5.4 De wereld na 1989

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

5.4 De wereld na 1989

Leerdoelen 

• Je kunt drie oorzaken en twee gevolgen noemen van de ineenstorting van het communisme in Oost-Europa en de Sovjet-Unie.
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat landen en mensen over de hele wereld steeds meer verbonden raken, bijvoorbeeld op politiek-bestuurlijk, economisch en cultureel gebied.
  
• Je kunt twee problemen noemen waarmee de wereld tegenwoordig te maken heeft.
  

schooltv.nl

Westblok    -        Oostblok 

Oprichting NAVO (1949):

Bondgenootschap VS + West-Europese landen

Bondgenootschappen

Oprichting NAVO (1949):

VS + West-Europese landen

Oprichting Warschaupact (1955). SU + Oost-Europese landen 

Duitsland opgedeeld (1949)

• Bondsrepubliek Duitsland (BRD)
   Westen
  
  --> onder invloed VS 
  --> kapitalistisch
• Duitse Democratische Republiek (DDR) Oosten
  
  --> onder invloed SU
  --> communistisch 

1961:
bouw Berlijnse Muur

Gat IJzeren Gordijn dicht!

West-Berlijn eiland in Sovjet- Zone

Wat heb jij nodig om een
voldoende te halen voor de toets?

Wat willen jullie nog in
de twee lessen voor de toets?

Even een herhaling

We gaan het hebben over paragraaf 5.4 De wereld na 1989

Tot 1989

Na 1989

Einde Koude Oorlog

Er was armoede in Oost-Europa

Rijen voor winkels

Einde Koude Oorlog

Sovjet-Unie steunde niet meer de Oost-Europese regeringen: geld was op.

Vanwege de wapenwedloop (steeds meer en betere wapens OF de ruimtereis)

Demonstraties in Oost-Europa: meer vrijheid en welvaart!

In Oost-Europese landen democratische regeringen. 

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Rusland na 1991

• President Jeltsin
• Kapitalisme: zorgt voor grote economische problemen t/m 1999
  
  ->  Poetin aan de macht
  

(Zorgde voor economische groei, na jarenlange economische problemen)

Verenigde Staten

Bleef over als enige supermacht

> Voelden zich verantwoordelijk om orde en democratie naar de wereld te 'brengen'. 

Dit lukte niet.

Verenigde Staten

1. China kwam op als grootmacht.

2. Landen zaten niet te wachten op democratie (bv. in Afghanistan).

3. Mensen hadden geen behoefte aan bemoeizucht van de VS.

Opstanden van burgers in Oost-Europa werden altijd door het Russische leger neergeslagen.
Waarom gebeurde dat in 1989 niet meer?

1. De SU steunde de Oost-Europese landen niet langer.
2. De VS verboden als supermacht het neerslaan van de opstanden.
3. In Berlijn viel de muur, zodat burgers naar het Westen konden vluchten.
4. In de SU was de communistische regering gevallen.

Na 1989 veranderden de machtsverhoudingen in de wereld. Wat gebeurde er als eerst?

1. De Verenigde Staten blijven over als enige grootmacht.
2. Oost-Europeanen komen in opstand tegen hun communistische leiders.
3. China is een nieuwe grootmacht naast de VS.
4. Het IJzeren Gordijn tussen Oost-Europa en West-Europa gaat open.

Na 1989 veranderden de machtsverhoudingen in de wereld. Wat gebeurde er als laatst?

1. De Verenigde Staten blijven over als enige grootmacht.
2. Oost-Europeanen komen in opstand tegen hun communistische leiders.
3. China is een nieuwe grootmacht naast de VS.
4. Het IJzeren Gordijn tussen Oost-Europa en West-Europa gaat open.

In 2004 werd Litouwen lid van de NAVO. Waarom wilde Litouwen dat graag?

1. Ze werden lid, zodat ze zich beschermd voelde tegen Rusland.
2. Ze werden lid, zodat ze zich beschermd voelde tegen de Verenigde Staten.
3. Ze werden lid, zodat ze zich beschermd voelde tegen de Europese Unie.
4. Ze werden lid, zodat ze geld kregen van de Verenigde Staten.

Direct na 1991 bestond er nog maar één supermacht in de wereld. Welk land was dat?

1. China
2. Verenigde Staten
3. Amerika
4. Duitsland

Globalisering

Landen van over de hele wereld hebben steeds meer met elkaar te maken.

Globalisering

Economisch > Ontwerp in hoogontwikkelde landen. Productie in lage loonlanden. 

De komst van het internet versterkte globalisering op allerlei gebieden. Is de volgende zin politiek, economisch, sociaal of cultureel?
'Je bestelt je kleren online uit China'

1. Politiek
2. Economisch
3. Sociaal
4. Cultureel

Globalisering

Politiek > Landen moeten samenwerken en afspraken maken. 

Globalisering

Cultureel > Door televisie en internet zien mensen van elkaar hoe men zich gedraagt > trends zijn wereldwijd. 

De komst van het internet versterkte globalisering op allerlei gebieden. Is de volgende zin politiek, economisch, sociaal of cultureel?
'Je luistert via Spotify naar muziek uit Zuid-Korea'

1. Politiek
2. Economisch
3. Sociaal
4. Cultureel

De komst van het internet versterkte globalisering op allerlei gebieden. Is de volgende zin politiek, economisch, sociaal of cultureel?
'Je reageert op een tweet van een Australische politicus'

1. Politiek
2. Economisch
3. Sociaal
4. Cultureel

Wat betekent de zin: ‘De wereld is kleiner geworden door internet.’

Laatste gedeelte

Klimaat en Migratie

De problemen van de wereld.

Waarom is klimaatcrisis ook een oorzaak voor migratie?

Migratie in onze tijd is een voorbeeld van globalisering. Is deze zin goed of fout.

1. Goed
2. Fout

Bedenk een reden waarom het lastig is om het klimaatprobleem op te lossen.

Wat zijn volgens jou de drie belangrijkste wereldproblemen?