V1 - Grammatica, paragraaf 12 (bijwoord)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Woordsoorten

Bijwoorden

Nederlands - vwo leerjaar 1

Lesprogramma

1. Terugblik huiswerk
2. Voorkennis woordsoorten
3. Uitleg bijwoorden
4. 2 oefenzinnen
5. Huiswerk maken
6. Afsluiting

Terugblik

Huiswerk: Grammatica, paragraaf 11 (deel 2)

Vragen/onduidelijkheden?

Gisteren zijn wij onze sleutels kwijtgeraakt in het park.

Voorkennis

Welke woordsoorten hebben wij ook al weer besproken?

• Werkwoorden
• Lidwoorden
• Zelfstandig naamwoorden
• Bijvoeglijk naamwoorden
• Voorzetsels

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Kun je bijwoorden herkennen, begrijpen en gebruiken.

• kun je de woordsoorten HWW, ZWW, KWW, CZN, AZN, ZN-E, (STOF.)BN, OLW, BLW, VZ en BW in een zin herkennen en benoemen.
  

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een ...

Wat is het bijvoeglijk naamwoord? 'Veel mensen dragen een zelfgemaakt mondkapje.'

'Mondkapjes worden vaak gedragen in het openbaar vervoer.' Is 'vaak' een bijvoeglijk naamwoord?

1. Ja
2. Nee

Bijwoord (BW)

Een bijwoord zegt meestal iets over
een ander woord:

• Werkwoord (Anke hockeyt goed)
• Bijvoeglijk naamwoord (Anke heeft een heel mooie hockeystick)
• Ander bijwoord (Anke kan ook bijzonder snel rennen)
• Een hele zin (Straks wil Anke ergens een frietje gaan eten.)
  
  
• Een BW zegt NOOIT iets over een ZN (dan is het een BN)

Waar - de plaats

Daar staat de prullenbak.

—> Daar vertelt waar de plek van de prullenbak is en is dus een bijwoord.

Andere woorden die een plaats aangeven: 

hier, er, ergens, nergens.

Wanneer  -  de tijd

Vandaag gaan we rekenen.

—> Vandaag vertelt wanneer je gaat rekenen en is dus een bijwoord.

Het was gisteren lekker weer.

—> Gisteren vertelt jou wanneer het lekker weer was en is dus een bijwoord.

Hoe-vragen

De auto rijdt hard.

—> Hoe rijdt de auto? Hard en is dus een bijwoord.

Het meisje zingt mooi.

—> Hoe zingt het meisje? Mooi en is dus een bijwoord.

Zo herken je een bijwoord

Een bijwoord kan van alles aangeven:

• tijd (gisteren, tegenwoordig, morgen)
  
• plaats/richting (er, nergens, overal)
  
• reden/oorzaak (daarom, vandaar, daardoor)
• vraag (hoe, waar, waardoor)
• (on)zekerheid (vast, absoluut, misschien)
  
• ontkenning (niet, nooit)

Zo herken je een bijwoord

• Delen van scheidbare werkwoorden (aankijken, namaken) zijn geen voorzetsel, maar een bijwoord: De docent / legt / het lijdend voorwerp / uit. (uit = bw; deel van uitleggen)
  

• Als een bijwoordelijke bepaling uit één woord bestaat, is dat woord een bijwoord.

Wat is het bijwoord in deze zin?

'Dat is een bijzonder grappig filmpje!'

1. bijzonder
2. een
3. dat
4. grappig

Wat is het verschil tussen een bijwoord en een bijvoeglijk naamwoord?

1. Een bijwoord zegt iets over een zn en een bijvoeglijk naamwoord niet.
2. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zn en een bijwoord niet.
3. Er is geen verschil.
4. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een bijwoord.

Bedenk een zin waarbij het bijwoord meer informatie geeft over een bijvoeglijk naamwoord.

Binnenkort gaan we de Kidsrun lopen.

Wat is het bijwoord?

1. Binnenkort
2. gaan
3. we
4. lopen

Anne heeft een heel slimme moeder

Wat is het bijwoord?

1. heeft
2. heel
3. slimme
4. moeder

Destiny fietst hard door de straat.

Wat is het bijwoord?

1. fietst
2. hard
3. door
4. straat

De cake moet lang in de oven

Wat is het bijwoord?

1. cake
2. moet
3. lang
4. oven

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Werkwoord

Lidwoord

Voorzetsel

Sleep hier de woorden naar toe die je niet in een van de andere vakjes horen. 

Bijwoord

Wij

houden

er

heel

rondje

de

erg

tijdens

van

om

lange

pauze

een

door

de

verlaten

school

lopen.

te

Wij = PERS.VNW

houden = WW

er = BW

heel = BW (over BW)

erg = BW (over WW)

van = VZ

om = VZ

tijdens = VZ

de = BLW

lange = BN

pauze = ZN

een  = OLW

rondje = ZN

door  = VZ

de = BLW

verlaten = BN

school  = ZN

te  = niet geleerd

lopen = ZWW 

Bedenk een zin waarin alle woordsoorten die je geleerd hebt minimaal een keer voorkomen.
ZN, BVN, WW, LW, VZ, BW

Aan de slag!

•  Grammatica, paragraaf 12
  
  
• Morgen aan het begin van de les moeten de opdrachten af zijn.

Reflectie

Aan het eind van deze les...

• Kun je bijwoorden herkennen, begrijpen en gebruiken.

• kun je de woordsoorten HWW, ZWW, KWW, CZN, AZN, ZN-E, (STOF.)BN, OLW, BLW, VZ en BW in een zin herkennen en benoemen.
  

Stel een vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen of geef aan welk onderdeel je het lastigst vond.

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer bekijken

meer voorbeelden krijgen/zoeken

meer oefeningen maken op Nieuw Nederlands

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niets meer te weten komen over de leerstof

Nog vragen over ontleden / woordsoorten stellen

Andere stof over woordsoorten / ontleden voor de toets leren

nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)