3V 1.3 Kernles Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1-3

Lesdoel

Aan het eind van de les weet ik wat signaalwoorden zijn en kan ik deze vinden in een tekst of zin. 

Tekstverbanden

* In een tekst staan stukjes tekst (woorden, delen van zinnen,
    zinnen, alinea's) niet zomaar achter elkaar

* Ze hebben iets met elkaar te maken = tekstverband

* Signaalwoorden verbinden stukjes tekst en geven signaal over
    welk (tekst)verband er bestaat.

* Goede lezers letten op tekstverbanden - signaalwoorden.

Signaalwoorden

• Verbindingswoorden 

•Signaalwoorden geven het verband aan tussen,  zinnen en alinea’s.

Opsomming

en, ook, verder, daarbij, bovendien, daarnaast, een ander…, ten eerste, vervolgens, eveneens, noch… noch…, zowel… als…., niet alleen… maar ook…, tevens, voorts, ten slotte

Welk signaalwoord past in de zin? Eerst zijn er verkiezingen en ..... wordt er een nieuw kabinet samengesteld.

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Tijdsvolgorde / chronologisch verband

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger, hierna, , vervolgens, later, ten eerste, ten slotte,  later,  oorspronkelijk, intussen 

Welk signaalwoord past in de zin?
.... er verkiezingen komen, presenteren de partijen zich aan de kiezers.

1. Nadat
2. Voordat
3. Eerst
4. Want

Tegenstellend verband

maar, echter, toch, doch, niettemin, daarentegen, juist (niet), al(hoewel), desondanks, enerzijds… anderzijds…, in tegenstelling tot, daar staat tegenover dat, terwijl (in de betekenis van hoewel)

Welk signaalwoord past in de zin?
In Mexico is het .... Nederland het hele jaar door warm.

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Uitleggend verband/ toelichting

zo, bijvoorbeeld, zoals, namelijk, ter illustratie, stel, neem, onder andere, denk hierbij aan, dat komt voor bij, dat is het geval bij 

Welk signaalwoord past in de zin?
Ik hou ervan om aan het eind van de dag even te ontspannen, ........ door een boek te lezen of een wandeling te maken.

1. aangezien
2. omdat
3. want
4. zoals

Redengevend verband

omdat, want, immers, namelijk, vanwege, wegens, aangezien, daarom, dus  

Welk signaalwoord past in de zin? Mensen stemmen alleen in een hokje, ... de privacy.

1. omdat
2. vanwege
3. want
4. immers

Concluderend verband

dus, dan ook, concluderend, de slotsom is, hieruit volgt

Welk signaalwoord past in de zin?
Ik vind dat boek heel erg leuk, maar mijn klasgenoot vindt het boek heel saai. De meningen over het boek zijn ... nogal verdeeld .

1. vervolgens
2. dus
3. echter
4. daarmee

Vergelijkend verband

net als, zoals, evenals, hetzelfde, dezelfde, in vergelijking met

Welk signaalwoord past in de zin?
Ik lust geen spruitjes, ... pastinaken, die lust ik ook niet.

1. tenzij
2. doordat
3. net als
4. want

Samenvatting / conclusie

kortom, samengevat, al met al, alles bij elkaar genomen, om kort te gaan, met andere woorden

dus, vandaar, daarom, om die redenen, dan ook, kortom, al met al, concluderend, dat betekent, aldus, hieruit volgt

Welk signaalwoord past in de zin?
..... hoop ik dat jullie nu begrijpen wat signaalwoorden zijn.

1. Al met al
2. Vandaar dat
3. Aan het eind
4. Tenzij

Oorzaak – gevolg

Oorzaak:  doordat, door, de oorzaak is…, te danken/wijten aan, ten gevolge van
Gevolg: daardoor, hierdoor, waardoor, leidt tot…., zodat,
het gevolg/resultaat/effect (daarvan) is

Welk signaalwoord past in de zin?
De politieke partij heeft hele extreme standpunten, .... veel partijen niet met hen willen samenwerken.

1. omdat
2. dus
3. aangezien
4. waardoor

Middel - doel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van

Welk signaalwoord past in de zin?
Politieke partijen voeren campagne, ... ze de keizers proberen over te halen om op hun te stemmen.

1. waarmee
2. doordat
3. tenzij
4. vandaar dat

Voorwaardelijk verband

Als, wanneer, tenzij, ( niet als),

mits(= alleen als) 
 aangenomen dat
gesteld dat

Welk signaalwoord past in de zin?
... iemand zich niet kan legitimeren, mag hij/zij ook niet gaan stemmen.

1. Als
2. Tenzij
3. Bijvoorbeeld
4. Want

Wat is een voorbeeld van een samenvattend verband?

1. Ze had een drukke dag, maar toch veel bereikt.
2. Hij pakte zijn koffers en ging op reis.
3. Na de film gingen ze nog wat drinken in de stad.
4. Kortom, het was een geslaagde dag.

Welke zin illustreert een oorzakelijk verband?

1. Door de regen werd de wedstrijd afgelast.
2. Hij was moe, dus ging vroeg naar bed.
3. Het feest was gezellig en duurde tot laat.
4. Ze genoot van het concert en kocht meteen een cd.

Wat is een voorbeeld van een tegenstellend verband?

1. Hoewel hij moe was, ging hij toch door.
2. Omdat het regende, bleef hij binnen.
3. Ze had hoofdpijn en besloot toch te gaan.
4. Enerzijds houdt ze van sport, anderzijds van lezen.

Digitale oefening

Klik op onderstaande link.

http://www.stoopned.net/vwo3/HP-oefeningen/Lezen/Clozesignaalwoorden.htm