H1.3 Zuivere stoffen en mengsels

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H1 Materialen en stoffen

Zuivere stoffen en mengsels

NOVA 3V H1.3

Deze les:

• Leerdoelen van 1.3
• Uitleg
• Demo practicum
• Instructies 

Leerdoelen

Aan het eind van §1.3 kun je:

• op macro- en microniveau uitleggen wat zuivere stoffen en wat mengsels zijn
  
• smelt- en kookdiagrammen van mengsels op microniveau verklaren
  
• op macro- en microniveau het verschil uitleggen tussen homogene en heterogene mengsels
  
• een aantal mengsels op macro- en microniveau beschrijven
  
• berekeningen uitvoeren aan de samenstelling van mengsels: massa%, volume% en g/L

Zuivere stoffen en mengsels

• Een zuivere stof is één soort stof met één soort moleculen. Bijvoorbeeld kristalsuiker of aluminium
• Een mengsel is meerdere zuivere stoffen dus, meerdere soorten moleculen.

NOTEER

Mengsels

De meeste stoffen in het dagelijks leven zijn mengsels.

ZUIVERE STOF

MENGSEL

kristalsuiker

zonnebloemolie

sinaasappelsap (vers geperst)

kraanwater

spa blauw

parfum

melk

tandpasta

sportdrank

lucht

aluminium

Mengsel op macroniveau

Mengsel op microniveau

Mengsel

Heterogene mengsels zijn mengsels waarin je de verschillende  stoffen met het oog of onder een microscoop kunt zien. Op microniveau zijn de stoffen niet als losse moleculen gemengd.

Homogene mengsels zijn mengsels waarin de verschillende bestanddelen goed gemengd zijn. Op microniveau zijn de stoffen als losse moleculen gemengd

NOTEER

Heterogene mengsel

Homogene mengsel

Zuivere stof

bij een zuivere stof heb je een: smeltpunt, stolpunt of kookpunt > tijdens de fase-overgang blijft de temperatuur constant

Mengsel

Stoltraject

Mengsel

bij een mengsel heb je een: smelttraject, stoltraject of kooktraject > tijdens de fase-overgang is de temperatuur niet constant

Soorten mengsels     NOTEER

Een oplossing is een helder mengsel van een vaste stof of een vloeistof die opgelost is in een vloeistof.

Een suspensie is een troebel mengsel van een vaste stof die slecht oplost in een vloeistof.

= oplosmiddel

Soorten mengsels     NOTEER

Een emulsie is een troebel mengsel van vloeistoffen waarbij kleine druppeltjes van de ene vloeistof verdeeld zijn in de andere vloeistof. 

Soorten mengsels

Een mengsel bestaat uit twee of meer stoffen.

Een helder mengsel is homogeen: de stoffen zijn volledig gemengd

Een troebel mengsel is heterogeen: de stoffen zijn niet volledig gemengd.

betekenis fase-aanduidingen:

(s) = solid > vaste stof

(l) = liquid > vloeistof

(g) = gas > gas

rook

(s) + (g)

nevel

(l) + (g)

DEMO practicum 

Wat zijn oplossingen en emulsies?

Waarnemingen

1. Zijn de mengsels helder of troebel vlak na het mengen?

2. Wat zie je als je de mengsels even laat staan?

Conclusies 

1. Welke mengsels zijn oplossingen en welke zijn emulsies?

2. Wat is het effect van het afwasmiddel?

Homogeen mengsel

Heterogeen mengsel

Emulsie

Oplossing

Rook

Legering

Suspensie

Vaste stoffen mengsel

Nevel

Gas mengsel

Suiker heeft op macroniveau een hogere dichtheid dan ijs.
Wat is een verklaring op microniveau voor dit verschil? (meerdere antwoorden zijn juist)

1. Suikermoleculen zijn lichter dan watermoleculen
2. Suikermoleculen zijn zwaarder dan watermoleculen.
3. Suikermoleculen zitten verder van elkaar af dan watermoleculen.
4. Suikermoleculen zitten dichter op elkaar dan watermoleculen.

Aceton heeft bij standaard druk een kookpunt van 56 graden en alcohol een kookpunt van 78 graden.

Geef een verklaring op microniveau van dit verschil.

1. De moleculen van aceton trekken elkaar sterker aan dan de moleculen van alcohol.
2. De moleculen van alcohol trekken elkaar sterker aan dan de moleculen van aceton.

Sleep de woorden en figuren naar de juiste plek.

kookpunt

smeltpunt

Een suspensie is een

1. Mengsel van twee vloeistoffen
2. Mengsel van twee vaste stoffen
3. Mengsel van een vloeistof en een vaste stof
4. Een zuivere stof

In welke reageerbuis zit een emulsie?

1. Reageerbuis 1
2. Reageerbuis 2
3. Reageerbuis 3

Hoe heet het mengsel van een vloeistof in een gas?

1. schuim
2. rook
3. oplossing
4. nevel

Water gemengd met zand is een

1. Suspensie
2. Emulsie
3. Oplossing

Welk mengsel is altijd helder?

1. Suspensie
2. Oplossing
3. Emulsie
4. Emulgator

Welk soort mengsel is dit?

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie