4.1 Eigen keuzes maken 2024

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

§4.1 Eigen keuzes maken

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

...uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot
in de jaren 1950 verzuild was

...drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden
in de jaren 1950 en 1960

...beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving
het individu meer centraal kwam te staan

AAN HET EINDE VAN DE WEEK KAN JE...

§4.1 Eigen keuzes maken

§4.2 Over de grenzen kijken

§4.3 Gelijke rechten 

en nieuwe rollen

H3 + H4=TW vanaf 26-03

§4.4 Een multiculturele samenleving

Herhaling + examenopdrachten oefenen

H4

Nederland na 1945: Cultuur en mentaliteit

De vraag van dit hoofdstuk is:

Wat veranderde in Nederland na 1945 in de manier van leven en denken?

Cultuur

Mentaliteit

Mentaliteit is je houding en denkwijze.

Welke twee voorbeelden passen daarbij?

Ik ben meestal positief

Ik eet elke dag hagelslag

Ik ga vaak naar het strand

Ik maak graag muziek

Ik wil altijd winnen

Wat is de juiste definitie van cultuur?

1. Alles wat te maken heeft met kunst, zoals schilderijen of muziek
2. De dingen die mensen in andere landen doen die anders zijn dan in Nederland
3. De geschiedenis, kunst, religie en taal van alle mensen in een land
4. De ideeën van mensen, hun gewoonten, geloof, kunst en wetenschap

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

B

Jeugdculturen

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960

C

Individualisering

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

Begrippen:

• jeugdcultuur

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

• Rond 1880: verzuiling

• Oorzaak: leiders van protestantse kerken willen hun mensen beschermen tegen 'slechte' invloeden. 

• Eigen voetbalvereniging
• Eigen krant
• Eigen school
• Eigen politieke partij
• Eigen vakbond.

• Katholieken en socialisten gingen er snel aan mee doen?
• En de liberalen? Tegen hun zin ook een groep....

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Hoe zag het leven er uit?

• Je deed alles binnen je eigen zuil:
  boodschappen
  tv-kijken 
  krant lezen

• Verzuiling zorgt voor een bepaalde mentaliteit 
• Gehoorzamen aan de leiders
• Kinderen luisteren naar ouders/leraren
• Sterke sociale controle

• Gevolg: mensen gedragen zich hetzelfde

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Tweede Wereldoorlog

• Zuilen minder belangrijk
• Men was vooral Nederlander
• Bezetter verbood kranten, radio, politiek

• Na de oorlog terug naar het oude. 

• Behalve de jongeren....die wilden verandering....

• Aan de slag: maken blz 11: opdracht 1 t/m 4

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Verandering vanaf 1950:

• Lonen omhoog, welvaart stijgt
• Jongeren langer naar school

Gevolg:

• Jongeren zitten meer bij elkaar
• Invloed op elkaars gedrag

Gevolg:

• Jeugdculturen: eigen stijl en mentaliteit van een groep jongeren. Kleding, kapsel, muziek.
  Nozems, provo's, hippies. 

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960.

Begrippen:

• jeugdcultuur

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Nozems

• Eind jaren 50
• Werkende jongens uit steden
• Kenmerken: brommer, leren jack, spijkerbroek, vetkuif
• Willen genieten van hun vrijheid.

En de meiden?

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Provo's

• Midden jaren 1960
• Studerenden aan de universiteit
• Ze provoceerden het gezag
• Willen samenleving en politiek veranderen

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Hippies

• Eind jaren 60
• Lief zijn voor elkaar
• Waren tegen milieuvervuiling, oorlog en kernwapens
• Herkanbaar aan: kleding met veel kleuren, bloemen en parelkettingen. Lang haar
• Waren voorstander van vrije seks, blowen, popfestival
• Woonden in gekraakte panden

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

C

Individualisering

Vanaf jaren '60 ontzuiling:

• nieuwe radiostations zonder zuil
• nieuwe politieke partij zonder zuil
• jongeren trekken zich van zuilen niks aan

Gevolg:

• Verzuilde organisaties verdwenen
• Kranten gingen politici kritisch volgen ipv leiders zuil volgen

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

C

Individualisering

Naast ontzuiling ook secularisatie: Steeds minder mensen gelovig

Kerk ouderwets:

• Ongetrouwd samenwonen
• Scheiden
• Voorbehoedsmiddelen

Kerk moet zich niet bemoeien met zulke persoonlijke kwesties

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

C

Individualisering

Mensen laten zich minder beïnvloeden door anderen.

Oorzaken:

• Door secularisatie hadden leiders minder macht
• In steden was minder sociale controle

Dit leidde tot individualisering 

"Ik begrijp het al"

"Herhaling is fijn"

Wil extra uitleg

Zelfstandig maken:
§4.1

1 t/m 13

Bekijk de LessonUp terug door in te loggen

Zelfstandig maken:

§2.4

1 t/m 13

Volg samen met meneer Harmsen een verlengde instructie

Met meneer Harmsen opdrachten maken

HEB JE HET GESNAPT?

...uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot

in de jaren 1950 verzuild was

...drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden

in de jaren 1950 en 1960

...beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving

het individu meer centraal kwam te staan

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Leg in je eigen woorden uit wat verzuiling is. Gebruik ook een voorbeeld!

Leg uit wat secularisatie is

Geef je inzet tijdens deze les een cijfer

110