2 rechtstaat, democratie en dictatuur

• Maatschappijkunde
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Rechtstaat, democratie en dictatuur

Lesdoelen 

- Na deze les weet je wat een rechtsstaat is;

- Na deze les weet je wat een parlementaire democratie is;

- Na deze les weet je wanneer een land een dictatuur is;  

Terugblik

Instructie

Een rechtsstaat is een land waar de rechten en plichten van de burgers en van de overheid zijn vastgelegd. 

Kenmerken van een rechtsstaat:

1. grondwet;

2. grondrechten;

3. rechtsbescherming

4. onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke macht

5. democratie 

Instructie 

Alle volksvertegenwoordigers (Eerste en Tweede kamer) vormen samen het parlement. Nederland is een parlementaire democratie. 

Kenmerken parlementaire democratie: 

1. Vrije en geheime verkiezingen en kiesrecht;

2. Parlement; 

3. Meerderheid van stemmen; 

4. Grondwet; > macht en bevoegdheden

5. Trias politica 

Wetgevende macht

Stelt wetten vast waaraan burgers en de overheid zich aan moeten houden.

Ministers stellen nieuwe wetten voor. Het parlement besluit of het wetsvoorstel goedgekeurd wordt of niet. 

Parlement = Eerste en Tweede kamer 

Regering = ministers en koning 

Uitvoerende macht

Zorgt ervoor dat eenmaal goedgekeurde wetten worden uitgevoerd. 

Ministers geven aanwijzingen aan ambtenaren of instanties om de wetten uit te voeren. 

Onderwijs > leerplicht 

Rechterlijke macht 

Beoordeelt of wetten goed worden nageleefd en doet uitspraak in conflicten. Deze macht is in handen van rechters. 

Rechters zijn geen verantwoording schuldig aan de minister of politiek. 

Dictatuur 

• Één persoon of één partij 
• Geen democratie, geen rechtstaat 
• Geen grondrechten 
• Geen persvrijheid > censuur - de machthebbers controleren vooraf berichten van journalisten 
• Sterk lever 

Kenmerken van een democratie

• Volksvertegenwoordiging 
• vrije verkiezingen 
• grondrechten
• trias politica 
• machtenscheiding
• vrijheid van meningsuiting 

Kenmerken van een dictatuur 

• geen volksvertegenwoordiging
• staatsgreep 
• alleen grondplichten
• geen trias politica
• geen machtsscheiding
• censuur 

Evaluatie - huiswerk

• Wat zijn de kenmerken van de Nederlandse parlementaire democratie?
• Wat is  trias politica?
• Wat is een dictatuur?