les 8 thema 2 (ma 13 mrt)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Mobiel uitzetten en in de tas doen.

Rustig op je eigen plek gaan zitten.

Je laptop vast opstarten en je aanmelden bij lessonup.

Daarna je laptop omdraaien met het beeldscherm naar mij toe.
Als de timer op 0 staat start de uitleg en zit je klaar.

Deze les

-Terugblik doelen vorige weken.   

-Verder met de opdrachten maken.

-Afsluiten; hoe is het deze les gegaan, wat heb je geleerd? 

Practicum

Inhalen..

Inleveren..

Beoordeling..

Leerdoelen vorige week

-Je kunt met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

Goede voeding is nodig voor een goede gezondheid. Variatie is belangrijk, net als veiligheid van het voedsel.

Hoop dat iedereen B5 als huiswerk heeft afgemaakt.

Een paar vragen om te kijken of je deze leerdoelen beheerst

Welke schijf in de schijf van vijf is de grootste?

1. Vetten
2. Dranken
3. Groenten en fruit
4. Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel

Van welk product heb je
het minste nodig uit de schijf van vijf?

1. vetten
2. koolhydraten
3. eiwitten
4. vitamines

Karim zegt: Verzadigde vetten zijn gezonder dan onverzadigde vetten
Waar of niet waar?

1. Waar
2. Niet Waar

Zie uitleg volgende dia.

Energie wordt in je lichaam o.a. gebruikt voor het op peil houden van de lichaamstemperatuur.

1. juist
2. onjuist

De lichaamstemperatuur varieert van persoon tot persoon en wordt beïnvloed door factoren als beweging, slaap, eten en drinken en het tijdstip op de dag. Genoeg eten en drinken zorgen voor genoeg energie waardoor het lichaam de juiste temperatuur kan behouden.

In welk vak van de
schijf van vijf
zit veel zetmeel?

1. Blauw
2. Groen
3. Oranje
4. Roze en Geel

Wat is de schijf van 5?

1. 5 vakken met minder goede producten waar je niets uit mag nemen
2. 5 vakken met alleen maar vette dingen waar je 1 keer per week iets uit mag kiezen
3. 5 vakken vol goede producten waar je ieder dag iets uit kiest
4. 5 vakken met goede en minder goede producten door elkaar

In de Schijf van Vijf staan producten die je eet en drinkt voor een gezonde levensstijl

1. waar
2. niet waar

Wat hoort waar in de schijf van vijf?

Is deze boter gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Is pasta gezond?

1. Ja
2. Nee

Zijn eieren gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Zijn champignons gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Is dit vruchtensap gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

16. Hoe kun je een voedselvergiftiging krijgen?

1. Door bedorven voedsel te eten
2. Door niet gevarieerd genoeg te eten
3. Door te weinig vitaminen te eten

Tot welk vak
behoren tomaten?

1. Groen
2. Roze
3. Oranje

Welke drie voedingsmiddelen zijn plantaardig?

1. appel, ei, brood
2. broccoli, vis, kaas
3. brood, pasta, tomaat

Welke twee vakken van de schijf van vijf zijn het grootst?

1. groente en fruit & dranken
2. groente en fruit & vlees, vis en zuivel
3. groente en fruit & brood, pasta en aardappelen

De leerdoelen voor deze week: 

-Je kunt in een afbeelding de delen van het verteringsstelsel benoemen.
-Je kunt de functies van de delen van het verteringsstelsel noemen.

-Je kunt de functies en kenmerken van de delen van het verteringsstelsel noemen. 

Je kunt benoemen in welke volgorde

het voedsel de organen passeert.

Je kunt benoemen in welke organen welke

spijsverteringssappen worden gemaakt en welke functies ze (nog meer) hebben.

Je kunt benoemen wat de functie van gal is

Je kunt uitleggen waardoor en waarom de dunne darm een groot oppervlak heeft.

Schrijf in je schrift welke route voedsel aflegt (juiste volgorde)

Mondholte, keelholte & slokdarm

- Verteringssap = speeksel

Wat is de functie van speeksel?

Hoeveel liter maak je per dag?

- De slokdarm duwt voedsel naar de maag.
Hoe heet die beweging? 

Speeksel bestaat uit water, slijm & enzym

-inslikken van voedsel is makkelijker

-enzym in speeksel verteerd zetmeel

1  - 1,5 liter

Maag 

- Verteringssap = maagsap

- Bevat lengtespieren en kringspieren.

- Maagportier (kringspier) 

sluit de uitgang af

Maagsap bestaat uit:

-Water

-Zoutzuur: dood bacteriën die met het voedsel meekomen

-Enzym: verteerd eiwitten voor een deel

- Afwisselend samentrekken & ontspannen

-> maag constant in beweging

voordeel: voedsel wordt gekneed en vermengt met verteringssappen uit de maagwand

- Laat steeds kleine hoeveelheden voedsel naar de twaalfvingerige darm

-> maag fungeert als tijdelijke opslagplaats van voedsel

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas & alvleesklier

- twaalfvingerige darm

Wat hebben de lever en de galblaas met elkaar te maken?

-Gal emulgeert vetten

-Verteringssappen uit de alvleesklier verteren eiwitten, koolhydraten & vetten.

- Via het maagportier komt het voedsel in de twaalfvingerige darm.

- Hier komen verteringssappen uit de lever en alvleesklier bij het voedsel.

- De lever maakt gal, dit wordt opgeslagen in de galblaas 

- Via de galbuis wordt het afgevoerd naar de twaalfvingerige darm. 

- Verdeelt grote druppels in kleinere druppeltjes

- Zorgt voor oppervlakte vergroting

-> beter bereikbaar voor enzymen zodat het sneller verteerd wordt

Gal emulgeert alleen, enzymen verteren vet

Dunne darm

- Darmsapklieren produceren darmsap

- Voedselbrij met veel water

- Darmplooien met uitstulpingen: darmvlokken

Waarom gaat de opname snel?

- Verteringssappen bevatten veel water

- Voedingsstoffen en verteringsproducten zijn nu opgelost in water

-> deze worden vervolgens opgenomen in de darmwand

- Plooien zorgen voor een groot oppervlak

- In de darmvlokken liggen direct bloedvaten

- De wand van de darmvlokken is dun

- Darmsap bevat enzymen die de vertering van eiwitten en koolhydraten afmaken.

- De verteringsproducten worden via de darmwand opgenomen in het bloed

Dikke darm, blindedarm & endeldarm

- Blinde darm met appendix

-Dikke darm haalt water uit voedselbrij

-Darmbacteriën voor vertering cellulose

-Endeldarm > anus > ontlasting

- Blinde darm is de overgang tussen de dunne- en dikke darm, deze heeft geen functie bij de vertering

- Uitstulping blinde darm = appendix, dit is ontstoken bij een blindedarm ontsteking

- Mensen kunnen cellulose moeilijk verteren

- Darm bacteriën bevatten een enzym dat dit wel kan (wij hebben zelf dit enzym niet)

- Bij deze vertering komt er glucose vrij die alsnog in het bloed kan worden opgenomen. 

Wat als mensen niet genoeg (goede) bacteriën in hun darm hebben?

Leerdoelen:

-Je kunt in een afbeelding de delen van het verteringsstelsel benoemen.
-Je kunt de functies van de delen van het verteringsstelsel noemen.

Kun je bereiken door:

-Te lezen / bestuderen: de tekst van B6 en de samenhang van thema 2.

-Te maken: thema 2 basisstof 6 (2.6) en de samenhang. 

-De antwoorden van de opdrachten te controleren.

-Je kennis te toetsen met de flitskaarten en de test je zelf.

Denk ook aan de opdrachten van B1 t/m B5 als die nog niet af zijn gemaakt.

Afsluiting.

Volgende les gaan we verder.

Extra uitleg nodig?        Meer weten?

Herhaling/extra uitleg

Biologiepagina uitleg

Biologiepagina oefenen

Klokhuis: enzymen

Biobits spijsvertering

Voedselbederf

Planten-, vlees- en alleseters

Hoe ontstaat een scheet

Meer weten?

Voedingscentrum (website)

Eetstoornissen (video)
Er was eens "spijsvert...."(tekenfilm)

Er was eens "gebit" (tekenfilm)

Obesitas (website)

vegetariërsbond (website)

Zondag met Lubach (over vlees en het milieu (15 minuten))

Kweekvlees (video)

E-nummers

Pak nu je tas in en wacht nog even rustig op je eigen plek tot het tijd is.

Laat je plek netjes achter, schuif je stoel aan en vergeet je mobiel niet.