begrijpend lezen blok 1 h4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Manieren van lezen

Oriënterend
Globaal
Intensief
Kritisch

Wat is géén leesstrategie (= manier van lezen)?

1. verkennend lezen
2. zoekend lezen
3. studerend lezen
4. activerend lezen

Hoe kun je een informatietekst lezen?  Zet de 5 manier op volgorde.

Kost mij minder tijd en moeite en ik ontvang weinig informatie.

1

2

3

4

5

Kost mij veel tijd en moeite en ik ontvang veel informatie

Oriënterend lezen

Precies lezen

Kritisch lezen

Globaal lezen

Zoekend lezen

Onderwerp en hoofdgedachte

Een tekst heeft natuurlijk altijd een ONDERWERP.

Daarnaast heeft elke tekst een HOOFDGEDACHTE.

Deze moet je zelf kunnen bepalen!

Een hoofdgedachte is

1. het onderwerp
2. de titel
3. een samenvatting van de tekst in één zin
4. de gedachte waarover een tekst gaat

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte = ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Wat is een deelonderwerp? En hoe kan ik een deelonderwerp herkennen?

Een kernzin is:

1. de belangrijkste zin van de tekst
2. een zin met de hoofdgedachte
3. de toelichting op de hoofdzaak
4. hoofdzaak van een alinea

KERNZINNEN

Kernzin

De belangrijkste informatie van een alinea.

Waar staat de kernzin? 

• De 1e zin is de kernzin.
• De 2e zin van een alinea is de kernzin.
• De laatste zin van de alinea is de kernzin.

Bijzaak

Hoofdzaak

Voorbeeld

Uitleg bij iets

Kernzin

Belangrijkste onderwerp

Aanvullende  info

Hier gaat de alinea over

Tekstdoel, tekstsoort en tekstvorm

tekstdoelen	tekstsoorten	tekstvormen
informeren	informatieve teksten	handleiding, nieuwsbericht
overtuigen	betogende teksten	klachtenbrief, ingezonden brief
activeren	activerende teksten	advertentie, oproep
amuseren	amuserende teksten	roman, strip, liedtekst
opiniëren	opiniërende teksten	recensie, beschouwing

1. Welke tekstvormen horen bij welke tekstsoorten?

informatieve tekst

betogende tekst

activerende tekst

amuserende tekst

advertentie

nieuwsbericht

liedtekst

recensie

Citeren is

1. Het antwoorden in eigen woorden
2. Het samenvatten van een alinea
3. Het overnemen van een tekstgedeelte
4. Het samenvatten van de hele tekst.

Je moet citeren. Wat moet je dan doen?

Wat is een tussenkopje?

1. titel boven een tekst
2. tussendoor een samenvatting geven van de tekst
3. titel boven één of meer alinea's
4. een tussenkopje geeft aan wie de schrijver van de tekst is.

Feitelijke en waarderende uitspraken en argumenten

Een feitelijke uitspraak / argument is een uitspraak waarvan de schrijver meent dat deze waar, waarschijnlijk of aannemelijk is. Een feit kan worden gecontroleerd.

Een waarderende uitspraak / argument is gebaseerd op gevoelens, emoties of waarderingen van de schrijver. 

Geef aan of je te maken hebt met een feitelijke of een waarderende uitspraak: Er komen nog steeds veel jongeren met een alcoholvergiftiging in het ziekenhuis. Daarom moet de verkoop van alcohol aan jongeren veel strenger gestraft worden.

1. Feitelijk
2. Waarderend

Geef aan of je te maken hebt met een feitelijke of een waarderende uitspraak: Het is voor iedereen goed om op een teamsport te zitten, want dat is de beste manier om te leren samenwerken.

1. Feitelijk
2. Waarderend

Om de intentie van de schrijver te bepalen let je op de houding ten opzichte van het onderwerp, niet op de toon die hij gebruikt

1. Juist
2. Onjuist

Intentie van de schrijven

• De manier waarop een schrijver over het ondewerp schrijft en hoe het zich opstelt: boos, blij, verdrietig, geërgerd, etc.
• De toon is hierin belangrijk: sarcastisch, ironisch