Herhaling par. 6.1 en 6.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Studiewijzer

25/01: Par. 6.1 Een traditionele samenleving

29-30: Par. 6.1 Een traditionele samenleving

01/02: Par. 6.1 Een traditionele samenleving

05-06/02: Par. 6.2 Anders denken en doen

08/02 Par. 6.2 Anders denken en doen

12-13/02 Par. 6.2 Anders denken en doen

15/02:  extra

Voorjaarsvakantie

26-27/02: Herhaling

29/02: SO par. 6.1 en 6.2

04-05/03:Par. 6.3 De multiculturele samenleving

07/03: Par. 6.3 De multiculturele samenleving

11-12/03: Par. 6.4 De wereld van Annie M. G. Schmidt

14/03: Par. 6.4 De wereld van Annie M. G. Schmidt

Repetitie H6: 

18-19/03 

21/03 Toetsbespreken

Na de Tweede Wereldoorlog

• Hard werken en zuinig leven
• Nederland moest weer opgebouwd worden
• Veel steun vanuit de regering, boost voor de economie

De Wederopbouw

• Afspraken over lonen en prijzen: poldermodel. We houden de lonen laag
  
• Samenwerken: zes dagen per week/één vakantie week per jaar.


• Hulp vanuit VS: Marshallplan
• Ontstaan van een verzorgingsstaat. 
• De Algemene Bijstandswet wordt ingevoerd: mensen zonder werk kregen inkomen van de overheid. 

Het Amerikaanse Marshallplan had twee belangrijke doelen:

• Zorgen dat Europa weer wordt hersteld, zodat Amerika ook weer producten kan verkopen aan de Europeanen.
• Laten zien wie hun échte bondgenoot is: kies voor het kapitalisme van ons, en niet het communisme van de Sovjet-Unie!

Poldermodel

De regering regelde dit samen met werkgevers en vakbonden volgens het poldermodel: overleg over lonen en arbeidsvoorwaarden.

Willem Drees

Poldermodel:

• Bezuinigen 
• Lonen mochten niet stijgen

Wetgeving

De regering bedacht ook nieuwe sociale wetten en voorzieningen. Zo ontstond de verzorgingsstaat en ging het snel beter.

Verzorgingstaat

Door economisch groei konden mensenverzorgd worden door de staat -> Verzorgingsstaat (vangnet) door Willem Drees:

• WW (werklozen)
• AOW (65+)
• Ziekte
• Bijstand (geen inkomen) 
•  Arbeidsongeschiktheidsuitkering

Marga Klompé

• Verzetsheld
• Eerste vrouwelijke minister van Nederland
• Meegeholpen bij opbouw Verzorgingsstaat
• Minister tijdens de roerige jaren 60

Het gezin

• Het leven van de meeste mensen speelde zich af in het gezin.
• Het rolpatroon: vader, moeder en (veel) kinderen
• Vader was de baas, moeder de huisvrouw, kinderen gehoorzaam. De man had het gezag. 
• Vader luisterde weer naar de autoriteiten zoals de politie, dominee of pastoor. 
• Echtscheidingen kwamen maar weinig voor (vrouwen hadden vaak geen eigen inkomen)

Tradities en normen in de jaren 50 

Het huwelijk

Het huwelijk was alleen voor man en vrouw. En al vocht je mekaar de tent uit, je bleef bij elkaar. 

Seks

Seks was vies en werd alleen gedaan door man en vrouw.  Seks was niet iets om van te genieten, maar noodzakelijk voor de voortplanting. 

Kerk

Iedereen ging naar de kerk.  Als je niet naar de kerk ging dan werd daar schande over gesproken. De dominee of pastoor kwam ook bezoek bij jou thuis. 

Mannen en vrouwen

Vrouwen waren ondergeschikt aan de man. Vrouwen waren handelingsonbekwaam. Zij mochten geen eigen bankrekening openen. Daarnaast stond gender helemaal niet ter discussie. 

Werk

Vrouwen werkten niet. Als een man zijn vrouw liet werken, dan leek het net alsof hij haar niet kon "onderhouden". 

Je werkweek bestond uit 48 uur, dus ook op zaterdag. 

Roken

Roken werd door iedereen gedaan en in de meeste gevallen ook aangemoedigd. Als je bezoek kreeg zorgde je dat je sigaretten in huis had. 

Zelfzorg

Wassen (douchen) gebeurde één keer in de week. 

De meeste mensen hadden geen douche maar gingen naar een badhuis. Of je zat in de tobbe en deelde het water met het hele gezin. 

Kleding

Je liep de hele week in dezelfde kleding. In het weekend droeg je je goede goed. Er was geen verschil in de mode voor kinderen en volwassenen. 

Vasthouden aan tradities (1)

Na de oorlog grepen de Nederlanders aan de waarden (dingen die men belangrijk vindt) van vroeger: 

hard werken en gehoorzaam zijn.  

Luisteren naar autoriteiten, personen met gezag (macht): regering, politieagenten, dominee of pastoor.

Bijv: de man luisteren naar zijn baas, de vrouw naar de man en kinderen aan iedereen. 

3. Waarom vonden Nederlanders tradities belangrijk?

Tradities (oude gewoontes) gaven zekerheid. 

Bijv. het huwelijk: je trouwde voor de wet en de kerk en ging niet meer uit elkaar. 

Dat was de norm (wat mensen gewoon vonden) en daar week je niet van af. 

Mensen luisterde naar omroepen (radiozenders) die het beste bij hun ideeën paste over de samenleving. 

De televisie ontstond aan het begint van de jaren 50 en werd snel populair, maar weinig mensen konden er eentje betalen. 

Een verzuild land

Nederland bestond uit 4 groepen mensen die niets met elkaar te maken hadden. 

VERZUILING : EIND 19e EEUW

= VERDELING VAN DE SAMENLEVING IN GROEPEN MET EEN EIGEN POLITIEKE EN GODSDIENSTIGE OVERTUIGING
"ZUILEN"
IEDERE ZUIL HAD ZIJN EIGEN POLITIEKE PARTIJ, KRANT EN VERENIGINGEN

SAMENLEVING

VERZUILING HEEFT GROTE IN VLOED OP  HET DAGELIJKS LEVEN:

• Boodschappen bij eigen zuil
• Sporten bij club van eigen zuil
• Geen contact met mensen van andere zuilen
• Nooit trouwen met iemand van een andere zuil!
  

Een van de zuilen

In de jaren 1950 ging je alleen maar om met mensen die dezelfde achtergrond en denk-beelden (levensbeschouwing) hadden.

Dit heet verzuiling.

Vooroordelen

Er bestonden veel vooroordelen (meningen die niet op feiten zijn gebaseerd) over mensen uit andere zuilen. 

De sociale druk (de druk om je aan te passen aan een groep) om bij je eigen zuil te blijven was erg groot. 

1. Hoe veranderde de cultuur door de welvaart?

Mensen konden nu consumptiegoederen kopen:

- koelkast, televisie, auto's (DAF), etc.

De overheid zorgt nu voor betaalde vakantiedagen en vakantiegeld. Steeds meer mensen konden op vakantie gaan. 

1. Hoe veranderde de cultuur door de welvaart?

• Door welvaart in aanraking met andere gewoonten
• Andere blik op de maatschappij
• Individualisering = persoonlijke onafhankelijkheid 
• Rol van de kerk > Ontkerkelijking = steeds minder mensen naar de kerk 

Ontzuiling

• Gevolg van de ontkerkelijking=
• Andere levensbeschouwingen werden belangrijker
• Humanisme: de mens staat centraal en niet het geloof
• Ontzuiling= het verdwijnen van de verzuiling   

Jongerencultuur

• Generatie: Babyboom na de Tweede Wereldoorlog 
• Geld zelf verdienen
• Meer vrije tijd
• Uit deze vrijheid ontstond een jongerencultuur.
• Veel cultuur uit Amerika, o.a Elvis.
• Nozems= jongens met strakke broeken, vetkuif, en in het bezit van een brommer & zetten zich af tegen ouders.

In opstand?

• Verandering in de maatschappij
• Mensen zijn te materialistisch volgens de Provo's (protestgroep)
• Provo's daagden het gezag uit en bedachten plannen om het leven beter te maken. 

• Hippies (populaire jongerencultuur uit de jaren 60) verzetten zich ook hiertegen het kapitalisme en de consumptiemaatschappij.
• Een samenleving gebaseerd op liefde en vrijheid

• Jongeren eisen inspraak: het recht om mee te praten als er besluiten worden genomen. 

Onvrede

• Tekort aan woningen voor jongeren
• Oproep tot kraken: als een huis leegstond, gingen jongeren er illegaal wonen. 
• Jongeren komen steeds vaker tegenover de ouderen te staan

Acties werden harder: Rookbom bij huwelijk van Prinses Beatrix en prins Claus. Er braken ook rellen uit.

3. Wat veranderde er in de verhouding tussen mannen en vrouwen?

• 1956 vrouwen en mannen gelijk volgens de wet 
• Vanaf 1960 protesten > Tweede feministische golf
• Vrouwen strijden voor gelijkheid en gelijke kansen

• Vrouwen: Mannen kunnen ook wat in het huishouden doen!
• Zodat vrouwen meer kunnen werken  
• Eis: Zelfde baan = hetzelfde loon

Seksuele revolutie 

• Verbod op abortus werd opgeheven
• De pil moet vergoed worden door de zorgverzekering
• Door de pil gingen mensen vrijer om met seks
• Niet alleen maar voor voortplanting, ook voor het plezier

4. Welke gevolgen hadden de culturele veranderingen?

• Verandering van de maatschappij door ontzuiling
• Verschillen worden minder snel als verkeerd gezien 
• Seksuele diversiteit (verschillen) bv: Homo's mogen sinds 2002 trouwen

een pluriforme samenleving

=(een samenleving met mensen met verschillende achtergronden)

• Deze veranderingen waren 50 jaar geleden ondenkbaar
•  Samenleven met zoveel verschillende mensen is niet altijd eenvoudig. Het belangrijkste voor zo’n samenleving staat in artikel 1 van de grondwet: iedereen is gelijk en discrimineren is verboden.