Anatomie bloedvaten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Anatomie bloedvaten

Algemeen bloedvatenstelsel

• ‘Gesloten’ systeem
  
• Laat bloed circuleren
  
• Hart als pomp
  
• Uitwisseling zuurstof / koolstofdioxide / voeding
  
• Lumen = gang waar het bloed door stroomt
  

Algemene bouw wand bloedvat

• Tunica intima -> Glad endotheel: geen wrijving
• Tunica media -> Elastisch bindweefsel: rekbaar -> Glad spierweefsel: verwijding en vernauwing
• Tunica adventitia -> Losmazig bindweefsel: zuurstofvoorziening

Inhoud les

• Theorie arteriën en venen (20 min)
•  Opdracht bloedvaten (30 min)
• Theorie bloeddruk (15 min)
• Opdracht bloeddruk (10 min)
• Theorie regulatie bloeddruk (15 min)
• Opdracht uitwisseling stoffen (10 min)

Arteriën

• Elastische slagaders (grote slagaders) -> Tunica media veelal elastisch bindweefsel
• Nodig voor polsgolf (systole / diastole)
  
• Hoe dichter bij het hart, hoe meer uittrekkingen en terugveringen
  

Arteriolen

• Musculeuze / distribuerende slagaders
  
• Tunica media veelal glad spierweefsel
  
• Vasodilatatie (verwijding) en vasoconstrictie (vernauwing)
  
• Lumen kan afgesloten worden voor bloedverdeling
  

Cappilairen

• Functie: uitwisseling van stoffen tussen weefselvocht en bloed
  

> O2 afgegeven

> CO2 opgenomen

Venulen en venen

• Vanuit capillairen naar venulen (T. intima en t. media)
• Venulen sluiten aan op de venen (T. intima, t. media, t. adventitia)
• Dunnere wand dan slagaders
  

Groter lumen

Bloedvoorraad 2/3

5 mechanismen voor bloedstroom venen:

1. Kleppen: Bloed één kant op
2. Spierpomp: Beweging > Spieren trekken samen > aders tussen spieren worden samengeknepen > bloed weggeduwd
3. Slagaderpomp: Nabijgelegen slagader (vaatzenuwstreng) zet uit bij polsgolf > bloed weggeduwd

4. Adempomp:

Bij inademen: onderdruk in mediastinum waardoor zuigend effect en stijgende druk in buikholte waardoor stuwend effect

5. Hartpomp:

Tijdens kamersystole trekt annuli fibrosi naar beneden, waardoor zuigend effect op aanvoerende aders

Aorta

• Aorta ascendens: omhoog lopende deel uit linkerkamer
• Aortaboog (arcus aortae)
• Aorta descendens: afdalend achter slokdarm
• Buikaorta (aorta abdominalis): onder het middenrif 

De aorta

Opdracht bloedvaten

• Geef de verschillende bloedvaten een kleur 
• Schrijf de Nederlandse namen op
• Maak de opdrachten/vragen
• Gebruik van anatomie module 5 H2

Slagaders van hals en hoofd

Aders

• Poortader: enige ader die bloed niet naar hart vervoert, naar lever. Vanuit buikorganen.
• Holle aders: uit benen, bekken en buikorganen > hart

Oefening topografie bloedvaten

Vul de namen van de bloedvaten in op je stencil

10 minuten

Inhoud les

• Theorie bloeddruk
• Opdracht bloeddruk
• Regulatie bloeddruk theorie 

Bloeddruk

= tensie

• De druk die het bloed op bloedvaten uitoefent
• Bloeddruk hoger in aorta/holle ader?

Soorten bloeddruk

• arteriële druk = druk in slagaders
• cappilaire druk = druk in haarvaten
• veneuze druk = druk in aders 

Bloeddruk in de grote en kleine bloedsomloop

Jullie weten al veel over bloeddruk

• Beschrijf de volgende begrippen a.d.h.v. 5.2.3.1: systolische druk, diastolische druk, polsdruk
• Beschrijf het verloop van bloeddruk in arteriën, cappillairen en venen
• beschrijf de bloeddruk in de kleine bloedsomloop

polsdruk = verschil tussen boven- en onderdruk

Bloeddrukbepalende factoren

• Vullingstoestand van het bloedvat 
•  ... = hoeveelheid bloed die per hartslag wordt weggepompt
• Elasticiteit van de vaatwand

vaatvolume = hoeveelheid bloed die past in de vaten

1. slagvolume

Regulatie van de bloeddruk

• Via zenuwen = ... regulatie
• Via hormonen = ... regulatie

Neurale regulatie

Vanuit hartregulatiecentrum (verlengde merg):

•  Ontvangt info uit ... > veranderingen in bloeddruk
• Invloed op ... (nervi accelerantes/nervus vagus)
• .../bloedvatverwijding

baroreceptoren

hartactiviteit

bloedvatvernauwing

Hormonale regulatie

• Antidiuretisch hormoon (ADH): bloeddrukstijging door vocht vasthouden
• ...: minder natrium uitscheiden
• Renine: bloedvatvernauwing in ateriolen
• ... en noradrenaline: hartactiviteit en bloedvatvernauwing

aldosteron

adrenaline

Uitwisseling van stoffen tussen weefsel en bloed

• Werk samen met buurvrouw/buurman
• Vat paragraaf 2.4.1 en 2.4.2 samen 
• Zet dit in je aantekeningen
• 10 minuten

filtratie = persen van bloedvloeistof uit de bloedbaan door de bloeddruk

Inhoud van de les

• Filtratie en zuigkracht: module 2 
• Waterhuishouding: module 7.2
• 5 minuten plaspauze
• Uitleg longen en luchtwegen

Uitwisseling stoffen

Filtratie en zuigkracht

Wateruitscheiding

ADH

Hoge osmotische waarde = veel opgeloste deeltjes (hoge concentratie) -> 

sensor hypofyse -> aanmaak ADH -> 

stimuleert nieren tot resorptie water -> 

osmotische waarde daalt

Inhoud les

• Uitleg RAAS-systeem (module 7.2)
• Zuurgraad bloed
• Start luchtwegen (module 8) 

Renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS)

Zoutenuitscheiding

• D.m.v. renine in de nieren
• Hoeveelheid zout belangrijk voor bloeddruk
• Juxtaglomerulaire cellen in afvoerend bloedvaatje
• Natrium vastgehouden - kalium uitgescheiden

Zuurgraad

• pH = 7,4 (licht basisch)
• nieren zorgen voor juiste pH
• H+ = een zuur ion
• HCO3- = basisch ion

Formules waterstofcarbonaat

Bij te zuur bloed: 

H+ + HCO3- → H2CO3

waterstof + waterstofcarbonaat → diwaterstofcarbonaat (koolzuur)

Bij te basisch bloed:

H2CO3 → H+ + HCO3-

diwaterstofcarbonaat → waterstof + waterstofcarbonaat

Formule ammoniak

NH3 + H+ → NH4+

ammoniak + waterstof → ammonium

Wordt het bloed hier zuurder of minder zuur?

Aanmaak rode bloedcellen

• Te weinig zuurstof?
• Nieren scheiden erytropoëtine (EPO) af
• Meer rode bloedcellen -> meer zuurstof binden