Periode 1 les 4 // §2.2.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Na deze les ken je/kun je

• Ik ken en kan omschrijven wat een 'totale oorlog' betekent.
• Ik kan uitleggen hoe WOI een totale oorlog werd.
• Ik kan uitleggen waarom WOI een 'wereldoorlog' werd, en kan uitleggen welke rol de VS en Rusland hierin gespeeld hebben.
• Ik ken het begrip 'onbeperkte duikbotenoorlog' en kan dit in verband brengen met het verloop van WOI.
• Ik begrijp en kan uitleggen wat 'censuur' en 'propaganda' betekenen en welke rol dit speelde in WOI.

Vooraf: Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog

- Nationalisme: Mensen worden trots op hun land. Een grote liefde hebben voor je eigen land en volk. 

- Modern imperialisme: Landen in Europa willen allemaal zo veel mogelijk kolonies hebben. Landen beconcurreren elkaar 

- Militarisme: Landen gingen hun militaire macht uitbreiden en verheerlijken.

- Wapenwedloop: welk land heeft de beste en de meeste wapens?

- Bondgenootschappen in Europa

Bondgenootschappen

Landen voelden zich onveilig en gaan bondgenootschappen aan. Europa raakte verdeeld in twee kampen:

De Centralen: Oostenrijk-Hongarije en Duitsland

De Geallieerden: Frankrijk, Engeland en Rusland.

Aanleiding WOI: Moord op Frans Ferdinand

Servië heeft een bondgenootschap met Rusland en ruzie over Bosnie met Oostenrijk-Hongarije.

- De kroonprins van Oostenrijk - Hongarije wordt vermoord

- Oostenrijk Hongarije geeft Servië de schuld en verklaart Servië de oorlog

- Servië vraagt Rusland om te helpen.

- Bondgenootschappen komen met elkaar in oorlog

De oorlogsverklaring en dan....

- Alle grote landen mobiliseren hun leger.

- Duitsland heeft het Von Schlieffenplan.  

- 4 augustus 1914 valt Duitsland België aan. België is neutraal

De aanval loopt vast en al snel komen alle vechtende partijen erachter dat deze oorlog heel anders zou zijn dan alle andere oorlogen:

1. Door moderne wapens vallen er veel meer doden.

2. De verdediging is sterker dan de aanval. Alle partijen graven zich in: loopgravenoorlog

Een totale oorlog

Betekenis: De hele bevolking en alle economische middelen werden ingezet om de oorlog te kunnen winnen.

Deze manier van oorlog voeren is nieuw. De gehele economie en het dagelijks leven wordt in dienst van de oorlog gesteld.

Een totale oorlog

Iedereen moet bijdragen:

- Fabrieken moeten overschakelen op productie van oorlogsmaterialen (munitie, uniforms, wapens)

- Boeren moeten goedkoop of gratis voedsel produceren.

- Vrouwen moeten meewerken in de fabrieken (mannen naar het front)

- Artsen en verpleegsters worden naar het front gestuurd.

Propaganda in WOI, waarom?

Propaganda

Bij een totale oorlog  hoort een bevolking die de oorlog 100% steunt. Om dit te bereiken zette de overheid propaganda in:

- Gebruik van kranten, posters, radio en pamfletten om de vijand slecht af te schilderen

- Eigen leger + uitgangspunten verheerlijken. 

- Mensen die niet meedoen afschilderen als landverraders.

- Mensen overtuigen dat ze voor een goede zaak vechten

- Vaak was de informatie onbetrouwbaar.

Duitse WOI propaganda

Engelse WOI propaganda 

Censuur

Bij propaganda hoort ook censuur:

-De overheid controleert alle berichtgeving via radio of kranten

- Alle informatie die slecht is voor eigen land komt niet naar buiten 

- Vijand zwak en onmenselijk, eigen verliezen worden  laag gehouden

- Informatie eenzijdig en onbetrouwbaar

Censuur nu

Leg uit!

 2.3 Onbeperkte Duikbotenoorlog

• Massaal inzetten duikboten door mn Duitsland
• Onbeperkte Duikbotenoorlog: De Duitsers probeerden alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen
• Ook schepen van neutrale landen, die de geallieerden bevoorraden, werden tot zinken gebracht (vooral vanuit de VS)
• Doel: uithongeren van de Britten -> overgave

2.3 Een wereldoorlog

- Gedurende de oorlog doen steeds meer landen mee aan de oorlog. 

- Het Ottomaanse Rijk sloot zich aan bij de Centralen. 

- Kolonies in Afrika en Azië  ingezet voor de oorlog, mn door geallieerden.

- Vanaf 1917 doet ook Amerika mee in de oorlog:

• Woede USA door Duitse aanval op passagierschip Lusitania, 1200 doden 
• Dan onderschept de VS een telegram van Duitsland waarin zij Japan en Mexica aanmoedigen VS aan te valllen
• Amerika woedend op Duitsland en op 6 april 1917 besloot de VS mee te doen in de oorlog. 

1917: een keerpunt in de oorlog

- Rusland wil niet langer vechten omdat ze grote verliezen geleden hadden en de regering steeds meer kritiek kreeg: het land was onrustig

- Na massale demonstraties tegen de Tsarenfamilie en de oorlog, moest de Tsaar aftreden.

- In 1917 pakt Lenin de macht in Rusland en stappen ze uit de oorlog met Duitsland (ten kosten van veel grondgebied)

               

                    Rusland start vervolgens de Russische Revolutie 

1917: een keerpunt in de oorlog

- Duitsland verplaatst zijn troepen van oost naar west. Er is nu maar 1 front 

- Duitse bevolking denkt dat de overwinning er aan zit te komen.

- Havens naar Duitsland zijn echter door de geallieerden geblokkeerd, er ontstaan tekorten aan munitie, eten.

- Amerika vecht mee aan de kant van Engeland en Frankrijk. Veel verse troepen en wapens!

- Duitsland kan hier niet tegenop.....

                                                   HOE ZAL DIT AFLOPEN......??????

Voor morgen:

-Ga naar magister.me

- Maak de opdrachten

- Doe het grondig

- Lees voor details de studiewijzer!