3.3 Van Republiek naar keizerrijk en 3.4 Soldaten aan de Noordgrens

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De Romeinen 

De Romeinse samenleving: Slaven

• Slavernij was bij de Romeinen heel normaal. 
• Slaaf werd je bijvoorbeeld omdat jouw land was veroverd, of omdat je je schulden niet kon betalen. 
• Er waren veel slaven in Rome: 
• Van de miljoen inwoners waren ongeveer 400.000 slaven!

Twee jonge slaven. De linker draagt water en handdoeken; de rechter een mand met bloemen.

Leven op het platteland

• Gezond, rustig, saai (geen vermaak).
• Bossen werden gekapt voor landbouw.
• Er kwamen grote boerenbedrijven van rijke Romeinen die woonde op een villa rustica. Die villa had mooie wandversieringen, vloerverwarming, badhuis. Voor zijn werk als bestuurder of vermaak ging de eigenaar naar de stad. 
• Slaven deden het werk op de akkers en in het huis. 

Villa Rustica 

Lesdoelen 

1. Je kunt uitleggen wat de Romeinse republiek is, en hoe deze bestuurd werd.

2. Je kunt uitleggen wat een Consul is.

3. Je kunt uitleggen wat een Senaat is, en de functie hiervan in het Romeinse Rijk.

4. Je kent de begrippen aristocratie en democratie en deze kun je in je eigen woorden uitleggen

Het Romeinse Rijk

Rome: van koninkrijk tot republiek

de Romeinse republiek (509-30 v Chr)

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• De laatste koning wordt verdreven in 509 v.Chr
• De Romeinen besluiten om Rome zélf te gaan besturen-> Republiek

De Romeinse Republiek ten tijden van de Burgeroorlogen

De Romeinse Republiek

• De naam republiek komt van: res publica. Dat betekent: publieke zaak, in het Latijn.

• Op papier is de republiek een democratie...

• ...maar in de praktijk is een kleine groep mensen aan de macht. Een aristocratie

De Romeinse Republiek

• De republiek wordt bestuurd door de senaat ('raad van ouderen'). Dit waren rijke Romeinen.

• Het volk kiest elk jaar 2 leiders: consuls

• Zij voerden de besluiten van de senaat uit.

• Veto uitspreken.
  

Het Romeinse volk...

Waren ontevreden over het nieuwe bestuur en beginnen te stakken!

Resultaat: opkomst van het volkstribunen!

Volkstribunen: om de gewonne mensen te beschermen en te steunen! Hoe? Elk volkstribuun had veto-recht (alle beslissingen tegenhouden).

Rome: het volk

• Senaat bestaat uitsluitend uit oude, adelijke families
• Patriciërs = adel
• Plebejers = volk
  --> wel stemmen, minder invloed
• 287 v.C.: meer macht plebejers, zoals 1 consul en volkstribuun

Romeinse bestuursvormen

• 753 v.Chr. tot 509 v.Chr.
  

Romeinse Koninkrijk

• 509 v.Chr. tot 27 v.Chr. 
  

Romeinse Republiek

• 27 v.Chr. tot 476 n.Chr.  

Romeinse Keizerrijk

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
• Ongeveer 80 keizers hebben dan geregeerd.

Julius Caesar

Tussen 58-50 v.C. veroverde de legeraanvoerder Julius Caesar heel Gallië (Frankrijk, België en Zuid-Nederland). Hij ging daarna met zijn leger terug naar Rome en dwong de senaat om hem te benoemen tot alleenheerser. 

Julius Caesar wordt vermoord

44 v. Chr.

• Julius Caesar wordt steeds machtiger. Tegenstanders denken dat Caesar zelfs koning wil worden: ze moeten hem tegenhouden!
• Op de idus (15e dag) van maart wordt hij in de Senaat door andere senatoren vermoord.

Volgens de Romeinse historicus Flavius ​​Eutropius werd Caesar meer dan 23 keer neergestoken door de meer dan zestig daders.

Heeft de senaat weer de macht?

Hoelwel Julius Caesar vermoord is lukt het de senatoren niet om de macht terug te krijgen. Er ontstaat een nieuwe burgeroorlog die wordt gewonnen door een achterneef van Julius Caesar: Octavianus.

Begin van het keizerrijk

Octavianus gebruikte Caesar als titel--> Keizer. Hij kreeg de eretitel Augustus (de Verhevene). Het Romeinse rijk vanaf 27 v.C. een keizerrijk.

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Onder leiding van Augustus grote uitbreiding van het Romeinse Rijk.
  
• Nieuw veroverde gebieden werden verdeeld in provincies, de keizer was overal de baas.
  
• Hiermee het ontstaan van het Imperium Romanum > het Romeinse Wereldrijk.

Lesdoelen

1. Je kunt uitleggen wat Imperium Romanum is

2. Je kunt het begrip Romanisering uitleggen en hier voorbeelden van geven

3. Je weet wat het begrip Limes is en kunt dit uitleggen met een voorbeeld 

Rome wordt machtig:

1.  bewoners van de stadstaat Rome veroveren gebieden rondom hun stad, hierdoor wordt Rome steeds groter en machtiger. Gebied van de stadstaat groeit uit tot het Imperium Romanum.
2.  Groot leger zorgt voor rust in de veroverde gebieden en bewaakt de grenzen.
3.   Verharde wegen worden aangelegd. Komen allemaal in Rome uit
4.  veel handel (door wegen en veiligheid), Romeinen gebruiken geld, goed voor handel.

Romanisering

Romanisering

• Romeinen veroverden veel gebieden.

• Wilden dat veroverde volkeren rustig bleven en integreerden.

• Moesten geromaniseerd worden.

• Romeinse manier van leven invoeren in veroverde gebieden.

Romanisering

• De leiders van de veroverde volkeren waren vooral geïnteresseerd in de Romeinse manier van leven en namen verschillende dingen over. Ze kleden zich zoals Romeinen en leerden Latijn. Ze kopieerden de Romeinse cultuur: romanisering.
• Dit was niet verplicht! De Romeinen dwongen de volkeren die ze hadden veroverd niet om de Romeinse cultuur over te nemen. De mensen mochten hun eigen religie en cultuur behouden.
• In ruil daarvoor moesten de veroverde volkeren de keizer aanbidden als een god.
  

Romanisering

Het overnemen van Romeinse gebruiken (taal, kleding, cultuur) heet romanisering

Reconstructie van een Villa Rustica

Opdracht Romanisering op de kaart

Zoek op internet 6 bouwwerken op uit de Romeinse tijd die nu nog steeds bestaan. 

Deze 6 bouwwerken moeten verspreid staan over het hele Romeinse Rijk.

Print een afbeelding uit en omschrijf:

- hoe heet het?

-  waar staat/ligt het?

- waar diende het voor? 

- wanneer het is gebouwd?

De afbeelding en de uitleg plak je in je schrift. 

Limes:

Limes: versterkte noordgrens van het Romeinse Rijk.

grenzen: natuurlijke grenzen --> bergen, rivieren enz.

limes: versterkte legergrenzen, forten.

Romeinse limes

• Romeinse soldaten werden ingezet om de grens te bewaken.
• Kregen hierbij hulp van overwonnen volken.
• Deze grensverdediging wordt de limes genoemd.
  

Evaluatie par: 3.1, 3.2, 3.3 en 3.4

Ik kan het begrip republiek uitleggen

Ik kan beschrijven hoe de Romeinse republiek functioneerde

Ik kan benoemen welke bevolkingsgroep de macht had in Rome

Ik kan het begrip senaat uitleggen

Ik kan uitleggen dat politieke macht samen ging met militaire macht

Ik kan het begrip dictator uitleggen

Ik kan beschrijven hoe (en wanneer) Caesar aan de macht kwam

Ik kan beschrijven hoe (en wanneer) het Romeinse keizerrijk onder Octavianus ontstond

Ik kan uitleggen waarom Rome een keizerrijk werd

Je kunt het begrip Pax Romanum uitleggen

Je kunt het begrip Imperium Romanum uitleggen