Extra

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Na deze les ken je/kun je

• Uitleggen waarom WOI een 'wereldoorlog' werd, en uitleggen welke rol de VS en Rusland hierin gespeeld hebben.
• Het begrip 'onbeperkte duikbotenoorlog' en kan dit in verband brengen met het verloop van WOI.
• Uitleggen waarom 1917 'een keerpunt' genoemd wordt
• Het begrip 'de vrede van Versailles', en belangrijke punten uit dit verdrag

Vooraf: Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog

- Nationalisme: Mensen worden trots op hun land. Een grote liefde hebben voor je eigen land en volk. 

- Modern imperialisme: Landen in Europa willen allemaal zo veel mogelijk kolonies hebben. Landen beconcurreren elkaar 

- Militarisme: Landen gingen hun militaire macht uitbreiden en verheerlijken.

- Wapenwedloop: welk land heeft de beste en de meeste wapens?

- Bondgenootschappen in Europa

Bondgenootschappen

Landen voelden zich onveilig en gaan bondgenootschappen aan. Europa raakte verdeeld in twee kampen:

De Centralen: Oostenrijk-Hongarije en Duitsland

De Geallieerden: Frankrijk, Engeland en Rusland.

Aanleiding WOI: Moord op Frans Ferdinand

Servië heeft een bondgenootschap met Rusland en ruzie over Bosnie met Oostenrijk-Hongarije.

- De kroonprins van Oostenrijk - Hongarije wordt vermoord

- Oostenrijk Hongarije geeft Servië de schuld en verklaart Servië de oorlog

- Servië vraagt Rusland om te helpen.

- Bondgenootschappen komen met elkaar in oorlog

De oorlogsverklaring en dan....

- Alle grote landen mobiliseren hun leger.

- Duitsland heeft het Von Schlieffenplan.  

- 4 augustus 1914 valt Duitsland België aan. België is neutraal

De aanval loopt vast en al snel komen alle vechtende partijen erachter dat deze oorlog heel anders zou zijn dan alle andere oorlogen:

1. Door moderne wapens vallen er veel meer doden.

2. De verdediging is sterker dan de aanval. Alle partijen graven zich in: loopgravenoorlog

2.2 Een totale oorlog

Betekenis: De hele bevolking en alle economische middelen werden ingezet om de oorlog te kunnen winnen.

Deze manier van oorlog voeren is nieuw. De gehele economie en het dagelijks leven wordt in dienst van de oorlog gesteld.

2.2 Een totale oorlog

Iedereen moet bijdragen:

- Fabrieken moeten overschakelen op productie van oorlogsmaterialen (munitie, uniforms, wapens)

- Boeren moeten goedkoop of gratis voedsel produceren.

- Vrouwen moeten meewerken in de fabrieken (mannen naar het front)

- Artsen en verpleegsters worden naar het front gestuurd.

Propaganda in WOI, waarom?

Propaganda

Bij een totale oorlog  hoort een bevolking die de oorlog 100% steunt. Om dit te bereiken zette de overheid propaganda in:

- Gebruik van kranten, posters, radio en pamfletten om de vijand slecht af te schilderen

- Eigen leger + uitgangspunten verheerlijken. 

- Mensen die niet meedoen afschilderen als landverraders.

- Mensen overtuigen dat ze voor een goede zaak vechten

- Vaak was de informatie onbetrouwbaar.

Duitse WOI propaganda

Engelse WOI propaganda 

Censuur

Bij propaganda hoort ook censuur:

-De overheid controleert alle berichtgeving via radio of kranten

- Alle informatie die slecht is voor eigen land komt niet naar buiten 

- Vijand zwak en onmenselijk, eigen verliezen worden  laag gehouden

- Informatie eenzijdig en onbetrouwbaar

Censuur nu

Leg uit!

Onbeperkte Duikbotenoorlog

• Massaal inzetten duikboten door mn Duitsland
• Onbeperkte Duikbotenoorlog: De Duitsers probeerden alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen
• Ook schepen van neutrale landen, die de geallieerden bevoorraden, werden tot zinken gebracht (vooral vanuit de VS)
• Doel: uithongeren van de Britten -> overgave

Een wereldoorlog

Een wereldoorlog is een oorlog die niet beperkt is tot een land, regio of werelddeel maar wereldwijd, over een groot deel van de Aarde, wordt uitgevochten. De Eerste Wereldoorlog werd dit door: 

• Het Ottomaanse Rijk sloot zich aan bij de Centralen. 
• Kolonies in Afrika en Azië  ingezet voor de oorlog, mn door geallieerden.
  
• Amerika ging meedoen met de oorlog vanaf 1917

Keerpuntjaar 1917 (1)

Vanaf 1917 doet ook Amerika mee in de oorlog:

• Woede USA door Duitse aanval op passagierschip Lusitania, 1200 doden 
• Dan onderschept de VS een telegram van Duitsland waarin zij Japan en Mexica aanmoedigen VS aan te valllen
• Amerika woedend op Duitsland en op 6 april 1917 besloot de VS mee te doen in de oorlog. 

                                       Hierdoor versterkte de positie van de geallieerden!

Keerpuntjaar 1917 (2)

• Rusland wil niet langer vechten omdat ze grote verliezen geleden hadden en de regering steeds meer kritiek kreeg: het land was onrustig
• Na massale demonstraties tegen de Tsarenfamilie en de oorlog, moest de Tsaar aftreden.
• In 1917 grijpt Lenin de macht in Rusland en stappen ze uit de oorlog met Duitsland (ten kosten van veel grondgebied)

               

                       In Rusland start vervolgens de Russische Revolutie 

Oorlog vanaf 1917

- Duitsland verplaatst zijn troepen van oost naar west. Er is nu maar 1 front 

- Duitse bevolking denkt dat de overwinning er aan zit te komen.

- Havens naar Duitsland zijn echter door de geallieerden geblokkeerd, er ontstaan tekorten aan munitie, eten.

- Amerika vecht mee aan de kant van Engeland en Frankrijk. Veel verse troepen en wapens!

- Duitsland kan hier niet tegenop.....

                                                   HOE ZAL DIT AFLOPEN......??????

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

• Een Wapenstilstand is een afspraak tussen alle landen om te stoppen met vechten.
  

• De vrede met de Russen had niet voor een overwinning voor de Duitsers gezorgd.

• De komst van de Amerikanen was beslissend: Duitsland was de verliezer

Vredesonderhandelingen in Parijs 1919

• Een wapenstilstand is nog geen vrede. 
  
• Tussen januari en juni 1919 werd er druk onderhandeld in Versailles (bij Parijs). 
  
• De overwinnaars hebben het verdrag opgesteld; Duitsland was niet welkom bij de besprekingen. 
  

Verdrag van Versailles (1)

• Duitsland moet een enorm bedrag aan herstelbetalingen doen: >100 miljard in goud.
• Herstelbetalingen zijn een soort schadevergoeding. Duitsland moest betalen als verliezer.
• Idee: DU kon hierdoor nooit meer een economische grootmacht worden

1. Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%) 
   
2. Duitsland moet kolonies afstaan: Duitsland geen wereldmacht meer
3. Duitsland mocht nooit meer een oorlog beginnen: ze mochten geen vloot en luchtmacht hebben, en het leger mocht niet groter zijn dan 100.000 man
   
4. Op de grens tussen FR en DU mochten geen Duitse soldaten meer zijn: soort buffergebied

Verdrag van Versailles (2)