1.3 Het ontstaan van boerendorpen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Het ontstaan van boerendorpen

De tijd van jagers en boeren

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

A

Leven van het land

Leerdoel:

• Je kan uitleggen waardoor mensen konden gaan leven van de landbouw

Begrippen:

• landbouw

B

Grote gevolgen

Leerdoel:

• Je kan vier gevolgen noemen van de overgang naar landbouw

Begrippen:

• sociale verschillen

C

Nieuwe beroepen en de eerste steden

Leerdoel:

• Je kan vertellen hoe de handel en steden ontstonden

Begrippen:

• ambacht
• handel
• bestuur
• slaaf

Bespreken 1.3 Het ontstaan van boerendorpen

In tweetallen opdrachten maken

Opdrachten bespreken.

Video kijken

Lesprogramma

Rond 9.000 v. Chr: in Midden-Oosten gaan jagers-verzamelaars anders leven. Dat kwam door 3 redenen:

• 1) Er groeiden veel wilde graansoorten en bonen die geschikt waren om te verbouwen
• 2) Mensen gingen deze planten goed verzorgen. Ze gingen onkruid wieden en gaven water.
• 3) Het lukte om dieren te temmen. Deze getemde dieren noemen we vee. Ze werden gebruikt voor melk, vlees, wol en huid.

• Het verbouwen van voedsel en houden van vee noemen we landbouw

Leerdoel:

Je kan uitleggen waardoor mensen konden gaan leven van de landbouw

Begrippen:

landbouw

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

A

DeBoze burgers

Leven van het land

Rond 9.000 v. Chr: in Midden-Oosten gaan jagers-verzamelaars anders leven:

• Ook op andere plekken op de wereld ontdekten steeds meer mensen landbouw.
• De eerste boeren leefden nog van jacht, maar uiteindelijk waren er bijna geen jagers-verzamelaars meer. De meeste mensen leefden van landbouw.

Landbouw:

Verbouwen van voedsel

Houden van dieren 

Leerdoel:

Je kan uitleggen waardoor mensen konden gaan leven van de landbouw

Begrippen:

landbouw

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

A

DeBoze burgers

Leven van het land

Lezen tekst blz 22 (5 minuten)

Maken opdrachten 7 t/m 12 (5 minuten)

Bladzijde 22

Rustig in tweetallen of zelfstandig.

§1.3

Aan de slag

A

DeBoze burgers

Leven van het land

Bespreken 1.3 Grote gevolgen

In tweetallen opdrachten maken

Opdrachten bespreken.

Lesprogramma

De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw was een belangrijke verandering en had 4 grote gevolgen: 

• 1) Boeren gingen op een vaste plaats wonen. Er werden stevige huizen van modder, stro, boomstammen en klei gebouwd.
• Zo ontstonden er kleine dorpen, waar boeren elkaar hielpen.

Leerdoel:

Je kan vier gevolgen noemen van de overgang naar landbouw

Begrippen:

sociale verschillen

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

B

DeBoze burgers

Grote gevolgen

Gevolgen:

• 2) Door de landbouw was er meer voedsel en groeide de bevolking. De eerste dorpen hadden ongeveer 150 inwoners.
  
• Rond 7000 v.C. waren er al dorpen van 2000 mensen. 

Leerdoel:

Je kan vier gevolgen noemen van de overgang naar landbouw

Begrippen:

sociale verschillen

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

B

DeBoze burgers

Grote gevolgen

Gevolgen:

• wonen op vaste woonplaats in stevige huizen
• meer voedsel zorgde voor groei bevolking

• 3) Er ontstaan sociale verschillen: 
• Verschil in rijkdom en macht. Sommige boeren hadden meer oogst en werden rijker. Sommige mensen namen de leiding en kregen zo meer macht.

Leerdoel:

Je kan vier gevolgen noemen van de overgang naar landbouw

Begrippen:

sociale verschillen

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

B

DeBoze burgers

Grote gevolgen

Gevolgen:

• wonen op vaste woonplaats in stevige huizen
• meer voedsel zorgde voor groei bevolking
• ontstaan sociale verschillen

• 4) meer ziektes en honger. Doordat mensen samen leefden met het vee die ziekten konden overdragen. Omdat mensen in woningen woonden konden ze ook niet verhuizen als de oogst mislukte. Hierdoor leden ze soms honger.

Leerdoel:

Je kan vier gevolgen noemen van de overgang naar landbouw

Begrippen:

sociale verschillen

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

B

DeBoze burgers

Grote gevolgen

5 minuten lezen tekst op blz 24

5 minuten maken opdrachten 13 t/m 17 op blz 24.

Bespreken opdrachten.

§1.3

Aan de slag

B

DeBoze burgers

Bespreken 1.3C:  Nieuwe beroepen en de eerste steden

In tweetallen opdrachten maken

Opdrachten bespreken.

Lesprogramma

Leerdoel:

Je kan vertellen hoe handel en steden ontstonden

Begrippen:

handel                slaaf

ambacht             bestuur

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

C

DeBoze burgers

Nieuwe beroepen en de eerste steden

Leerdoel:

Je kan vertellen hoe handel en steden ontstonden

Begrippen:

handel                slaaf

ambacht             bestuur

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

C

DeBoze burgers

Nieuwe beroepen en de eerste steden

• Op sommige plekken konden boeren veel voedsel verbouwen. Bijvoorbeeld bij een grote rivier die regelmatig overstroomde.

• Na een overstroming bleef er een laagje modder achter waar planten goed in groeiden.

• Mensen gingen kanaaltjes graven, zodat de gewassen het hele jaar door water konden krijgen.

• Er was zoveel voedsel dat niet iedereen meer boer hoefde te zijn. Er ontstonden beroepen als pottenbakker, smid of bakker. Deze beroepen waarbij je spullen maakt voor iemand anders noemen we een ambacht

Leerdoel:

Je kan vertellen hoe handel en steden ontstonden

Begrippen:

handel                slaaf

ambacht             bestuur

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

C

DeBoze burgers

Nieuwe beroepen en de eerste steden

• Ambachtslieden ruilden hun gemaakte spullen voor voedsel of andere spullen. Dat noemen we handel.

Leerdoel:

Je kan vertellen hoe handel en steden ontstonden

Begrippen:

handel                slaaf

ambacht             bestuur

§1.3

Het ontstaan van boerendorpen

C

DeBoze burgers

Nieuwe beroepen en de eerste steden

• Dorpen groeiden uit tot steden met duizenden inwoners
• Regels en wetten nodig, gemaakt door het bestuur: een groep mensen die plannen en regels maakt en deze opschrijft.
  
  
• Meeste macht lag bij koningen
• Minste macht bij tot slaaf gemaakten. Dit waren bijvoorbeeld die waren gevangen genomen na een oorlog.

• Oorlog: sommige dorpen en steden werden zo groot dat ze andere dorpen en steden veroverden. Zo ontstonden grote gebieden onder 1 bestuur: een land!

Ur

AAN DE SLAG!

Wat?

Lezen §1.3,  Bladzijde 26

Maken opdracht 18 t/m 23 Bladzijde 26 

Bespreken opdrachten

Tijd?

5 minuten

10 minuten