Flexibele leerwegen

• Nederlands
• Engels
• +3
• Secundair onderwijs

Taaldag 2019

Flexibele leertrajecten voor ex-onthaalleerlingen

[e-mail]

Wanneer mag je een vrijstelling voor een volledig vak geven?

1. Dit mag nooit.
2. Enkel als je Nederlands in de plaats aanbiedt.
3. Als een leerling aantoont de leerinhoud al te beheersen.
4. B en C mogen allebei.

Wanneer mag je een vrijstelling geven voor een deel van een vak?

1. Dit mag nooit.
2. Als de leerling kan aantonen dat deel al te beheersen.
3. Als de klassenraad beslist dat het minder relevant is met oog op de verdere (school)loopbaan.
4. B en C mogen allebei.

Leerlingen met een taalachterstand voor Nederlands mogen bovenop hun lestijdenpakket

1. geen extra uren Nederlandse les volgen.
2. tot 2 uur extra Nederlandse les volgen.
3. tot 3 uur extra Nederlandse les volgen.
4. tot 4 uur extra Nederlandse les volgen.

In de derde graad, in een richting waarin moderne vreemde talen niet eigen zijn aan de richting,

1. mogen ze niet vervangen worden door Nederlands.
2. mogen ze vervangen worden door Nederlands.
3. moeten de eindtermen van de 2e graad behaald worden.
4. moeten de leerlingen een extra programma volgen.

Een leerling met tekorten in het eerste jaar van een graad kan een attest van regelmatige lesbijwoning krijgen i.p.v. een oriënteringsattest...

1. Enkel in het deeltijds beroepsonderwijs.
2. Enkel als de hele klas een ARL krijgt.
3. Als de klassenraad het haalbaar vindt om het tekort in het tweede jaar weg te werken.
4. Enkel in de vernieuwde brede eerste graad.

Een leerling met een tekort op een taal mag gedelibereerd worden om zijn/haar diploma te halen.

1. Neen, dit mag niet.
2. Ja, mits toelichting bij het diploma.
3. Ja, enkel in een minder talige richting.
4. Ja.

Je mag de doelstellingen voor een leerling met taalachterstand voor een bepaalde taal...

1. Niet beperken tot de basisvorming.
2. Wel beperken tot de basisvorming.
3. Enkel in het eerste vervolgjaar aanpassen.
4. Enkel in een niet-talige richting aanpassen.

Mogelijkheden

in het secundair onderwijs

Machteld Vandecandelaere

Naomi Van den Branden

Margo Vandenbroeck, Bieke De Fraine

Goedroen Juchtmans, Katleen De Rick

Interne differentiatie

• Binnenklasdifferentiatie: flexibele leerinhouden (basisvorming destilleren)
  

• Co-teaching / Universal Design for learning
  

• Individuele leerlijnen met nadruk op zelfstandig werk: contractwerk, begeleid zelfstandig leren, flipped classroom

Structurele externe differentiatie

• Graadevaluatie (oriënteringsattest wel noodzakelijk indien de leerling alsnog in leerjaar 2 verandert) >> wordt voor de start van het schooljaar voor een structuuronderdeel vastgelegd
  
• Modulair onderwijs (o.a. in BSO en DBSO nuttig om deelcertificaten te halen)
• (jaar)klasoverstijgende Co-teaching

Externe differentiatie

Structureel ingebouwde uren remediëring / verdieping / verbreding

• kan klas/leerjaaroverstijgend ingepland worden, met peertutoring
• huiswerkklas voor iedereen / uren in open leercentrum
  
• remediërende weken                                                                                         >> maximaal aantal lestijden respecteren!

Externe differentiatie

Flexibele uurroosters & bundelen van vakken

• bepaalde weken meer lesuren, andere weken minder
  
• een éénuursvak als tweeuursvak programmeren, dan omwisselen
• projectmatig aan de slag gaan
• nog in te halen vakken/modules voor zittenblijvers in eerste maanden programmeren
• 'vlinderleraren'
  

Praktijken voor specifieke doelgroepen

Niveauwerking

• extra taaltraject Frans+ of tot 3u. meer Nederlands
  
• huiswerkklas voor ex-Okan (bij vervolgschoolcoaches)
• lessen volgen in andere klas/jaar/ andere school (kan ook moeilijker zijn!) <-> korte en lange snuffelstages tijdens OKAN
  
• bij evaluaties: verklarend/ vertalend woordenboek gebruiken, examen mondeling toelichten, open boek examen

Praktijken voor specifieke doelgroepen

Doorstroom na tekorten

• bv. met zelfstandig te verwerken bundel met de niet gekende leerdoelen
• oriënteringsattest wel noodzakelijk indien de leerling alsnog in leerjaar 2 verandert

Studieduur verlengen

• een schooljaar over 2 jaar
• een graad over 3 jaar
• ook bij HBO5 of Se-n-Se

Praktijken voor specifieke doelgroepen

Vrijstellingen

• van delen van vakken (leerachterstand)

• volledige vakken door Nederlands
• reeds met vrucht doorlopen vakken (een leerling die bleef zitten /al examencommissie deed / voorkennis aantoonde op een speciffiek examen op de leerplandoelen van dat jaar)
  

Opstellen van contract met leerling en ouders/voogd

• Inschatten van inzet/zelfredzaamheid van de leerling   intakegesprek - informatie van vervolgschoolcoach - fiche uit BaSO
• Inschatten van ondersteuning - tussentijdse opvolging
• Bekijken van infrastructuur: waar mag/kan de leerling werken?   zelfde klaslokaal -  ander lokaal met of zonder toezicht -   openleercentrum - bibliotheek - thuis
• Engagementsverklaring

Draagkracht van de school: planlast

• Parallel programmeren van bepaalde vakken om niveaugroepen te maken mogelijk?
• Hoeveel campussen heeft de school?
  
• Flexibele aanwezigheid op school: registreren is omslachtiger, meer werkdruk voor ondersteunend personeel?
  
• Aantal beschikbare vervolgschoolcoaches/ GOK-uren?
• Reflectiedagen / overlegmomenten mogelijk?

Draagkracht van de school: mindset

• Leerkrachten bereid om flexibele lessenroosters te krijgen?
• Leerkrachten bereid om meer tijd te besteden aan specifieke bundels, beschikbaarheid tijdens examenperiode, meer overleg, ... ?
• Diagnostische competentie
  
• Iedereen gelijk voor de wet vs. Gelijke kansen                                                                      >> ex-OKANleerling kan een les geven in eigen taal aan leerkrachten of aan nieuwe klas: begrip opbrengen voor extra maatregelen                                                               (wat voor ex-OKAN kan, is ook interessant voor M-decreet en omgekeerd!)

Janeeva, 18 jaar uit Ghana / moeder- en schooltaal Engels
kon al wiskunde, fysica en biologie in 4ASO volgen
VVC stelt 5WEWI voor, met vrijstelling voor Engels en eventueel Frans

Farez, 15 jaar, uit Libanon / schooltaal Frans
kon derde trimester behoorlijk volgen in 3Handel
VVC stelt 4Handel voor met vrijstelling Frans

Leonid, 13 jaar, uit Macedonië
leerde op school al Engels vanaf de basisschool
VVC stelt 2MW voor, met vrijstelling voor Engels, extra Nederlands en Frans+

Souad, 17 jaar, uit Syrië / volgde Engels op school
kon in het derde trimester goed volgen in 4VV
VVC stelt 5VZ voor, met vrijstelling voor Engels maar wel Frans+

Rajani, 16 jaar, uit India / schooltaal Engels
regelmatig afwezig (verwerking trauma en asielprocedure)
VVC stelt 5GWW voor, gespreid over 2 jaar, met vrijstelling Engels maar wel Frans+

Onderwijs.vlaanderen.be

http://onderwijs.vlaanderen.be/nl/nl/samen-tegen-schooluitval/schooluitval-voorkomen/onderwijs-op-maat-differentiatie#differentiatie

Buiten de lijntjes kleuren

https://www.researchgate.net/publication/319036668_Flexibele_leerwegen_in_Vlaanderen_buiten_de_lijntjes_kleuren/

Onderwijskiezer

https://www.onderwijskiezer.be/v2/download/Flexibele%20leertrajecten%20SO.pdf

Presentaties studiedag oktober 2016

https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/flexibele-leerwegen-in-het-basis-en-secundair-onderwijs

Uitgebreid rapport

https://data-onderwijs.vlaanderen.be/onderwijsonderzoek/?nr=203

Lerarencompetenties

www.lerarenopleider.nl/velon/ledensite/files/2017/03/38_1_04SmetsStruyven.pdf

Andere onderwijssystemen

https://www.nuffic.nl/publicaties/?languages[]=nl&publicationTypes[]=education-systems

Wegwijs in OKAN

http://www.cteno.be/downloads/wegwijs_okan_webversie.pdf

[e-mail]