Formuleren: beknopte bijzin, begrenzen en inversie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

Pak je laptop, zet hem aan en log in op LessonUp. 

                                                    Nederlands havo 4

Formuleren 

Doel: ik kan onjuiste beknopte bijzinnen herkennen en verbeteren.

 

Doel: ik kan zinnen juist begrenzen en onjuiste herkennen en verbeteren. 

Doel: ik kan onjuiste inversie herkennen en verbeteren. 

Foutieve beknopte bijzin

Er zijn drie soorten beknopte bijzinnen:

Met een voltooid deelwoord:

Bij het theater aangekomen was de voorstelling al begonnen.

Met een onvoltooid deelwoord:

Fietsend kwam ik erachter dat ik mijn gymtas was vergeten.

Met te + hele werkwoord:

Na drie uur overlegd te hebben ging de staking uiteindelijk niet door.

Foutieve beknopte bijzin

• In een beknopte bijzin staat geen persoonsvorm;
• In een beknopte bijzin staat geen onderwerp;
• Er is altijd een 'denkbeeldig' onderwerp;
• Het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin moet hetzelfde zijn als het onderwerp van de hoofdzin.

Lachend kwamen de meisjes de klas binnen.

Foutieve beknopte bijzin

Bij een verkeerd aansluitende beknopte bijzin is het denkbeeldige onderwerp niet hetzelfde als het onderwerp van de hoofdzin.

Je corrigeert een foutieve beknopte bijzin door deze uit te schrijven naar een volledige bijzin!

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

Maak van de beknopte bijzin een gewone bijzin (met onderwerp en persoonsvorm).

Bij het station aangekomen bleek de trein net vertrokken.

Toen (we) bij het station (aankwamen), bleek de trein net vertrokken.

Welke zin is correct?

1. Wachtend voor de kassa had Ernst genoeg tijd voor een praatje met zijn collega.
2. Wachtend voor de kassa duurt de tijd altijd langer dan normaal.

Welke zin is correct?

1. Nog half slapend maakte de koffie ons weer een beetje wakker.
2. Nog half slapend werden we door de koffie weer een beetje wakker.

Welke zin is correct?

1. Na de kozijnen geverfd te hebben begon het plotseling te regenen.
2. Na de kozijnen geverfd te hebben moest Jonathan ook de dakgoten nog doen.

Begrenzen

1. Uitleg hoofdzin en bijzin

2. Uitleg zinnen begrenzen

3. Uitleg zinnen onjuist begrenzen

 Hoofdzin en bijzin

Hoofdzin: er kan geen ander zinsdeel tussen het onderwerp en de persoonsvorm staan. 

Test dit met het woordje "niet". 

Het niet  is alweer bijna carnaval. Daar hebben niet we allemaal heel veel zin in.

Hoofdzin en bijzin

Bijzin: er kan wel een ander zinsdeel tussen het onderwerp en de persoonsvorm staan.

Test dit met het woordje "niet".

omdat hij niet blij was vandaag

zodat Keesje niet meer zo vaak ging voetballen

Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer.

1. Bijzin - bijzin
2. Hoofdzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin

We hebben zin in de vakantie, omdat het dan weer carnaval is.

1. Hoofdzin - bijzin
2. Bijzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - hoofdzin
4. Bijzin - bijzin

Zinnen begrenzen

1. Wanneer mag je twee zinnen met elkaar verbinden met een komma?

Hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)

Bijzin (BZ) + hoofdzin (HZ)

We hebben zin in de vakantie (HZ), omdat het dan weer carnaval is (BZ).

Omdat het dan weer carnaval is (BZ), hebben we zin in de vakantie.(HZ)

Zinnen begrenzen

2. Wanneer mag je een zin afsluiten met een punt?

Hoofdzin 

Ik ga vandaag naar school.

Zinnen begrenzen

3. Wanneer mag je twee zinnen verbinden met 'en', 'maar', 'of', 'want', of 'dus'?

Hoofdzin + hoofdzin

Gisteren was ik niet op school en vandaag ben ik er weer.

Gisteren niet was ik niet op school en vandaag niet ben ik er weer.

Zinnen onjuist begrenzen

Het kan op twee manieren fout gaan:

- twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)

- een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin  "punt")

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)

Fout: Gisteren was ik niet op school, vandaag ben ik er weer.

Fout: Het is alweer bijna carnaval, daar hebben we allemaal heel veel zin in. 

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- twee zelfstandige zinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)

Verbetering: zet een punt of plaats 'en', 'maar', 'of', 'dus' of 'want'.

Goed: Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer.

Goed: Gisteren was ik niet op school en vandaag ben ik er weer.

Goed: Het is alweer bijna carnaval. Daar hebben we allemaal heel veel zin in. 

Goed:  Het is alweer bijna carnaval en daar hebben we allemaal heel veel zin in. 

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- Losse bijzin: een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin "punt")

Fout: We hebben zin in de vakantie. Omdat het dan weer carnaval is.

Fout: Hij heeft heel hard getraind. Zodat hij de marathon kon lopen.

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- losse bijzin: een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin "punt")

Verbetering: Vervang de punt door een komma.

Goed: We hebben zin in de vakantie, omdat het dan weer carnaval is.

Goed: Hij heeft heel hard getraind, zodat hij de marathon kon lopen.

Tegenwoordig lijkt de aarde steeds meer op te warmen, daardoor smelten de ijskappen.

1. Hoofdzin - hoofdzin
2. Bijzin - bijzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin

Tegenwoordig lijkt de aarde steeds meer op te warmen, daardoor smelten de ijskappen.

1. Juist
2. Onjuist

De supermarkt is erg ver weg. Daarom moeten we een heel stuk lopen, dat vind ik best wel vervelend.

1. Juist
2. Onjuist

Foutieve inversie

Inversie is: pv, ow (ipv ow, pv). 

Je mag alleen inversie gebruiken als:

- de zin met een zinsdeel begint dat geen onderwerp is. -> Gisteren hebben we een ijsje gegeten.

- de zin een vraagzin is ->Beginnen we volgende week met ons project?

- de zin met een bijzin begint. (samengestelde zin) ->Als iedereen op zijn stoel zit, beginnen we met de presentatie.

Foutieve inversie

Het gaat fout als je twee hoofdzinnen hebt waarbij er een zinsdeel voor het tweede deel geplaatst is. 

Vanavond ga ik sporten en ga ik morgen naar de bioscoop. 

Check of het eerste zinsdeel nog een keer ingevuld kan worden:

Vanavond ga ik sporten en (vanavond) ga ik morgen naar de bioscoop.

fout: verbeter door persoonsvorm en onderwerp om te draaien.

Opdracht

• H7: oefen zelf met P6 t/m 8
• Kijk uitlegfilmpjes op Youtube  (zie mijn kanaal mevrouwhuitema) https://www.youtube.com/channel/UCh0CPjgs02Q_gl49CsAcRhw
• Spelling  P4 opdr. 5, P5 4 t/m 6, P6 opdr. 3/4/6, P7 opdr. 1 en 4