Basisstof 5: Gewone celdeling (mitose)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

1.5 Gewone celdeling (mitose)

Terugblik

Waaruit zijn chromosomen opgebouwd?

1. Geen van deze
2. Alleen eiwit
3. DNA en eiwit
4. Alleen DNA

Wat is de functie van DNA?

1. Het regelt celdeling.
2. Het bevat erfelijke informatie en eigenschappen.
3. Het maakt chromosomen zichtbaar.
4. Het kleurt je ogen.

Hoe zijn beide chromosomen van een paar meestal?

1. Bijna altijd gelijk in grootte en vorm.
2. Soms gelijk en soms verschillend in grootte.
3. Altijd verschillend in grootte en vorm.
4. De grootte en vorm variëren sterk.

Wat is het totale aantal chromosomen in een lichaamscel van een mens?

1. 64
2. 92
3. 23
4. 46

Hoeveel chromosomenparen bevat elke celkern van een mens?

1. 30
2. 23
3. 12
4. 46

Lesdoel

Ik kan beschrijven hoe een gewone celdeling (=mitose) verloopt en wat het doel hiervan is.

Gewone celdeling= mitose

Doel is nieuwe cellen maken voor: 

• Groei
• Herstel
• vervanging

Waarvoor zijn nieuwe cellen nodig?

1. Om een wond te herstellen
2. Om oude cellen te vervangen
3. Om te verslijten
4. Om te krimpen

Celdeling

Nieuwe cellen ontstaan door celdeling. Daarbij deelt een cel zich in tweeën. 

Nieuwe lichaamscellen ontstaan in 3 fasen:

• 1 Kerndeling: de celkern deel zich in tweeën.
• 2 Celdeling: het cytoplasma deelt zich in tweeën zodat twee cellen ontstaan
• 3 Plasmagroei: de gedeelde cellen vormen extra cytoplasma

Hoe ontstaan nieuwe lichaamscellen?

1. Celdeling
2. Kerndeling
3. Fotosynthese
4. Plasmagroei

De gewone celdeling

Wat gebeurt er nou precies bij gewone celdeling (mitose)? 

• Stap 1: Kopiëren
• Stap 2: Spiraliseren
• Stap 3: Kerndeling
• Stap 4: Celdeling
• Stap 5: Plasmagroei

Dat nemen we per stap met je door...

Stap 1: Kopiëren

• Elk chromosoom vormt een kopie van zichzelf.
• Je ziet dat hiernaast getekend

boven de cel van stap 1.

• De beide DNA-ketens zitten op één plaats nog aan 

elkaar vast.

•  We noemen het nog 1 chromosoom, maar het heeft nu dubbel van zijn DNA.

Stap 2: Spiraliseren

• De DNA-ketens van elk chromosoom rollen zich

op in een spiraal.

• Hierdoor worden de chromosomen 

Korter en dikker.

• De chromosomen worden daardoor

zichtbaar met een microscoop.

Stap 3: Kerndeling

• De twee DNA-ketens van alle 46 chromosomen 

gaan uit elkaar.

• Het ene punt waarop ze aan elkaar vastzitten, 

laat los.

• Elke dochtercel krijgt één DNA-keten van elk 

chromosoom.

• Elke dochtercel bevat daardoor dezelfde informatie.

Hoeveel DNA-ketens krijgt elke dochtercel tijdens kerndeling?

1. Drie DNA-ketens van elk chromosoom
2. Geen DNA-ketens
3. Één DNA-keten van elk chromosoom
4. Twee DNA-ketens van elk chromosoom

Stap 4: Celdeling

• Tussen de kernen van beide dochtercellen ontstaan twee celmembranen.
• Daardoor wordt het cytoplasma 

van beide cellen gescheiden. 

• Er zijn nu twee dochtercellen ontstaan.
• De moedercel bestaat niet meer, die 

heeft zich in tweeën gedeeld.

Stap 5: Plasmagroei

• De nieuwe cellen vormen extra cytoplasma 
  

en worden groter.

• Ze zijn nu even groot als de moedercel was 

(die niet meer bestaat).

Overzicht