2.2 Duitsland in de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Historische Context: Duitsland in Europa (1918-1991)

2.2 Duitsland in de Koude Oorlog (A)

Wat gaan we doen?

1. Woord vooraf

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Aan de slag

5. Leerdoelen nabespreken

Woord vooraf

Lesstof van HC 2.2 is vrijwel identiek aan stukken van 9.3 en 10.1.

Les van morgen onder voorbehoud. 

Na de vakantie nog HC 2.3 theorie. 

Je krijgt van mij alles wat nodig is voor de toets. 

Dit moet ik voor alle klassen dus vandaag of uiterlijk morgen.

De toetsweek gaat - zoals het nu lijkt - gewoon door. 

Na de vakantie gewoon fysiek les. 

Ik ben na de vakantie bijna elke middag aanwezig voor flex.

Voor vragen, wees vrij om berichten via Teams te sturen. 

Leerdoelen

Je kunt de afspraken benoemen die tijdens de Conferenties van Jalta en Potsdam werden gemaakt. 

Je kunt uitleggen wat de Blokkade van Berlijn inhield en wat de gevolgen waren voor de relatie tussen beide machtsblokken. 

Andere leerdoelen over Sovjetbezettingszone, Marshallhulp en Trumandoctrine hebben we al behandeld. 

Theorie

Het boek gaat in HC 2.2 eerst weer terug naar de Tweede Wereldoorlog. Over het feit dat de SU Duitsland na een slag (welke slag..?) helemaal aan het terugdringen was en dat Stalin een nieuw front eiste van de VS en Eng (welk grote veldslag werd dit..?) 

Theorie

Enkele maanden voor het einde van de oorlog, in februari 1945, vergaderden de leiders van de SU, VS en Eng over hoe het na de oorlog met Europa verder moest. 

Ze ontmoeten elkaar in Jalta, een stad in het zuiden van de SU. 

Theorie

Opschrijven:

Bij de Conferentie van Jalta (februari, 1945) zijn de Grote Drie aanwezig. Churchill, Stalin en Roosevelt namens Eng, SU en de VS. 

Ze spreken hier af dat zowel Duitsland als hoofdstad Berlijn in vier bezettingszones worden verdeeld en dat Europa in een Oost- en Westblok worden verdeeld. 

Iedereen is akkoord. 

Theorie

De volgende onderhandelingen zijn vijf maanden later, tijdens de Conferentie van Potsdam. Deze verliepen veel moeizamer. 

Maar wat valt er allemaal op het eerste gezicht op? 

Theorie

Opschrijven:

Tijdens de Conferentie van Potsdam (juli-augustus, 1945) waren Attlee, Truman en Stalin aanwezig namens Eng, VS en SU.

Onderhandelingen liepen moeizaam omdat Truman Stalin onder druk wilde zetten met hun nieuwe atoombom. Dit zorgde voor wantrouwen tussen Oost en West. 

Theorie

Het boek heeft het nu vooral over herstelbetalingen (in het oosten anders dan in het westen), Trumandoctrine en het Marshallplan. Ken dit goed! Dit moet je kunnen toepassen op West- en Oost-Duitsland. 

Theorie

Opschrijven:

De Blokkade van Berlijn - De Luchtbrug 

• In 1948 werd besloten om in West-Duitsland een nieuwe munt in te voeren. 
• Stalin is boos - niet de afspraak van Jalta. 
• Stalin blokkeert daarom alle wegen van en naar West-Berlijn.
• Stalin hoopt dat tekorten de mensen naar het Oosten doet verlangen. 
• Amerikanen en Engels organiseren echter een luchtbrug om levensmiddelen te droppen. 
• Na een jaar wordt de Blokkade opgeheven. Stalin verliest. 

Aan de slag

Lees HC paragraaf 2.2 goed door. 

Kijk De Blokkade van Berlijn & De Berlijnse Muur van WieWatWanneer (video op volgende slide).

Leer jezelf aan: Conferentie van Jalta, Conferentie van Potsdam en Blokkade van Berlijn. 

Leerdoelen nabespreken

Je kunt de afspraken benoemen die tijdens de Conferenties van Jalta en Potsdam werden gemaakt. 

Je kunt uitleggen wat de Blokkade van Berlijn inhield en wat de gevolgen waren voor de relatie tussen beide machtsblokken. 

 

Historische Context: Duitsland in Europa (1918-1991)

2.2 Duitsland in de Koude Oorlog (B)

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Aan de slag

5. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

Leerdoelen

Je kunt 

Theorie

Na de Blokkade van Berlijn werden de westelijke bezettingszones samengevoegd tot één, onafhankelijk land: de Bondsrepubliek Duitsland (ook wel de BRD, of West-Duitsland). 

De Sovjet-Unie vormde haar bezettingszone ook om tot een zelfstandige natie: de Duitse Democratische Republiek (ook wel de DDR, of Oost-Duitsland). 

Theorie

De Sovjet-Unie besloot dat in de DDR een planeconomie moest komen. De overheid bepaalt dan waar, door wie en hoe bepaalde producten worden gemaakt. 

In de praktijk viel zowel de hoeveelheid als de kwaliteit erg tegen. DDR was dus minder welvarend dan kapitalistische BRD. 

Theorie

DDR moest herstelbetalingen doen aan de SU. 

Planeconomie lukte niet goed. Financieel niet goed. 

BRD kreeg Marshallhulp. Het westen raakt financieel gezond. Ook kwam in de BRD Bondskanselier Adenauer aan de macht. Onder hem:

• Wirtschaftswunder: een snelle groei van de economie.
• Westpolitik: BRD een betrouwbaar onderdeel maken van de westerse wereld.

Theorie

Adenauer zou nooit de oostgrens van Duitsland erkennen noch DDR als zelfstandige staat zien. Hij bleef hopen op een hereniging van Duitsland. 

Behalve de samenvoeging van de westelijke bezettingszones kreeg de Blokkade van Berlijn nog een gevolg. De Blokkade werd vanuit het westen gezien als Sovjet-agressie. Daarom moest er een militair samenwerkingsverband komen ..? 

Theorie

NAVO (1949)

Militaire samenwerking tussen westerse landen.

BRD sinds 1955 lid. 

Warschaupact (1955)

Militaire samenwerking tussen Oost-Europese landen onder leiding van SU. 

Theorie

Langzamerhand werd de DDR een totalitaire staat (..?). 

De onvrede onder de mensen begon te groeien. Veel hoogopgeleide mensen kozen ervoor om Oost-Duitsland te verlaten en via Berlijn naar het Westen te gaan. 

Tussen 1949 en 1961 gingen ongeveer drie miljoen Oost-Duitsers via Berlijn naar het westen. De DDR had deze mensen voor de wederopbouw zelf nodig! Hoe konden ze er voor zorgen dat deze 'slimme' mensen in Oost-Duitsland/ DDR bleven? 

Theorie

Opschrijven:

De Berlijnse Muur (1961-1989) werd gebouwd om de vluchtende hoogopgeleide mensen uit de DDR tegen te houden.

Deze mensen probeerden allemaal een beter leven op te bouwen in het Westen. Het Westen greep niet toen de muur werd gebouwd. Dit uit angst voor oorlog en de muur werd gebouwd op het oostelijke deel van Berlijn. 

De Berlijnse Muur (GEEN IJZEREN GORDIJN!) wordt gezien als het bekendste en meest zichtbare symbool van de Koude Oorlog. 

Aan de slag

Lees HC paragraaf 2.2 goed door. 

Kijk De Blokkade van Berlijn & De Berlijnse Muur van WieWatWanneer (video op volgende slide).

Leer jezelf aan: Conferentie van Jalta, Conferentie van Potsdam, Blokkade van Berlijn, oprichtingen BRD/DDR, NAVO/Warschaupact en de Berlijnse Muur.