2425 Actief luisteren en motiverende gespreksvoering - OUD

• Communicatie werkproces 6
• MBO
• Studiejaar 1

Communicatie 

Actief luisteren en motiverende gespreksvoering

Deze les sluit aan bij  eindopdracht 1

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

- Weet je hoe je actief kunt luisteren.

- Weet je wat motivatie is en ken je het verschil tussen intrinsieke en excentrieke motivatie.

- Weet je de uitgangspunten voor motiverende gespreksvoering.

- Weet je welke tips je kunt toepassen bij het voeren van een motiverend gesprek.

- Weet je wat de valkuilen zijn bij het voeren van een motiverend gesprek.

Actief luisteren

Hoe doe je dat?

Wat zie jij aan iemand als hij of zij actief aan het luisteren is?

Een zorgvrager heeft snel door of je wel of niet actief luistert. Zorg ervoor dat je deze veelgemaakte fouten niet maakt:

• een ongeïnteresseerde houding aannemen
• de ander niet laten uitpraten
• je eigen verhaal vertellen
• met je gedachten ergens anders zijn
• impulsief reageren
• te snel adviseren
• waarderend (positief of negatief) reageren
• veronderstellingen uiten

Tijdens welke soort gesprekken is actief luisteren (extra) belangrijk?

Een motiverend gesprek voeren

Hoe doe je dat?

Wanneer is iemand gemotiveerd wat jou betreft?

Waardoor raak jijzelf gemotiveerd?

Hoe motiveer en stimuleer jij anderen?

Wat is motivatie?

- Motivatie is de prikkel of reden waardoor mensen iets doen of laten.

- Motivatie zie je terug in de houding, het gedrag en de communicatie van de ander.

- Intrinsieke motivatie: motivatie door innerlijke redenen.

- Excentrieke motivatie: gemotiveerd door een prikkel van buitenaf.

Welk(e) houding, gedrag en/of communicatie zie je bij iemand die gemotiveerd is?

Waarvoor ben jij intrinsiek gemotiveerd?

Waarvoor ben je excentriek gemotiveerd?

In welke situaties zou je een motiverend gesprek kunnen/moeten voeren denk je?

Wat is het doel van een motiverend gesprek wat jou betreft?

Motiverende gespreksvoering

- Was oorspronkelijk bedoeld voor mensen met verslavingsproblematiek.

- Het wordt tegenwoordig ook gebruikt bij andere doelgroepen.

- Een gespreksstijl gericht op de samenwerking met de zorgvrager.

- Doel: gedragsverandering op gang brengen door het vergroten van de motivatie en veranderbereidheid.

Wat vind jij belangrijk bij het voeren van een motiverend gesprek?

4 uitgangspunten voor motiverende gesprekken

1. Je werkt vanuit een gelijkwaardige relatie met de ander samen.

2. Je accepteert de ander zoals hij is en laat hem beslissen wat uiteindelijk wel en niet gebeurt.

3. Je zorgt ervoor dat je in dienst staat van de ander en zijn belang voorop stelt.

4. Je onderzoekt doelgericht de gedachten en gevoelens van de ander. Samen zoek je naar doelen, wensen of verwachtingen om ze vervolgens te versterken.

Verandertaal en bezwaartaal

- Positieve uitlatingen van de zorgvrager over de voorgestelde verandering noem je verandertaal.

- Bezwaren en moeilijkheden die de zorgvrager benoemt over de voorgestelde verandering noem je bezwaartaal.

- Tijdens een motiverende gesprek probeer je zoveel mogelijk verandertaal uit te lokken.

Wat moet je juist niet doen tijdens het voeren van motiverende gesprekken?

Tips voor motiverende gespreksvoering

1. Neem een open houding aan en stel open vragen. Niet oordelen o.b.v. je eigen referentiekader!

2. Stel controlevragen en vat samen om te controleren of je de ander goed hebt begrepen.

3. Neem een begripvolle houding door complimenten te geven en begrip te tonen en waardering te uiten voor de situatie en keuzes van de ander. 

Referentiekader

Een interpretatie is altijd subjectief, omdat je betekenis toekent vanuit je eigen referentiekader. Iemands referentiekader bestaat uit het geheel van iemands waarden, normen, ervaringen en ideeën. Je referentiekader bepaalt – voor een deel onbewust – hoe je iets beoordeelt. De manier waarop jij een situatie of boodschap interpreteert kan dus heel anders zijn dan de manier waarop je collega of een zorgvrager iets ziet. Je begrijpt iemand beter als je weet wat zijn referentiekader is.

Valkuilen bij motiveren

1. Dwingen, overtuigen of chanteren 

2. De reddersrol aannemen

3. Te lage verwachtingen hebben

Referentiekader

Een interpretatie is altijd subjectief, omdat je betekenis toekent vanuit je eigen referentiekader. Iemands referentiekader bestaat uit het geheel van iemands waarden, normen, ervaringen en ideeën. Je referentiekader bepaalt – voor een deel onbewust – hoe je iets beoordeelt. De manier waarop jij een situatie of boodschap interpreteert kan dus heel anders zijn dan de manier waarop je collega of een zorgvrager iets ziet. Je begrijpt iemand beter als je weet wat zijn referentiekader is.

Welke invloed kan het referentiekader van iemand hebben tijdens een motiverend gesprek?

Aan de slag!

Oefenen ter voorbereiding op het uitvoeren van eindopdracht 1

Opdracht actief luisteren

- Maak groepjes van drie tot vier studenten

- Een tweetal voert een eenzijdig gesprek, waarin één van de twee personen vertelt over een onderwerp waar hij of zij veel van weet (bijvoorbeeld zijn of haar hobby).

- De andere persoon gaat actief luisteren naar wat diegene vertelt.

- De overige student(en) van het groepje observeren welke kenmerken van actief luisteren zij zien tijdens het gesprek.

- Na maximaal vijf minuten worden de rollen gewisseld.

Opdracht motiverend gesprek

- Maak groepjes van drie tot vier studenten

- Een tweetal voert een motiverend gesprek. Eén persoon speelt de zorgverlener, de tweede persoon de zorgvrager.

- De overige student(en) van het groepje observeren welke kenmerken van motiverende gespreksvoering zij zien tijdens het gesprek.

- Na maximaal vijf minuten worden de rollen gewisseld.

Controle lesdoelen

Vind jij dat je de lesdoelen beheerst?

Ik vind dat ik nu een goed motiverend gesprek kan voeren.

1. Ja
2. Nee

Volgende week

Volgende week gaan we aan de slag met gezondheidsbevordering, aansluitend bij eindopdracht 2.