4.10 Media&Onderzoek: Taalvariatie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wellekom bè Neidâhles

Als je niest komt er yoghurt uit je neus.

In de lift dicht tegen iemand aan staan.

Ri-ra-rebus

Vul hier jouw oplossing
van de rebus in.

Oplossing rebus

Dat wil zeggen, een kind is met een kleinigheid snel tevreden.

Wat je in deze les leert ... §4.10 Media en onderzoek

 Het verschil tussen Standaardnederlands en dialect

Diagnostisch toetsje hoofdstuk 4 zinsdelen, woordsoorten en spelling

Taalvariatie in Nederland

Standaardnederlands

Fries

Nedersaksisch

+

dialecten en regiolecten

+

groepstalen

Wat is jouw moedertaal of thuistaal?

Standaardtaal 

Elk land heeft een standaardtaal. Een kenmerk is dat deze is vastgelegd in regels. Die kan je terugvinden in woordenboeken, grammatica's en boeken.

Standaardtaal wordt gebruikt in het openbare leven, zoals in de media, het onderwijs of de overheid. We noemen de standaardtaal in Nederland 'Standaardnederlands' of 'Algemeen Nederlands' . Het Fries is onze tweede standaardtaal Van ongeveer 23 miljoen mensen is het Nederlands de moedertaal. Dat is de taal die je in je jeugd van je ouders leert.

In hoeveel en welke landen is
het Standaardnederlands
een officiële taal?

Antwoord: 6 landen

Nederland

België

Suriname

Aruba

Curaçao

Sint Maarten

Spreek je dialect?

ja

een beetje

nee

Dialect

Een dialect is een taal die in een bepaald gebied wordt gesproken. 

Het dialect heeft eigen woorden, grammaticale regels en verschilt

in de uitspraak van het Standaardnederlands. 

Ze wordt meestal alleen gesproken en niet geschreven.

In Nederlands en Vlaanderen zijn zo'n 25 hoofddialecten. 

0

Regiolect

Regiolect is een regionale variant 

van de standaardtaal, en eigenlijk een streektaal.

Dat is bijvoorbeeld  het Brabants en Gronings 

of een stadsdialect zoals het Haags.

Deze taalvariant wijkt af van de standaardtaal

 in uitspraak en (soms) in woordenschat. 

Ook regiolect is alleen een spreektaal. 

Spreek je anders met je vrienden dan met je docenten en ouders en/of verzorgers?

ja

een beetje

nee

Groepstalen

Naast de standaardtaal maak je zelf 

ook gebruik van een ander soort Nederlands. 

Dit kan bijvoorbeeld jongerentaal zijn, 

maar ook 'sporttaal', straattaal

of een 'vaktaal' (timmerman, advocaat), 

zijn een groepstalen.

Wat?	Maak de diagnostische toets en vervolgens §4.10 Media&Onderzoek opdrachten 2, 3, 4
Hoe?	Talent online of leerwerkboek B
Hulp?	Boek, theorie online, klasgenoot, Straver
Resultaat?	Bespreken in de klas
Leerdoel?	Standaardtaal, Standaardnederlands, dialect, groepstaal
Klaar?	Daltontaak week 15, lezen of de boekverweringsopdracht

Wat weet je nu?

 Taalvariatie:

Standaardnederlands, dialect en groepstaal

Einde van de les

Als je niest komt er yoghurt uit je neus.

In de lift dicht tegen iemand aan staan.

Wat je in deze les leert ... §4.10 Media en onderzoek

Wat is Nedersaksisch?

Diagnostisch toetsje hoofdstuk 4 zinsdelen, woordsoorten en spelling

Taalvariatie

Taalvarianten

Standaardtaal is de taal die geldt als norm in een land, de officiële spreek- en schrijftaal, zoals het Standaardnederlands en Fries. 

Dialect is en streektaal. Een dialect verschilt van de standaardtaal in spelling, woordenschat, zinsbouw en uitspraak, zoals het Zeeuws en Twents. 

Regiolect is een regionale variant van de standaardtaal, zoals het Brabants en Gronings. Deze wijkt af van de standaardtaal in uitspraak en (soms) in  woordenschat.

Groepstaal is een variant van de standaardtaal gesproken door een sociale groep, zoals jongerentaal, sporttaal, vaktaal en verschilt in uitspraak en spelling.

Zijn dialecten en standaardtalen
volwaardig aan elkaar?
Licht je antwoord toe.

Wat?	Maak de diagnostische toets Grammatica en Spelling hoofdstuk 4
Hoe?	Talent online of leerwerkboek B
Hulp?	Boek, theorie online, klasgenoot, Straver
Resultaat?	Bespreken in de klas
Leerdoel?	Niveau beapalen
Klaar?	Daltontaak week 15, lezen of de boekverweringsopdracht

Wat weet je nu?

 Taalvariatie: Nedersaksisch

H4 Grammatica en Spelling - niveaubepaling

Einde van de les