Woordsoorten: ww, zn, lw, bn, vz

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Goedemorgen klas 2C

Vandaag...

- stillezen

- Lezen hoofdstuk 1

Goedemorgen klas 1A

Vandaag...

- herhaling woordsoorten

- laatste deel s.o. bespreken

- leren voor de s.o. van morgen

Leerdoelen:

- Ik weet wat een werkwoord, lidwoord, zelfstandig naamwoord , bijvoeglijk naamwoord en een voorzetsel is.

Huiswerk

Zie weekplanner

Woordsoorten tl

- werkwoord

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord

- bijvoeglijk naamwoord

- voorzetsel

Woordsoorten havo

- werkwoord

- lidwoorden (bepaald en onbepaald)

- zelfstandig naamwoord

- bijvoeglijk naamwoord en stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

- voorzetsel en vast voorzetsel

s.o. van morgen:

Theorie:

- leer de theorie

Oefenen:

- online: oefentoetsen (met name mixopdrachten) en  trainen

- www.cambiumned.nl 

Verschil

Wat is het verschil tussen 

zinsdelen

en 

woordsoorten?

Mijn zusje en ik hebben een heerlijk weekend gehad.

pv = 

ow = 

wg = 

Mijn zusje en ik hebben een heerlijk weekend gehad.

pv = 

ow = 

wg = 

lv = 

Waarom gaan zij vanmiddag zwemmen?

pv = 

ow = 

wg =

Waarom gaan zij vanmiddag zwemmen?

pv = 

ow = 

wg =

lv = 

Maak een zin met de zinsdelen in de aangegeven volgorde. Eén zinsdeel is al ingevuld in elke zin. 

ow – pv – lv – geverfd.

ow - hebben - az - wg.

En nu...

Maak van cursus 5 grammatica:

§8 - mixopdrachten woordsoorten

§9 - mixopdrachten zinsdelen

Mooie dag

§1 grammatica: werkwoorden

- Ieder woord hooft bij een bepaalde woordsoort.

- Eén van die woordsoorten is het werkwoord.

- Een werkwoord geeft aan wat iets of iemand doet of overkomt. Het 

  geeft aan wat er gebeurt in een zin.

- Vaak heeft een werkwoord een duidelijke betekenis: 

  lopen, fietsen, lachen, tekenen, krijgen, betalen, maken

- Soms heeft een werkwoord een onduidelijke betekenis:

  worden, zijn, kunnen, moeten, mogen

H1 Taalverzorging grammatica: werkwoorden

- Iedere zin bevat ten minste één werkwoord, maar het kunnen er ook meer zijn.

- Een werkwoord kun je vervoegen. Dat betekent dat het in verschillende vormen voor kan komen: kijken - kijk - kijkt - keek - keken - gekeken

- De wij-vorm van het werkwoord noem je ook wel het hele werkwoord, de woordenboekvorm of de infinitief.

Wat is het werkwoord in de volgende zin?
Moniek zingt de sterren van de hemel.

Wat is het werkwoord in de volgende zin?
Onze docent aardrijkskunde vertelt de prachtigste verhalen.

Wat is het werkwoord in de volgende zin?
Kletst jouw zusje altijd zo veel?

Wat weet je van
het zelfstandige naamwoord?

Bij welke woordgroep horen
'de', 'het' en 'een'?

1. lidwoord (lw)
2. bijvoeglijk naamwoord (bn)
3. zelfstandig naamwoord (zn)
4. werkwoord (ww)

Hoe benoem je woorden als 'lopen', 'lachen', 'luieren' en 'lasergamen'?

1. lidwoord (lw)
2. bijvoeglijk naamwoord (bn)
3. zelfstandig naamwoord (zn)
4. werkwoord (ww)

In welk rijtje staan alléén zelfstandig naamwoorden (zn)?

1. sleutel, grote, Amsterdam
2. Robert, laptop, koffiekop
3. IJssel, blauwe, kindje
4. lijmpot, verliefd, Zwolle

In welk rijtje staan stoffelijk bijvoeglijk naamwoorden (bn)?

1. lieve, aardige, leuke
2. saaie, langdradige, vervelende
3. gouden, houten, ijzeren
4. roze, paarse, groene

Lidwoord (lw)

- Er zijn drie lidwoorden: de, het en een.

- De en het zijn bepaalde lidwoorden (blw).

- Een is een onbepaald lidwoord (olw).

- Een lidwoord staat altijd voor een zelfstandig naamwoord (zn).

 Let op: soms staat er een bijvoeglijk naamwoord tussen het  

 lidwoord en het zelfstandig naamwoord.

- Let op: een betekent soms niet een, maar één

Wat zijn de lidwoorden in de zin
'De gele stift ligt op een houten tafel'?

Zelfstandig naamwoord (zn)

- Het zn is op heel veel manieren te herkennen:

       > Er kan een lidwoord of bijvoeglijk naamwoord staan.

       > Het zijn vaak GeMeDiPlaDi: gevoel, mensen, dieren, planten, dingen.

       > Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.

       > Je kunt er vaak een meervoudsvorm van maken.

- Ook (aardrijkskundige) namen zijn zn!

De gele stift ligt op een houten tafel.

De=

gele=

stift=

ligt=

op=

een=

houten=

tafel=

        

De gele stift ligt op een houten tafel.

'stift' is een zn, want...

- het is een gemedipladi (ding)

- er staat een lidwoord voor (de)

- er staat een bijvoeglijk naamwoord voor (gele)

- je kunt er een verkleinwoord van maken (stiftje)

- je kunt er een meervoudsvorm van maken (stiften)

        

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

- Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord (zn); het geeft een eigenschap aan.

- Meestal staat het bijvoeglijk naamwoord vóór het zelfstandig  

   naamwoord, maar het kan er ook achter staan.

- Een bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft van welke stof of welk 

   materiaal iets gemaakt is, noem je stoffelijk bijvoeglijk naamwoord.

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

- Het bn heeft vaak een korte vorm (zonder -e) en een lange vorm: die film is spannend - een spannende film

- Bij de meeste bn kun je de 'trappen van vergelijking' gebruiken: spannend, spannender, spannendst

Voorzetsel (vz)

Een voorzetsel is een kort woord dat vaak een plaats, tijd of reden aangeeft.  VB: na de les, tijdens het eerste uur, op de grond, door het raam, wegens vakantie. 

Voorzetsels staan vaak aan het begin van een zinsdeel of groepje woorden: 

-'kastwoorden' + per, met, van, te

-'schoolfeestwoorden' 

Noteer de voorzetsels uit de volgende zin:
In de trein naar Den Haag zat de conducteur met een kop koffie in de eerste klas. ​

En nu...

Maken van cursus 5

- paragraaf 3

Woordsoorten: ww, zn, lw

 Vaste voorzetsels

Bij sommige werkwoorden hoort een voorzetsel dat je niet kunt vervangen: een vast voorzetsel. 

houden van, luisteren naar, besteden aan, bestaan uit, opzien tegen.

Als er meerdere voorzetsels bij een werkwoord passen, heeft dit werkwoord dus geen vast voorzetsel:

lachen om, lachen met

fietsen naar school, fietsen op een fiets

Vul het juiste voorzetsel in.

Ik ben benieuwd ... de cijfers.

Vul het juiste voorzetsel in.

Hij is verantwoordelijk ... de organisatie.

Vul het juiste voorzetsel in.

Zij verwachtte veel ... het feest.

Vul het juiste voorzetsel in.
Ik moest hem herinneren ... de afspraak.

Vul het juiste voorzetsel in.

Hij ging helemaal op ... het spelletje.

Vul de juiste voorzetsels in.
Hij was erg ... de indruk ... de goede sfeer in het team.

En nu...

Maak van cursus 5:

§ 5: bijvoeglijk naamwoord

§7: voorzetsel