5.4 De wereld na 1989

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

5.4 De wereld na 1989

Leerdoelen 

• Je kunt drie oorzaken en twee gevolgen noemen van de ineenstorting van het communisme in Oost-Europa en de Sovjet-Unie.
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat landen en mensen over de hele wereld steeds meer verbonden raken, bijvoorbeeld op politiek-bestuurlijk, economisch en cultureel gebied.
  
• Je kunt twee problemen noemen waarmee de wereld tegenwoordig te maken heeft.
  

schooltv.nl

Westblok    -        Oostblok 

Oprichting NAVO (1949):

Bondgenootschap VS + West-Europese landen

Bondgenootschappen

Oprichting NAVO (1949):

VS + West-Europese landen

Oprichting Warschaupact (1955). SU + Oost-Europese landen 

Duitsland opgedeeld (1949)

• Bondsrepubliek Duitsland (BRD)
   Westen
  
  --> onder invloed VS 
  --> kapitalistisch
• Duitse Democratische Republiek (DDR) Oosten
  
  --> onder invloed SU
  --> communistisch 

1961:
bouw Berlijnse Muur

Gat IJzeren Gordijn dicht!

West-Berlijn eiland in Sovjet- Zone

5.4 De wereld na 1989

Tot 1989

Na 1989

Mikhail Gorbatsjov

Nieuwe president SU 1985

Economie SU (+ andere Oostbloklanden) stond op instorten, bijna failliet

Hij wilde het communisme hervormen om zo de economie weer op gang te krijgen

• Perestrojka:
  

hervorming economie
-> planeconomie versoepelen (privébedrijven mochten hun producten verkopen voor prijzen gebaseerd op vraag en aanbod)
 

• Glasnost:
  

openheid om vrij eigen mening te geven, ook met kritiek op regering. Verandering grondwet (burgers betrekken bij bestuur door ze zelf in de deelrepublieken een eigen parlement/ president te laten kiezen)

+ samenwerken met het westen (SU kon wapenwedloop niet meer betalen)

Gevolgen

• Gorbatsjov wil betere relatie met Westblok
  
• ontmoetingen Reagan & Gorbatsjov

• Sluiten van ontwapeningsverdragen 
  
• 1989: einde Koude Oorlog
  
  

•  Gorbatsjov wil dat zijn ideeën ook in andere Oostbloklanden worden ingevoerd. Deze landen willen, kunnen en durven dit niet.
  

Ideeën van Gorbatsjov niet populair bij regeringen Oostblok..

Maar wel bij het volk!
--> demonstraties 

 

Armoede ook in DDR; rijen voor winkels

Honecker (leider DDR) niet blij

• wilde geen verandering
• deed weinig om situatie te veranderen
  --> protesten/stakingen in DDR
  

Gorbatsjov waarschuwt DDR:

SU helpt niet meer bij neerslaan demonstraties

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

5.4 De wereld na 1989

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Rusland na 1991

• President Jeltsin
• Kapitalisme: zorgt voor grote economische problemen t/m 1999
  ->  Poetin aan de macht

(Zorgde voor economische groei, na jarenlange economische problemen)

Oost-Europa

Mensen willen meer vrijheid en welvaart. 

> Er ontstonden opstanden. De Sovjet-Unie greep niet in. 

Oost-Europa

Ook in Duitsland waren er protesten. In 1990 werd het weer 1 land. 

Sovjet-Unie 

Verschillende staten scheidden zich af van Rusland. 

Verenigde Staten

Bleef over als enige supermacht

> Voelden zich verantwoordelijk om orde en democratie naar de wereld te 'brengen'. Dit lukte niet.

Verenigde Staten

1. China kwam op als grootmacht

2. Landen zaten niet te wachten op democratie (bv. Afghanistan)

3. Mensen hadden geen behoefte aan bemoeizucht

Globalisering

Landen hebben meer met elkaar te maken. 

Globalisering

Cultureel > Door televisie en internet zien mensen van elkaar hoe men zich gedraagt. > Trends zijn wereldwijd. 

Globalisering

Economisch > Ontwerp in hoogontwikkelde landen. Productie in lage loonlanden. 

Globalisering

Politiek > Landen moeten samenwerken en afspraken maken. 

Klimaatproblemen

Door opwarming verandert het klimaat. >

• mislukte oogsten
• overstromingen

Klimaatproblemen

• Vanaf 1800 toename van broeikasgassen.
• Azië en Afrika groeien en industrialiseren ook. 

Arm en Rijk

Grote verschillen in welvaart. > 

Migratie.

Toch verbeteringen.

• Minder mensen in extreme armoede.
• Minder mensen gaan dood aan besmettelijke ziekten.