11.4 Je lijkt op

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

11.4 Je lijkt op ...

Vandaag

PROEFWERK OP.... woensdag 31 mei (nog 2 lessen daarvoor)

-Nabespreken huiswerk

-Deel 1 van paragraaf 11.4

-Mentoraat: planning laatste weken

Huiswerk was: 

-Lees blz 89-90 en 92.

-Maak van paragraaf 11.3 de opdrachten 16, 17, 18, 20, 21 en 22

Terugblik hfst 11

11.1 Man en vrouw

Je hebt geleerd hoe voortplantingsorganen gebouwd zijn en hoe de menstruatiecyclus gaat.

11.2 Bevruchting

Je hebt geleerd hoe een zaadcel een eicel bevrucht en met welke voorbehoedsmiddelen je een zwangerschap voorkomt.

11.3 Zwangerschap

Je hebt geleerd hoe bij een zwangerschap het kindje groeit en hoe het wordt geboren.

Terugblik 11.3 Zwangerschap

Veranderingen bij baby en moeder

Voor 12 weken noem je het een embryo, na 12 weken noem je het een foetus.

Eerste 12 weken ontstaan alle organen, daarna alleen groei.

De buik van de moeder wordt dikker. 

Door de melkklieren groeien ook haar borsten.

In de baarmoeder

Vruchtwater en vruchtvliezen beschermen de foetus.

Via de navelstreng is de baby verbonden aan de placenta.

In de placenta wisselen moeder en kind voedingsstoffen, zuurstof en afvalstoffen uit.

Nicotine, alcohol en drugs hebben schadelijke gevolgen voor het ongeboren kind.

De bevalling

Indalingsweeën zorgen er rond de 40ste week voor dat de baby klaarligt voor de bevalling.

De bevalling bestaat uit 3 fases: ontsluiting, uitdrijving en nageboorte.

11.4 Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen dat chromosomen jouw erfelijke eigenschappen bepalen.

2. Je kunt uitleggen hoe mensen eigenschappen doorgeven via chromosomen. 

3. Je kunt opnoemen welke chromosomen het geslacht van een mens bepalen.

Nu

Lees het stukje tekst op blz. 94 

Maak vraag 4 en 5

WAT IS DIT?

Jouw bouwbeschrijving

- Staat 'beschreven' in       je chromosomen.

- Chromosomen bestaan uit DNA.

- Alle chromosomen samen noem je het genoom.

Het genoom is als het ware de 'bouwbeschrijving' van je lichaam.

Chromosomen

Menselijke cel

In een eicel zitten 23 chromosomen.

In een zaadcel zitten 23 chromosomen.

Eicel + zaadcel = een bevruchte cel met 46 chromosomen.

Die bevruchte cel deelt zichzelf . 

Als de cel zich deelt, deelt hij ook de chromosomen. 

In al jouw cellen zitten daardoor 46 chromosomen, waarin dezelfde 'bouwbeschrijving' staat. 

(Alleen de zaadcellen en eicellen dus niet.)

Teken

Lees de tekst op blz. 96

Geef met een tekening antwoord op de vraag die boven de tekst staat:

'Waardoor lijk je op je ouders'? 

Waarom lijk je dan op je ouders?

Waarom lijk je dan op je ouders?

De helft van jouw 'bouwpakket' komt van de 

23 chromosomen die je van je vader kreeg.

De helft van jouw 'bouwpakket' komt van de 

23 chromosomen die je van je moeder kreeg.

Hoeveel chromosomen heeft een huidcel van een mens

1. 47
2. 23
3. 46
4. 45

Welke cellen hebben geen paren chromosomen maar enkele chromosomen in de celkern?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen
3. Hersencellen
4. Hypofyse cellen

Jongen of meisje

mircoscoopfoto van de chromosomen van 1 cel.

Elk heeft 46 chromosomen. 

Die kun je in paren sorteren op lengte.

Jongen of meisje

Elk paar chromosomen is even lang;

 behalve het 23ste paar van een man.

Hij heeft een X- en een Y-chromosoom.

23ste paar chromosomen bij vrouw wél even lang.

Zij heeft twee X-chromosomen.

Geslachtschromosomen

Dat 23ste paar bepaalt dus of je, lichamelijk gezien,
een man (XY) of een vrouw (XX) bent.

   

Ze heten daarom je geslachtschromosomen.

Alle eicellen hebben dus een X-chromosoom.

De helft van de zaadcellen hebben een X-chromosoom.

De helft van de zaadcellen hebben een Y-chromosoom.

Jongen of meisje

Nu en huiswerk

-Lezen blz: 98

-Maak van 11.4 opdracht 7, 8, 10, 12 en 13

-Mentoraat: planning laatste weken

H9: Erfelijkheid

H11.4: je lijkt op

Vandaag 

Maken we 11.4 af

Bereiden we de toets voor

Huiswerk bespreken

-Lezen blz: 98

-Maak van 11.4 opdracht 7, 8, 10, 12 en 13

11.4 Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen dat chromosomen jouw erfelijke eigenschappen bepalen.

2. Je kunt uitleggen hoe mensen eigenschappen doorgeven via chromosomen. 

3. Je kunt opnoemen welke chromosomen het geslacht van een mens bepalen.

Chromosomen

Heb je al je eigenschappen van je ouders geërfd?

-Erfelijke eigenschappen:

• krijg je van je ouders
• worden door DNA bepaald
• Voorbeelden: oogkleur, huidskleur, wel of niet kunnen tongrollen

Ergens heel erg goed in zijn, zoals voetbal is gedeeltelijk erfelijk. Dit noem je aanleg. Maar om echt goed te worden moet je ook veel oefenen.

-niet-erfelijke eigenschappen: eigenschappen die niet door je DNA worden bepaald, zoals tatoeages, kledingstijl en kort of lang haar noemen we .

lezen 101

Hoe ontstaan aangeboren aandoeningen?

Soms komt er tijdens de ontwikkeling van een kindje een foutje in de chromosomen. Dan heeft dat kindje een aangeboren aandoening of ziekte. Bijvoorbeeld het syndroom van Down 

Als je een ziekte van je ouders erft, heet dit een erfelijke 

aandoening. Kleurenblindheid is een voorbeeld van een 

erfelijke aandoening.

Hoe ontstaan aangeboren aandoeningen?

In de baarmoeder kan gekeken worden of het ongeboren kindje een aangeboren aandoening heeft. Dit kan op twee manieren:

1. Vruchtwaterpunctie: de arts zuigt een beetje vruchtwater uit de baarmoeder. In dit vruchtwater zitten cellen van de foetus. 

2. Vlokkentest: de arts zuigt cellen uit de placenta op.

In de cellen van de foetus zitten chromosomen van de foetus. Die kunnen dan onderzocht worden.

Leerdoelen 11.4, deel 2

-Je leert wat geslachtschromosomen zijn

-Je leert hoe het geslacht van een baby ontstaat

-Je leert wat erfelijke eigenschappen, niet-erfelijke eigenschappen en aanleg zijn

-Je leert hoe aangeboren aandoeningen ontstaan.

Nu 

Maak opdracht 15, 16 en 18

Bekijk heel hoofdstuk 11

We doen zo een kahoot

create.kahoot.it