Les 1: de puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Nieuw hoofdstuk

Seksuele voorlichting

Hoe gaan we dit doen?

We beginnen met een seks alfabet maken in tweetallen

Daarna gaan we met zn alle bepalen welke woorden we gaan gebruiken

Er wordt in deze les een poster gemaakt met wat er allemaal mee te maken heeft

Daarna aan de slag met het hoofdstuk

Seksalfabet

Schrijf het alfabet onder elkaar op een blaadje

Bedenk bij elke letter een woord dat te maken heeft met seksuele voorlichting

Woorden bepalen 

Welke woorden gaan wij gebruiken? Om deze woorden wordt niet meer gelachen tijdens de lessen

Poster maken

Ga aan de slag met een poster. Op deze poster zet je neer wat volgens jullie te maken heeft met seksuele voorlichting

Les 1: de puberteit

Leerdoelen

- Je kunt primaire en secundaire geslachtskenmerken noemen.

 

- Je kunt de lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit beschrijven.

De puberteit

Mensen verschillen erg van elkaar. Mannen zien er meestal anders uit dan vrouwen, jongens anders dan meisjes. Maar ook tussen twee jongens of twee meisjes zijn er allerlei verschillen.

Geslachtskenmerken

Geslacht of de sekse van de baby.

De lichamelijke kenmerken waaraan je het geslacht herkent, noem je geslachtskenmerken.

De geslachtskenmerken die al bij de geboorte aanwezig zijn, heten primaire geslachtskenmerken. 

De baby heeft zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken, Dit noem je intersekse. 

Vanaf 12e levensjaar in de puberteit. In de puberteit verander je lichamelijk,

geestelijk en sociaal.

Lichamelijke verandering

De geslachtskenmerken die in de puberteit ontstaan, heten secundaire geslachtskenmerken. Afbeelding op de volgende pagina laat dit goed zien.

Primaire en secundaire geslachtskenmerken van een vrouw en man.

Je eigen tempo, je eigen lijf

De lichamelijke veranderingen in de puberteit komen niet allemaal tegelijk. Sommige veranderingen komen vroeg in de puberteit, andere pas heel laat. Bij sommige mensen blijven sommige veranderingen (bijna) helemaal weg. De secundaire geslachtskenmerken van mensen kunnen daardoor heel verschillend zijn.

Iedereen is uniek

Ook het resultaat van de lichamelijke veranderingen is bij iedereen anders. De ene jongen krijgt een lange dunne penis, de andere een korte dikke. Sommige meisjes krijgen grote borsten, andere kleine. 

Hoe jouw lichaam zich ontwikkelt, is bijzonder en uniek. Niemand heeft hetzelfde lichaam als jij. In de media zie je soms ‘perfecte’ mensen. Die zijn niet echt. Vaak zijn ze opgemaakt door professionals of ze hebben hun lichaam laten veranderen, of hun foto’s zijn bewerkt om ze ‘mooier’ te maken. Normale lijven zien er anders uit en zijn heel verschillend.

Geestelijke verandering

In de puberteit krijg je ook te maken met geestelijke veranderingen. Je wordt langzaam volwassen. Bij de een gaat dit wat sneller dan bij de ander. Gemiddeld worden meisjes eerder volwassen dan jongens. Bij geestelijke veranderingen horen je gedachten, je gevoelens, je zelfstandigheid en je sociale leven.

Je verandert ook sociaal. In de puberteit ga je je anders opstellen tegenover je ouders. Je wilt niet meer als een kind worden behandeld. Soms word je om niks heel erg boos. Ook ga je anders om met je vrienden en vriendinnen. Had je vroeger misschien het liefst één goede vriend of vriendin, nu voel je je soms beter in een groepje. 

 van.

Bij de geboorte van een baby kun je meestal meteen zien of het een jongetje of een meisje is.
Een penis en een vagina zijn
...
geslachtskenmerken.

1. primaire
2. secundaire

Wat zijn geslachtskenmerken bij een pasgeboren baby?

1. balzak en blauw shirt
2. lange nagels en veel haar
3. schaamlippen en balzak
4. bruine ogen en schaamlippen

Soms is aan de buitenkant niet te zien of een baby een jongen of een meisje is.
Als een baby mannelijke én vrouwelijke geslachtskenmerken heeft, noem je dit ...

In de afbeelding hiernaast zie je een naakte man.

Noteer de juiste geslachtskenmerken die horen bij de nummers 1 tot en met 6. Zet er tussen haakjes achter of het een primair (P) of secundair (S) geslachtskenmerk is.

Borsten
Bredere heupen
Rondere lichaamsvormen
Schaamlippen
Vagina

Zijn de volgende geslachtskenmerken van een meisje primaire of secundaire kenmerken?

Secundair

Secundair

Secundair

Primair

Primair

Welke twee lichamelijke ontwikkelingen komen in de puberteit zowel voor bij jongens als bij meisjes?

Gebruik bij deze vraag het schema hiernaast.

In welke periode kan bij meisjes de groei van borsten beginnen?

1. 8 tot 13 jaar
2. 9 tot 14 jaar
3. 10 tot 15 jaar
4. 11 tot 16 jaar

Op welke leeftijd begint gemiddeld bij jongens de groei van de penis?

Op welke leeftijd begint gemiddeld bij jongens de groei van het schaamhaar?

In welke periode kan bij meisjes de groei van het schaamhaar beginnen?

1. 8 tot 13 jaar
2. 8 tot 14 jaar
3. 10 tot 15 jaar
4. 10 tot 16 jaar

In de klas van Jolie zijn de meeste meisjes al ongesteld. Jolie maakt zich zorgen, want zij is nog niet ongesteld geweest. De schoolarts zegt dat Jolie zich geen zorgen hoeft te maken.
Leg uit waarom Jolie zich geen zorgen hoeft te maken.

Bij een meisje ontwikkelen zich bredere heupen.
Bilal wordt verliefd.
De groeispurt begint.
Floris wil niet meer als kind behandeld worden.
Feng wordt zelfstandiger
Suus wordt boos zonder echte reden

In de puberteit krijg je te maken met veel veranderingen: lichamelijke veranderingen, maar ook geestelijke veranderingen.

Welk soort verandering is het?

Geestelijk

Geestelijk

Geestelijk

Lichamelijk

Lichamelijk

Geestelijk

Geestelijk

Lichamelijk

Lees de tekst hiernaast.
Wat is er bij Bas anders dan op de basisschool: zijn gedachten, zijn gevoelens, zijn zelfstandigheid of zijn sociale leven? Leg je antwoord uit.

Tijdens de puberteit verander je geestelijk. Misschien ben je het vaker oneens met anderen. Je kunt het bijvoorbeeld moeilijk vinden om je ouders te gehoorzamen en wilt liever zelf beslissingen nemen. Dit kan lastig zijn voor jou en je ouders, maar het is een belangrijke stap op weg naar volwassenheid.

Waarom is het belangrijk dat je zelf beslissingen wilt nemen?

1. Je krijgt hierdoor sneller een relatie
2. Je leert hierdoor discussies voeren
3. Je maakt hierdoor minder fouten
4. Je wordt hierdoor zelfstandiger

Soms gaan jongens voordat zij in de puberteit komen al naar de sportschool, omdat ze graag grote spieren willen krijgen. Maar zelfs als ze veel sporten worden hun spieren niet even groot als bij volwassen mannen.

Leg uit hoe het komt dat deze jongens nog geen grote spieren krijgen.

Waarom denk je dat de jongens grotere spieren willen krijgen?

Voor de puberteit kunnen kinderen ook verliefd worden, maar dan gaan ze nog geen seksuele relatie aan. Dat gebeurt pas tijdens en na de puberteit.

Leg uit dat het biologisch gezien handig is dat mensen in de puberteit secundaire geslachtskenmerken krijgen en seksuele relaties aangaan.

Welk secundair geslachtskenmerk van een vrouw is nodig om een baby te verzorgen?

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Aan de slag

Maak de opdrachten van basisstof 1

Maak de test jezelf van 5.1

https:

Leerdoelen check

Wat zijn primaire en secundaire geslachtskenmerken?

Wat is lichamelijke verandering?

Wat is geestelijke verandering?