3.1 Handelen in de Oost

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Nederlandse ambtenaar met Indonesische bediende 1904

Rutte met de Indonesische president 2013

Wat voor verschillen zie je tussen 1904 en 2013 in de relatie met Indonesië?

Welke specerijen komen uit Indonesië?

Hoe worden producten van Indonesië hier naar toe vervoerd?

Lesdoelen

• Weten dat de Nederlanders de route naar Oost-Indië vonden.
• Waarom de VOC werd opgericht
• De rechten van de VOC in Azië (handelsmonopolie/verdragen sluiten/oorlog voeren enz.)
• Hoe de VOC optrad in Indië
• Deelname aan de handel in Azië zelf
• Het einde van de VOC (1799 failliet)
  

De weg naar Oost-Indië

• Portugezen waren de eerste Europeanen die de route vonden naar Oost-Indië
• In Indië waren specerijen, zoals nootmuskaat, peper te vinden
• 1596 bereikten de Nederlanders onder leiding van Cornelis de Houtman voor het eerst Oost-Indië
• Bevolking van Java deden aan landbouw en handel
  

Indonesische archipel

• Indonesie een archipel
• archipel = eilandenrijk
• Aan de kusten veel handel gedreven met Chinezen en Arabieren en later met de Nederlanders
• Koopwaar als textiel, peper, porselein, sabels, goud, edelstenen enzovoort
  

De eerste scheepvaart

Reis  De Houtman ramp en succes

• De Houtman komt aan in Bantam en vaart later naar de Molukken
  
• Weinig specerijen, geen winst
• Veel bemanningsleden omgekomen op heen- en terugreis
• MAAR de route naar Oost-Indië was gevonden
• Hollanders gingen met steeds meer schepen naar Oost-Indië
  

De VOC

• Nederlanders rond 1600 belangrijkste handelaars in Oost-Indië
• Maar veel onderlinge concurrentie --> Gevolg winsten daalden
• Oprichting VOC 
• Handelsmonopolie --> geen concurrentie meer van Nederlanders
  

Verenigde Oost-Indische Compagnie

De VOC alleenrecht om te handelen

Specerijen

Rechten van de VOC in Azië

• Handelsmonopolie
• Forten bouwen
• Oorlog voeren en gebieden veroveren
• Gebieden besturen
  

Jan

Pieterszoon

Coen

Stichting Batavia

• Batavia belangrijkst havenstad
• Ook handel in Azië zelf (zijde uit China werd geruild met zilver uit Japan. Vervolgens geruild in Bengalen voor katoenen stoffen
• Soms verdiende de VOC meer in Azië zelf dan in Europa
  

Optreden VOC

• Verjoeg Engelse en Franse concurrenten
• Trad als het nodig was keihard op, bijvoorbeeld op Banda liet Coen een groot gedeelte van de bevolking vermoorden, omdat ze niet alles aan de VOC wilden leveren
• Overal werden factorijen (versterkte) handelsposten gebouwd
  

factorijen

Koffie

• Koffiedrinken werd populair in 17e eeuw
• Koffie was duur, alleen voor rijken
• 18e eeuw steeds meer koffie aangevoerd --> koffie voor iedereen betaalbaar
  

Oorzaken ondergang van de VOC

• 18e eeuw Frankrijk en Engeland machtiger dan Nederlanden
• Slechte boekhouding
• Oorlogen met Engeland
  

Frankrijk verovert Nederland

• Frankrijk verovert Nederland 1795
• Fransen in oorlog met Engeland. Nederland moest de Fransen steunen
• Britten blokkeerden Nederlandse havens --> gevolg VOC failliet
• Engelsen nemen de kolonie Nederlands Indië tijdelijk over
  

Wie waren de eerste Europeanen in de oost?

1. Portugezen
2. Spanjaarden
3. Nederlanders
4. Engelsen

Waarom was Oost-Indië zo aantrekkelijk voor Europese handelaren?

Is de eerste reis van Cornelis de Houtman geslaagd? Gebruik argumenten in je antwoord

Leg uit wat het handelsmonopolie van de VOC is

Wat heeft de Franse bezetting te maken met het faillissement van de VOC

Wat heb je geleerd deze les?