VWO H32 Kosten en resultaat bij dienstverlening VAVO

• Bedrijfseconomie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

VWO H32 Kosten en resultaat bij dienstverlening

Lesdoelen

• je kunt de standaardkostprijs van een product of dienst berekenen
• je kunt efficiency- en prijsresultaten berekenen

Kostprijsberekening

Voorcalculatie                 nacalculatie                      verschillenanalyse

Voorcalculatie

De berekende kostprijs in de voorcalculatie is de standaardkostprijs ook wel toegestane kostprijs genoemd. 

De standaardkosten zijn de kosten die de organisatie onder normale omstandigheden moet maken (per product) 

 

Formule 

Voorbeeld

Amsterdam Denim begroot de constante standaardkosten voor het 1e kwartaal 2021 op € 500.000. De variabele standaardkosten op € 250.000. De begrote productie is 6.000 stuks en de normale productie is 8.000 stuks. 

Bereken de kostprijs per jeans voor het 1e kwartaal 2021 

Voorbeeld

Amsterdam Denim begroot de constante standaardkosten voor het 1e kwartaal 2021 op € 120.000. De variabele standaardkosten op € 250.000. De begrote productie is 5.000 stuks en de normale productie is 8.000 stuks. 

Bereken de kostprijs per jeans voor het 1e kwartaal 2021 

​Np​​Cs​​+​Bp​​Vs​​=​8.000​​120.000​​+​5.000​​250.000​​=65

Maak uit het boek

Opdracht 32.1/32.2/32.4

Machine-uurtarief 

Berekening is identiek aan berekening standaard kostprijs. Wordt toegepast binnen industrie en dienstverlening, wanneer de kosten van de inzet van een machine een groot deel van de kosten vormen. 

Een uur van een vast actief wordt vaak een machine-uur genoemd. De machinekosten zijn dan het aantal uur x het machine-uur-tarief.

Rekenen met een opslagpercentage 

De constante kosten per product worden berekent als een percentage van de variabele kosten per product. 

Wordt toegepast als de begrote productie niet bekend is, maar wanneer de onderneming (op basis van ervaring) wel een goed beeld heeft van de normale samenstelling van de totale kosten. 

Voorbeeld 

200.000/600.000 = 33,3% 

€ 400 + € 900 + 33,3% x € 900 = € 1.600

Voorbeeld 

Bij € 600.000 variabele loonkosten zijn de constante kosten € 200.000. Volgens de administrateur is deze verhouding constant ofwel verhoyding variabele loonkosten is 3 staat tot 1. 

Dalen de variabele loonkosten naar € 300.000 dan zullen de constante evenredig dalen en uitkomen op € 100.000. 

opslag% = 200.000/600.000 x 100% = 33,33%

Nodige kosten 400 + 900 + (33,33% v 900) = 1600

Opslagpercentages 

Opslagpercentage constante kosten wordt in moeilijkere opgaven niet als percentage van de totale variabele kosten vastgesteld, maar op basis van een deel van de variabele kosten. 

Bijvoorbeeld: 1/3 deel van de constante kosten hangt samen met de variabele loonkosten en 2/3 met de variabele grondstofkosten. 

Maak uit het boek

Opdracht 32.6 en 32.8

Stap 1: bereken de constante kosten door eerst de totale variabele grondstofkosten en de totale variabele loonkosten te bereken. 

Stap 2: de constante kosten zijn onafhankelijk van de productie. neem het berekende bedrag bij stap 1 over en tel hier de variabele kosten bij de begrote productie bij op. 

Uit de tekst kunnen we afleiden dat 30% van de constante kosten samenhangt met de variabele grondstofkosten. 30% van € 16.000 constante kosten = € 4.800

Dit betekent dat bij € 7.000 variabele grondstofkosten er rekening gehouden moet worden met € 4.800 bijkomende constante kosten. In percentage komt dit neer op (€ 4.800/€ 7.000 x 100%) = 69% (afgerond) 

Kostprijsberekening

Voorcalculatie                 nacalculatie                      verschillenanalyse

32.2 Efficiencysresultaten

Heb je meer of minder gebruikt van een productiemiddel ten opzichte van begroting standaardkostprijs ? 

• Hoeveelheid grondstoffen
• Aantal uren arbeid

Formule: (sh - wh) x sp       of                sh x sp 

                                                                       - wh x sp 

                                                                       = efficiencyresultaat

s = standaard

h = hoeveelheid

w = werkelijk 

p = prijs

Voorbeeld

In de kostprijs van het product Bosko is onder andere het volgende opgenomen:

5 kg materiaal a € 10

8 manuren a € 30

Na afloop van een bepaalde periode blijkt dat er 400 producten gemaakt zijn

Er is 2.200 kg materiaal verbruikt 

Er zijn 2.900 manuren ingezet

Materiaal

Er mag verbruikt worden voor 400 producten

400 X 5 kg =                                       2.000 kg

Er is verbruikt                                    2.200 kg

Nadelig hoeveelheidsverschil      200 kg

Omgerekend naar standaardprijzen --> 200 X € 10 = € 2.000

Manuren

Er mag verbruikt worden voor 400 producten

400 X 8 manuren =                                  3.200 uren

er is verbruikt                                             2.900 uren

Voordelighoeveelheidsverschil             300uren

Omgerekend naar standaardprijzen --> 300X € 30 = € 9.000

Dus: Standaardhoeveelheid = hoeveelheid per product x werkelijke aantal

Dus: hoeveelheidsverschil = (standaardhoeveelheid - werkelijke hoeveelheid) X standaard prijs

Budgetresultaat

Het verschil tussen de toegestane kosten en de werkelijke kosten

Efficiencyresultaat + prijsresultaat

Maak uit het boek

Opdracht 32.9/32.10

32.3 Prijsresultaten

Welke prijsverschillen zijn er ten opzichte van de begrote standaardkostprijs? 

Formule: (sp - wp) x wh                  of             sp x wh

                                                                                 - wp x wh

                                                                                 = prijsresultaat

Voorbeeld

Prijsverschil:

(Standaardprijs - werkelijke prijs) X werkelijke hoeveelheid

(sp - wp) X wh

Werkelijke prijs = € 19.765/ 295 kg = € 67

(€ 65 - € 67) X 295 = € 590

Alternatieve berekening

Prijsverschil:

(standaardprijs x werkelijke hoeveelheid)

(werkelijke prijs x werkelijke hoeveelheid)

Prijsresultaat

€ 65 X 295 kg =             € 19.175

                                          € 19.765

Nadelig prijsresultaat  €    590

Maak uit het boek

Opdracht 32.11/32.12

32.4 Resultaat op constante kosten

bezettingsresultaat

efficiencyresultaat

prijsresultaat

Budgetresultaat

Budgetresultaat bestaat uit:

-efficiencyresultaat (vanuit variabele kosten)

-prijsresultaat (vanuit variabele kosten/constante kosten)

-bezettingsresultaat (vanuit constante kosten)

Bezettingsresultaat

Het bezettingsresultaat geeft aan in welke mate de constante kosten worden gedekt (terugverdiend).

Formule bezettingsgraad (voorcalculatie):  

Wanneer er minder dan normaal wordt geproduceerd verdienen we de constante kosten niet helemaal terug bijv.

 

Bezettingsresultaat in grafiek

Prijsresultaat op constante kosten

Toegestane constante kosten bij de normale productie en/of afzet verminderd met de werkelijke constante kosten. 

Oorzaken bijv.:

• verhoging huur
• stijging hypotheekrente 
• aanschaf nieuwe machine 

Maak uit het boek

Opdracht 32.13/32.14/32.15 en 32.16