2425 4GL H4.3

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom

Economie  ||  2024-2025

Hoofdstuk 4 - Werk aan de winkel!

Exameneenheid Arbeid en productie

Programma

• Herhaling
• Hoofdstuk 4.3
• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Welke 4 ondernemingsvormen kennen we? Noem van elke ondernemingsvorm een kenmerk

Ondernemingsvormen

Als je zelfstandig ondernemer bent, moet je een ondernemingsvorm kiezen.

Veel voorkomende ondernemingsvormen zijn:

• Eenmanszaak
• Vof (vennootschap onder firma)
• Bv (= besloten vennootschap)
• Nv (= naamloze vennootschap)

Eenmanszaak

Eenmanszaak = er is één eigenaar die zelf de leiding heeft. De eigenaar kan wel personeel in dienst hebben.

Vennootschap onder Firma (VOF)

Vof (vennootschap onder firma) = er zijn twee of meer eigenaren (vennoten of firmanten) die samen de leiding hebben. 

Aandelen

• Als je een aandeel koopt koop je een stukje van een bedrijf. Je wordt dan mede-eigenaar. 
• De waarde kan omhoog en omlaag gaan. 
• Als mede-eigenaar mag je meebeslissen en je krijgt een stuk van de winst (dividend). 
• Als je aandelen bezit ben je een aandeelhouder. 
• Aandelen worden uitgegeven om te kunnen investeren. 
• 
  

BV en NV

• Besloten vennootschap (BV)
• Bij een besloten vennootschap worden er aandelen uitgegeven. 
• De aandelen van een BV mogen niet zomaar verhandeld worden. 

• Naamloze vennootschap (NV)
• Bij een naamloze vennootschap worden er aandelen uitgegeven. 
• De aandelen van een NV worden verhandeld op de effectenbeurs. Iedereen kan een aandeel kopen. 
• bv's en nv's betalen over hun winst vennootschapsbelasting 
• De winst die overblijft kan worden uitgekeerd als dividend of gebruikt worden in de bedrijfsvoering

En goede doelen dan?

Een goed doel kiest een andere ondernemingsvorm. Namelijk een stichting. 

Een stichting is opgericht om een bepaald doel te bereiken. 

Een stichting komt aan geld door subsidies en donateurs. 

Een stichting mag geen winst maken.

Kan wel personeel in dienst hebben. → salaris

Arbeidsverdeling

Dit  betekend dat al het werk dat gedaan moet worden, verdeeld is over duizenden beroepen en bedrijven.

Ieder gaat doen waar hij of zij gespecialiseerd in is. 

De arbeidsmarkt

'Die bestaat uit alle arbeidsplaatsen bij bedrijven en de overheid.'

De arbeidsmarkt is het geheel van vraag naar arbeid en aanbod van arbeid.

Productiesectoren

In onze samenleving vinden arbeid en productie plaats in de volgende vier productiesectoren:

1. Primaire sector: Landbouw, visserij en delfstoffenwinning
   
2. Secundaire sector: Industrie, bouw en ambachten
   
3. Tertiaire sector: Commerciële dienstverlening
   
4. Quartaire sector: Niet-commerciële dienstverlening
   

Productiesectoren

De vraag naar arbeid

• De vraag naar arbeid komt van de werkgevers.
  
• De vraag naar arbeid is hetzelfde als de werkgelegenheid: alle arbeidsplaatsen bij bedrijven en de overheid.
  
• De werkgelegenheid neemt toe als bedrijven meer producten verkopen.
  

Aanbod van arbeid

Het aanbod van arbeid is hetzelfde als de beroepsbevolking.

Dat is iedereen van 15 jaar tot de pensioenleeftijd die werkt of werkloos is.

Wat gebeurt er met de werkgelegenheid als het aanbod groter is dan de vraag naar arbeid?

Aanbod > vraag

Er zoeken meer mensen werk (aanbod van werk) dan er vacatures zijn (vraag naar werk). Dit noemen we een ruime arbeidsmarkt

Wanneer ben je werkloos?

Je moet geregistreerd staan bij het UWV

Geen betaald werk voor twaalf uur of meer hebben

Op zoek zijn naar een baan voor 12 uur of meer

Formele sector

Werken in de formele sector betekent dat je met je werk geld verdient waarover je belasting en premies betaalt. 

Dat heet ook wit werk.

Informele sector

Werken in de informele sector is werk dat niet wordt geregistreerd.

Hierbij hoort vrijwilligerswerk of werk in je eigen huishouden. 

Dit soort onbetaald werk is toegestaan en heet ook wel grijs werk.

Krappe arbeidsmarkt

• Er is veel vraag naar producten
  
• Bedrijven hebben extra personeel nodig (werkgelegenheid stijgt)
  
• Bedrijven komen bijna niet aan personeel
  
• Bedrijven lokken personeel door bijvoorbeeld hoge salarissen
  

• Oftewel werkgevers kunnen bijna geen mensen vinden. Werknemers kunnen ‘werken waar ze willen’
  

Maar!

Hoge salarissen moeten betaald worden!

Deze worden opgenomen in de kostprijs. 

 Het maken van 1 product wordt duurder want hoger salaris

Producten worden duurder!

Buitenland vindt dat Nederlandse producten te duur worden

Buitenland gaat dus niks meer of minder in Nederland kopen

Internationale concurrentiepositie verslechtert!

Als niemand iets koopt?

Arbeidsparticipatie

• = arbeidsdeelname, het deel van de bevolking dat werkt of wil werken.
  
• 
  

Arbeidsparticipatie in dit voorbeeld:

9,7 mln ÷ 13,2 mln × 100% = 73,5%

Aan de slag

Maken 4.3

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken, of 4.2 afmaken // herhalingsopgaven H4.3

Niet af? Huiswerk!

Tot 5 minuten voor tijd