M4: 5,1 - een verdeelde wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Welkom in de geschiedenisles!

De Koude Oorlog

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Een verdeelde wereld
• Opdrachten
• Afsluiting
  

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Een verdeelde wereld
  
• Beeldanalyse
• Opdrachten
• Afsluiting
  

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

•  Kun je herkennen en uitleggen wat de verschillen zijn tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie

• Uitleggen op welke manier deze verschillen leidde tot de Koude Oorlog.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat de reden was voor de blokkade van Berlijn en hoe het westen deze wist te omzeilen.

• Je kunt uitleggen hoe de nieuwe militaire bondgenoten heette en waarom deze zijn ontstaan gedurende de Koude Oorlog.

• Heb je geoefend met beeldanalyse

Koude Oorlog

De Koude Oorlog

• Conflict tussen Verenigde Staten en Sovjet-Unie tussen 1945-1991

Kapitalisme en communisme

• Kapitalisme: 
• een economisch systeem waarin ondernemers zo veel mogelijk winst proberen te maken. De grond en het kapitaal zijn in het bezit van de ondernemers.

• Communisme: 
• politieke stroming die gelooft dat armoede opgelost kan worden door privébezit af te schaffen. Alle bezittingen zijn eigendom van de staat.
  

Verenigde Staten

• Democratie

• Kapitalisme

(vrijemarkteconomie)

• Vrijheid

• Verschillen (arm/rijk, blank/zwart)

• Trumanleer, marshallplan, dominotheorie

Sovjet-Unie

• Dictatuur

• Communisme

(planeconomie)

• Onderdrukking (geheime politie NKVD / stasi

• Gelijkheid, soms dan...

Conferentie van Jalta

februari 1945

Conferentie van Jalta (februari 1945)

• Churchill (GB), Roosevelt (VS) en Stalin (SU)
  

• Hoe zien Europa en de wereld er na de oorlog uit?

• Wie heeft macht en invloed in Europa?

• Wat doen we met Duitsland én de Duitsers?
  

Conferentie van Jalta (afspraken)

• Invloedssferen

• Oprichting van de Verenigde Naties (VN)

• Democratische regeringen in Europa

• Stalin wordt bondgenoot in de oorlog tegen Japan

• Straffen van oorlogsmisdadigers (Neurenberg proces)
  

• Bezettingszones: Duitsland en Berlijn worden verdeeld in 4 zones

IJzeren Gordijn

Europa rond 1955

Invloedssferen

• Verdeling van Europa

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed (invloedssferen)
  

• Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)

• SU heeft satellietstaten

• Vergeet dit ook niet: De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.
  

Verdeling van Duitsland

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig
  

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld
  

• Reizen tussen bezettingszones is geen probleem
  

• Vergeet dit ook niet: Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie
  

Amerikaanse buitenlandse politiek na 1945

• Beschermen van vrijheid en democratie (Trumanleer)
  

• Voorkomen dat meer landen communistisch worden (Containmentpolitiek)

• Actief helpen bij de wederopbouw van Europa (Marshallplan)

• Vergeet dit ook niet: met het Marshallplan wilden de Amerikanen ook voorkomen dat Europa voor het communisme zou kiezen.
  

De Blokkade van Berlijn

mei 1948 - juni 1949

Wat is er hand?

• Ruzie over Berlijn loopt hoog op

• Stalin wil West-Berlijn toevoegen aan de Sovjet-zone

• Aanleiding: invoering van de D-Mark in westelijke bezettingszones

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn

Oprichting van de Navo

• Opgericht in april 1949
  

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)
  

• Oorspronkelijk militair bondgenootschap tussen Noord-Amerika en West-Europa tegen het communisme

• De NAVO bestaat nog steeds
  

Deling van Duitsland

• Samenwerking tussen Westen en S.U. voorbij
  

• Westelijke deel besloot tot teruggave bestuur aan eigen zones, 23 mei 1949 werden de Westelijke zones, inclusief West-Berlijn, een zelfstandige staat:
  

• Bondsrepubliek Duitsland (BRD)
  

• Het oosterlijk deel stichtte de DDR als reactie op het stichten van de BRD. Zo konden zij de schuld van een gesplitst Duitsland op het westen pinnen. 

• Duits Democratische Republiek (DDR)
  

Oprichting van het Warschaupact

• Militair bondgenootschap van de Sovjet-Unie, opgericht in 1955
  

• Tegenhanger van de NAVO
  

• Opgericht als reactie op toetreding van West-Duitsland tot de NAVO
  

• Heeft bestaan tot 1991

Beeldanalyse

• 1. Lees het onderschrift. Door wie is de bron gemaakt? Wanneer is de bron gemaakt? Heeft de bron een bijschrift? Wat weet je over de maker?
  

• 2. Beschrijf wat je ziet in de bron. Denk hierbij aan kleding, spullen, auto’s, wapentuig, gebouwen, personen, dieren, ect. (Wat stellen deze onderdelen voor? Herken je bepaalde landen, personen?)
  

• 3. Wat gebeurt er op de bron? Kijk hierbij naar acties, bewegingen en emoties. (Wat doen de personen op de bron? Welke gebeurtenis gaat de bron over?)
  

• 4. Wat is de boodschap van de maker van de beeldbron? Hoe weet je dat? (zijn personen negatief of positief afgebeeld?)
  

Blz. 188 --> spotprent specifiek

Opdracht 8

blz. 130

• Russische spotprent, jaartal onbekend.
  
• tekst: ''krokodil''. 

• Beschrijf wat je ziet op de prent.
• Is deze prent in het Oostblok of in het Westblok gemaakt?
• Waar staat de munt symbool voor?
  
• Welke boodschap probeert de maker over te brengen?
  

Beeldanalyse 

• ‘’De bevrijders komen en gaan, maar het volk blijft’’ (1972).

1. Beschrijf wat je ziet op de prent.

2. Bij welke gebeurtenis tijdens de Koude Oorlog past de bron?

3. Wat is het standpunt van de maker?

Beeldanalyse 

• Spotprent uit 1962. 

1. Beschrijf wat je ziet op de prent.

2. Welke twee personen zie je op de prent?

3. Bij welk conflict tijdens de Koude Oorlog past de bron? Maak in je antwoord gebruik van beeldkenmerken.

4. Wat is het standpunt van de maker?

Beeldanalyse 

• Spotprent uit 1943. Maker onbekend. 

1. Beschrijf wat je ziet op de prent.

2. Over welke landen gaat deze spotprent? Geef in je antwoord aan waar je dat aan kan zien.

3. Welke boodschap probeert de maker van de bron over te brengen?

Beeldanalyse 

• Tsjecho-Slowaakse spotprent uit 1949 met als onderschrift: Het Marshall Plan in de praktijk. Generaal Marshall geeft wapens aan Frankrijk en Duitsland.

1. Waar is deze spotprent gemaakt?

2. Beschrijf wat je ziet op de prent.

3. Hoe dacht de maker van de prent over het Marshallplan? Gebruik in je antwoord beeldkenmerken uit de bron.

Beeldanalyse 

• 
  

1.

Beeldanalyse 

• 
  

1.

Opdrachten

• Paragraaf 5,1 - een verdeeld wereld
  
• Opdrachten: 2, 3, 5, 6(!), 7, 8(!), 11
  
• Blz. 126 t/m 131
  

Klaar? Vul het schema over de Koude Oorlog in.

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Kun je herkennen en uitleggen wat de verschillen zijn tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie

• Uitleggen op welke manier deze verschillen leidde tot de Koude Oorlog.

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat de reden was voor de blokkade van Berlijn en hoe het westen deze wist te omzeilen.

• Je kunt uitleggen hoe de nieuwe militaire bondgenoten heette en waarom deze zijn ontstaan gedurende de Koude Oorlog.

• Heb je geoefend met beeldanalyse

Fijne dag!