4.1 De wereld in oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Mobiel in het hotel

Tas op de grond

Boek, schrift en pen op de tafel

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Waarom is iedereen het eens, 

dat het belachelijk en pijnlijk is wanneer iemand over zichzelf zegt: 

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Waarom is iedereen het eens, 

dat het belachelijk en pijnlijk is wanneer iemand over zichzelf zegt: 

IK ben de slimste, de sterkste, de moedigste en de begaafdste mens op wereld

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Waarom is iedereen het eens, 

dat het belachelijk en pijnlijk is wanneer iemand over zichzelf zegt: 

IK ben de slimste, de sterkste, de moedigste en de begaafdste mens op wereld

Maar vervang IK door WIJ

en men begint enthousiast te applaudisseren en noemt hem een echte vaderlander

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Fool's overture, 1977
Supertramp (progressieve rock)

Opening van de les (overture)

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Fool's overture, 1977
Supertramp (progressieve rock)

Tweede Wereldoorlog in Engeland

Winston Churchill, premier

10 mei 1940

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Fool's overture, 1977
Supertramp (progressieve rock)

Tweede Wereldoorlog in Engeland

Winston Churchill, premier

10 mei 1940

8 maanden na uitbreken WOII
Duitse leger in Polen, Nld, België, Luxemburg + Frankrijk

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Hoe kon er na een Eerste Wereldoorlog een Tweede uitbreken?

De wereld in oorlog

De Tweede Wereldoorlog en dekolonisatie

Route 1

Uitleg chronologie WOII

Tijdbalkopdracht maken in tweetallen

Lezen en maken §4.1 (zelfstandig)

Route 2

Online ontdekkingsplaat bekijken en lezen

Maak een verslagje in je schrift met antwoorden op de vragen
OF maak een SV van de leertekst

Lezen en maken §4.1

Bespreking ontdekkingsplaat

...beschrijven hoe de Tweede Wereldoorlog begon 

en hoe de Duitse Blitzkrieg verliep.

...uitleggen waarom de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten 

zich bij de geallieerden aansloten.

...uitleggen hoe Italië, Duitsland en Japan werden verslagen.

Aan het einde van de les kan je...

Introductie hoofdstuk 4

Klassikale uitleg

Zelfstandig werken

Examenopdrachten bespreken

Exit-ticket

DOEN

§4.1 De wereld in oorlog

§4.2 Nederland in de Tweede Wereldoorlog

§4.3 De Holocaust

§4.4 Oorlog in Indonesië

De nazi's wilden alle Duitssprekenden in één groot Duits rijk: Heim ins Reich. Hij noemde zijn Duitsland het Derde Rijk. 

In 1938 trokken Duitse soldaten de grens met Oostenrijk over. Hitler maakte van Oostenrijk een deel van zijn rijk. 

De aansluiting van Oostenrijk bij Duitsland in 1938 heet de Anschluss. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Duitse en Oostenrijkse soldaten bij de grens in 1938.

Veel Oostenrijkers konden zich vinden in de ideeën van Hitler en verwelkomden de nazi's.

Hitler wilde ook het Sudetenland (Duitstalig gedeelte van Tsjecho-Slawakijke) bij Duitsland voegen.

De regering van Tsjecho-Slowakije was hiertegen. 

Daarom kwamen vier landen samen in de Conferentie van München om hierover te praten. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Het Sudetenland lag aan de grens van Duitsland en Tsjecho-Slowakije

Engeland en Frankrijk voerden appeasementpolitiek.

Daarin zit het woord "pease" (vrede)

Appeasementpolitiek was er op gericht om de vrede in Europa te bewaren.

Frankrijk en Engeland grepen niet in en gaven toe aan Hitler om geen oorlog te veroorzaken. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Ondanks zijn beloften van de conferentie van München, nam Hitler in 1939 ook de rest van Tsjechische deel van Tsjecho-Slowakije in. Door de appeasementpolitiek grepen Engeland en Frankrijk niet in. 

§4.1

De wereld in oorlog

A

De oorlog begint

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Tweede Wereldoorlog begon en hoe de Duitse Blitzkrieg verliep.

Begrippen:

asmogendheden

Blitzkrieg

Slag om Engeland

B

De geallieerden slaan terug

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten zich bij de geallieerden aansloten.

Begrippen:

Operatie Barbarossa

geallieerden

Slag om Stalingrad

C

Het einde van de oorlog

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe Italië, Duitsland en Japan werden verslagen.

Begrippen:

D-Day

tweefrontenoorlog

Pearl Harbor

Na Oostenrijk en Sudetenland wilde Hitler zijn Derde Rijk nog verder uitbreiden.

Hiervoor ging hij eerst een bondgenootschap aan met Italië en Japan. Ze noemden zichzelf de asmogendheden. 

Daarnaast had Hitler het niet-aanvalsverdrag met de Sovjet-Unie.

Hitler voelde zich nu veilig genoeg om door te gaan.

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Tweede Wereldoorlog begon en hoe de Duitse Blitzkrieg verliep

Begrippen:

asmogendheden

Blitzkrieg

Slag om Engeland

§4.1

De wereld in oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

Op 1 september 1939 trokken Duitse soldaten de Poolse grens over. 

Dit betekende het einde van de appeasementpolitiek.

Engeland en Frankrijk verklaarden twee dagen later de oorlog met Duitsland: de Tweede Wereldoorlog was begonnen.

§4.1

De wereld in oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

De Duitsers wilden voorkomen dat ze weer in de loopgraven terecht kwamen.

Daarom voerden ze een blitzkrieg: een snelle veroveringsoorlog met tanks en vliegtuigen. 

§4.1

De wereld in oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

De Polen hadden geen schijn van kans tegen de blitzkrieg van de Duitsers. 

Ook werd dagelijks Warschau gebombardeerd door het Duitse leger met veel burgerslachtoffers tot gevolg.

§4.1

De wereld in oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

Duitse bommenwerper boven Warschau.

Luchtbombardementen waren een nieuwe tactiek in de Tweede Wereldoorlog. Er vielen veel burgerslachtoffers.

Toen ook de Russen op 17 september 1939 Polen binnenvielen, was de situatie voor Polen helemaal kansloos. 

Toen het duidelijk werd dat Stalin en Hitler geheime afspraken hadden gemaakt om Polen te verdelen, was dat een grote verrassing. 

Polen gaf zich eind september over. 

§4.1

De wereld in oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

Na de verovering van Polen ging Hitler verder. Vanaf 1940 werden eerst Denemarken en Noorwegen veroverd. 

Daarna Frankrijk, Nederland, België en Luxemburg

§4.1

De wereld in oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

Hitler's volgende stap was het veroveren van Engeland.

In de zomer van 1940 brak de Slag om Engeland uit: een felle luchtoorlog.

Het werd de eerste slag die Hitler verloor: door nieuwe radartechniek konden de Engelsen de Duitse bommenwerpers aan zien komen.

§4.1

De wereld in oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

• In 1941 bleek dat het niet-aanvalsverdrag met de Sovjet-Unie weinig betekende voor Hitler.
• Hij begon Operatie Barbarossa: het plan voor een snelle inname van het westelijk deel van de Sovjet-Unie.

• Dat was nodig voor Hitler’s Lebensraum: meer land voor het Duitse/Arische ras.

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten zich bij de geallieerden aansloten.

Begrippen:

Operatie Barbarossa

geallieerden

Slag om Stalingrad

§4.1

De wereld in oorlog

B

DeBoze burgers

De geallieerden slaan terug

Pearl Harbor

In deze spotprent steekt Hitler een mes in de rug van Stalin. Stalin laat het niet-aanvalsverdrag uit zijn handen vallen 

• Een nieuw bondgenootschap werd gevormd: de geallieerden.

• Engeland en de Sovjet-Unie hadden nu namelijk dezelfde vijand: Hitler

§4.1

De wereld in oorlog

B

DeBoze burgers

De geallieerden slaan terug

Sovjetpropaganda: Engelsen en Russen werken samen om het Nazi-monster te verslaan 

• Operatie Barbarossa (de verovering van Rusland) liep aan het begin erg goed voor Duitsland.

• Grote stukken land werden veroverd. De Russische bevolking had zwaar te leiden onder de Duitse bezetting

§4.1

De wereld in oorlog

B

DeBoze burgers

De geallieerden slaan terug

Veel Duitse soldaten gingen als beesten tekeer in Rusland: er werden veel oorlogsmisdaden begaan. Fabrieken en boerderijen werden vernield. De Russische bevolking leed zwaar onder de Duitse bezetting.

• Toch had Hitler zich vergist in de grote afstanden en de kou in de Sovjet-Unie. Russische aanvallen op Duitse aanvoerroutes waren succesvol.

• In de winter van 1942-1943 leden de Duitsers een zware nederlaag bij de Slag om Stalingrad.

• Deze veldslag duurde meer dan 5 maanden en was een keerpunt in de oorlog: het Sovjetleger trok richting West-Europa

§4.1

De wereld in oorlog

B

DeBoze burgers

De geallieerden slaan terug

De Duitse soldaten waren niet goed uitgerust tegen de kou. Ze hadden voedsel- en munitietekorten. De soldaten mochten zich niet overgeven van Hitler: het was voor Duitse soldaten een traumatische ervaring.

• Japan was in Azië druk bezig om een machtig rijk te stichten. Het land had zelf weinig grondstoffen, dus veroverde veel gebieden. 

• In december 1941 raakten ook de VS betrokken bij de oorlog. Dat kwam door een onverwachte Japanse aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor.

§4.1

De wereld in oorlog

B

DeBoze burgers

De geallieerden slaan terug

De aanval op Pearl Harbor kwam voor de Amerikanen als een complete verrassing. Japanse bommenwerpers vernietigden een groot gedeelte van de marinebasis en de vliegdekschepen van de Amerikanen

• Volgens de Japanners waren de Amerikanen de enige die hen tegen konden houden een groot Aziatisch rijk te stichten. Daarom hadden ze uit voorzorg de Amerikaanse schepen vernietigd.

• Na de aanval op Pearl Harbor verklaarde de Amerikanen Japan de oorlog. Hitler verklaarde de oorlog aan de VS.
• De VS sloot zich aan bij de geallieerden.

§4.1

De wereld in oorlog

B

DeBoze burgers

De geallieerden slaan terug

Japan wilde een groot rijk stichten in Azië. Japan had voedsel en grondstoffen nodig. Dat wilden ze halen in landen als China en Nederlands-Indië

§4.1

De wereld in oorlog

B

DeBoze burgers

De geallieerden slaan terug

As-mogendheden	Geallieerden
Duitsland	Groot-Brittannië
Italië	Frankrijk
Japan	Sovjet-Unie
	Verenigde Staten

1943 was een keerpunt in de oorlog: 
 

• Het Duitse leger werd uit de Sovjet-Unie verdreven
• Amerikanen en Engelsen bombardeerden onophoudelijk steden en industrie in Japan en Duitsland.
• De Japanse vloot en Duitse duikboten leden zware verliezen.
• Italië kon de oorlog niet volhouden: ze gaven zich in 1943 over aan de geallieerden.

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe Italië, Duitsland en Japan werden verslagen.

Begrippen:

D-Day

tweefrontenoorlog

§4.1

De wereld in oorlog

C

DeBoze burgers

Het einde van de oorlog

• De geallieerden kwamen bij elkaar in 1943. de VS en Engeland beloofden Stalin om Hitler vanuit het westen aan te vallen.

• Ze begonnen met het voorbereiden van de invasie.

• De Duitsers hielden rekening met deze invasie: ze hadden bunkers, kanonnen en mijnenvelden aangelegd langs de kusten van Frankrijk, België en Nederland. Ze noemden het de Atlantikwall

§4.1

De wereld in oorlog

C

DeBoze burgers

Het einde van de oorlog

De verwachte invasie kwam op D-Day: 6 juni 1944. 

Geallieerde legers landden op de kusten van Normandië om de Duitsers uit West-Europa te verdrijven.

De Duitsers kregen te maken met een tweefrontenoorlog (net als in 1914)

§4.1

De wereld in oorlog

C

DeBoze burgers

Het einde van de oorlog

• De Nazi’s zetten censuur en propaganda in om de bevolking op te roepen tot een totale oorlog: het Duitse volk moest alles geven en opofferen om de oorlog nog te winnen.

• Zelfs pubers en bejaarden gingen het leger in.

• Let op! Dit wordt in je boek niet beschreven, maar is wel belangrijk om te weten voor het examen!

§4.1

De wereld in oorlog

C

DeBoze burgers

Het einde van de oorlog

• De totale oorlog hielp niets. De legers van de geallieerden trokken Duitsland binnen. In april 1945 werd Berlijn omsingeld door de Russen.

• Hitler pleegde in april 1945 zelfmoord.

• Begin mei gaven de laatste Duitse soldaten zich over.

§4.1

De wereld in oorlog

C

DeBoze burgers

Het einde van de oorlog

De ondergrondse bunker in Berlijn waar Hitler zijn laatste dagen doorbracht

• In Azië was de oorlog echter nog niet voorbij.

• De Japanse tegenstand was bijzonder fel. 

• De Amerikanen waren bang veel soldaten te verliezen bij de invasie van Japan. Ze besloten daarom een geheim wapen in te zetten: de atoombom, een kernwapen.

§4.1

De wereld in oorlog

C

DeBoze burgers

Het einde van de oorlog

Amerikaanse soldaten op één van de eilanden in de Stille Oceaan. Ze moesten daar hard vechten tegen Japanse soldaten.

• In augustus 1945 gooiden de Amerikanen twee atoombommen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki. Honderdduizenden Japanners vonden hierbij de dood.

• Kort na het bombardement gaven de Japanners zich over. De Tweede Wereldoorlog was voorbij.

§4.1

De wereld in oorlog

C

DeBoze burgers

Het einde van de oorlog

§4.1

De wereld in oorlog

DeBoze burgers

Belangrijke personen en jaartallen

1939

1941

1942/43

6 juni 1944

mei 1945

aug 1945

Duitsland valt Polen binnen

Pearl Harbor

Operatie Barbarossa

VS en SU sluiten zich aan bij geallieerden

Slag om Stalingrad

D-Day

Duitsland geeft zich over

Atoombommen op Japan, Japan geeft zich over

Aan de slag!

Zie leerdoelenschema §4.1

 

Moet vandaag af!

EXIT TICKET