10.1 Blokvorming in de wereld en in Europa (B)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Tijd van Televisie en Computers

10.1 Blokvorming in de wereld en in Europa (B)

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Aan de slag

5. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

Je kunt de ideologische verschillen tussen het Westblok en het Oostblok beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe na 1945 de Oost-Europese landen satellietstaten van de SU werden. 

Je kunt met voorbeelden toelichten hoe verschillende gebeurtenissen in de periode 1947-1949 spanningen tussen West- en Oost vergrootten

Amerika en West-Europese landen (Westen): 

• Vrijheid van individu
• Democratie
• Kapitalisme
• Vrijemarkteconomie (iedereen mag maken, kopen en verkopen wat hij wil)

Sovjet-Unie en Oost-Europese landen (Oosten): 

• Collectief (iedereen samen)
• Communistische dictatuur
• Planeconomie
• Fabrieken waren staatseigendom (overheid bepaalde hoeveel er werd geproduceerd

Theorie

De tegenstellingen tussen deze twee ideologieën zou leiden tot politieke blokvorming in de wereld. Het ene blok bestond dus uit democratische landen. Deze landen vormen het Westblok. Het andere blok bestond uit communistische landen: het Oostblok. 

Opschrijven:

Invloedssfeer = Gebied waar een bepaald land veel invloed heeft. Westen = Amerika en Oosten = Sovjet-Unie. 

Amerika en West-Europese landen (Westen): 

Sovjet-Unie en Oost-Europese landen (Oosten): 

Theorie

De afloop van de Tweede Wereldoorlog speelde een belangrijke rol in het ontstaan van de twee blokken. In 1945 had de SU Oost-Europa bevrijd van de nazi's. 

Opschrijven:

Op de Conferentie van Jalta (februari 1945) spraken Stalin, Roosevelt en Churchill over de verdeling van Europa en Duitsland na de oorlog. Stalin wist hier af te dwingen dat Oost-Europese landen 'bevriend' zouden blijven met de SU. 

Theorie

Na de Tweede Oorlog maakte hij echter gelijk van deze Oos-Europese landen satellietstaten: Hier kwamen communisten in de regering die deden wat Moskou wilde. 

Het Westblok vertrouwde de SU steeds minder en al kort na de Tweede Wereldoorlog ontstond er een nieuwe term..

De Koude Oorlog: 'koud', omdat het (net) niet tot een echte 'warme' oorlog kwam. 

Theorie

Om de opmars van het communisme in te dammen bedacht de Amerikaanse president Truman (opvolger van .. ?) een nieuw uitgangspunt in het Amerikaanse beleid. 

Waar ze eerst altijd kozen om niet met andere landen te bemoeien bedacht hij nu de Trumandoctrine. Een plan om overal het communisme tegen te houden, en tegendruk te geven. 

In aansluiting hierop werd ook het Marshallplan/Marshallhulp ingevoerd. Iemand enig idee ..? 

Theorie

Trumandoctrine:

Overal het communisme proberen tegen te houden. Dit kan bijvoorbeeld met geld (Marshallplan), propaganda of militaire kracht (Vietnamoorlog). 

Marshallplan:

Economische steun aan door de oorlog getroffen landen. Dit om: 

1. Ze bij het communisme weg te houden.

2. De landen economisch sterk te maken voor handel met de VS. 

Theorie

Trumandoctrine:

Overal het communisme proberen tegen te houden. Dit kan bijvoorbeeld met geld (Marshallplan), propaganda of militaire kracht (Vietnamoorlog). 

Marshallplan:

Economische steun aan door de oorlog getroffen landen. Dit om: 

1. Ze bij het communisme weg te houden.

2. De landen economisch sterk te maken voor handel met de VS. 

Theorie

In de nu communistische landen veranderde er veel en erg snel! 

Fabrieken werden dus staatseigendom en er kwamen net als in de Sovjet-Unie, collectieve boerderijen. 

Politieke partijen werden monddood gemaakt en de pers werd gecensureerd. Burgers werden in de gaten gehouden door geheim agenten. 

Theorie

Verder zou 1949 een belangrijk jaar worden. Eerst wordt de NAVO opgericht. Dit is een militair samenwerkingsverband. 'Een aanval op één, is een aanval op allen'. 

Ook ontstaan in mei en oktober 1949 twee nieuwe landen:

De Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en de Duitse Democratische Republiek (DDR). 

In 1955 wilde ook het Oostblok een militair samenwerkingsverband. Dit werd het Warschaupact! 

Theorie

NAVO (Noord Atlantische Verdragsorganisatie) is een militair samenwerkingsverband voor het Westblok. 'Een aanval op één, is een aanval op allen' (april, 1949)

Bondsrepubliek Duitsland (BRD/ West-Duitsland, mei 1949) 

Duitse Democratische Republiek (DDR/ Oost-Duitsland, oktober 1949) 

Warschaupact is een militair samenwerkingsverband voor de Oostblok landen (1955).

Leerdoelen terugkoppeling

Je kunt de ideologische verschillen tussen het Westblok en het Oostblok beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe na 1945 de Oost-Europese landen satellietstaten van de SU werden. 

Je kunt met voorbeelden toelichten hoe verschillende gebeurtenissen in de periode 1947-1949 spanningen tussen West- en Oost vergrootten