Edouard Manet

• Kunst
• Hoogbegaafdheid
• Basisschool
• Groep 4-8

Judith Leyster

ÉDOUARD MANET

Édouard Manet werd geboren op 23 januari 1832 in Parijs. Manet kwam uit een gewoon gezin. Zijn vader, Auguste, was rechter en zijn moeder, Eugénie-Desirée Fournier, was de peetdochter van de latere koning van Zweden. Manet, die erg op zijn ouders gesteld was, schijnt een gelukkige jeugd gehad te hebben, maar hij had een hekel aan school en bleef één keer zitten. Op school leerde hij zijn trouwe vriend, Antonin Proust kennen, die op enkele schilderijen is afgebeeld.

zijn leven

Zijn vader wilde dat hij ook rechten ging studeren, maar zelf wilde de jonge Manet kunstenaar worden. Manets vader meende dat hij ook naar zee kon gaan en stuurde hem op zijn zestiende op een zeereis van een half jaar. Manet vond het aan boord erg saai en zat uren achtereen te tekenen. Terug in Parijs begon Manet in 1849 een verhouding met de Nederlandse Suzanne Leenhoff, toentertijd de pianolerares van zijn broers. Op 28 oktober 1863 trouwden Manet en Suzanne in Zaltbommel. Ze kregen geen kinderen, maar Suzanne had wel een zoontje van een andere man: Léon. Manet heeft Suzanne en Léon enige malen geschilderd.

huwelijk

Édouard Manet en Suzanne Leenhoff

Na zijn zeereis besloot Manet schilder te worden. Hij schreef zich in januari 1850 samen met Proust in als leerling van Thomes Couture. Hij kreeg een baantje als kopiist in museum het Louvre in Parijs. In het Louvre en tijdens reizen naar Nederland en Italië bracht Manet veel tijd door met het kopiëren van schilderijen van ouder meesters, zoals Rembrand en Michelangelo. Zij hebben veel invloed gehad op zijn eigen werk. Couture, de leraar van Manet, zette zich af tegen de kunstacademies. Hij vond dat deze zich te veel op details richtten. In die tijd schilderden de meesters heel precies en hun modellen moesten urenlang stil zitten poseren. Couture vond daar weinig natuurlijks aan en probeerde zijn studenten het belang van spontaniteit en frisheid bij te brengen. Couture heeft veel invloed op Manet gehad.

studietijd

Manet was populair. Hij was vaak in de trendy cafés te zien, altijd keurig gekleed en vrolijk, hoewel hij diep van binnen neurotisch was. Het belangrijkste thema van Manet werd het moderne Parijse leven. Met gewone mensen in alledaagse situaties.

leven in Parijs

At the café

Een bar in de Folies-Bergère

In 1859 bood hij zijn schilderij De absintdrinker aan aan de ‘Salon’( de belangrijke jaarlijkse kunsttentoonstelling). In die tijd waren er nauwelijks andere gelegenheden voor schilders om hun werk aan het publiek te tonen. De jury van de Salon weigerde het doek, ten eerste omdat het een dronken man toonde en ten tweede omdat delen ervan een onaffe en vage indruk maakten. Ook leraar Couture vond het slecht.

weigering

blauwe periode

absint drinker

In 1862 maakte Manet het doek Muziek in de Tuilerieën, dat een grote groep rijke mensen toont in dit Parijse park, onder wie Manet zelf en vrienden en familieleden. Net als bij De absintdrinker zijn bepaalde stukken scherp en andere, ook op de voorgrond, vaag. De critici waren dan ook weer negatief.

negatief

Muziek in de Tuilerieën

Na een bezoek aan Madrid in 1865 In de jaren 1860 maakte Manet veel werk met Spaanse thema's. Al in de jaren 1840 waren Spaanse schilderijen in de mode in Parijs; Manet moet deze in het Louvre gezien hebben. Zijn werk De Spaanse zanger uit 1860 was zijn eerste succes in de Salon. Manet werd ook beïnvloed door de Japanse kunst, die in die tijd voor het eerst populair werd in Frankrijk.

Spaanse en Japanse invloeden

De Spaanse zanger

In 1863 was er zoveel protest over het oordeel van de jury van de Salon dat keizer Napoleon III een speciale, gelijktijdige tentoonstelling van de geweigerde werken liet organiseren: de beroemde Salon des Refusés. (de salon van de geweigerden) Manet toonde daar drie werken, waarvan het bekendste Déjeuner sur l'Herbe is (Lunch op het gras). Het toont een picknick van twee eigentijds geklede mannen, een naakte en een halfnaakte vrouw. Critici waren er furieus over; zij vonden dat Manets "picknick" leek op beroemde werken van oude Italiaanse meesters. Manet ontheiligde die, door ze in een moderne context te schilderen, waarbij gewone, moderne mensen de plaats innamen van goden en nimfen. Dat bij die oude schilderijen de goden en nimfen naakt waren, was voor toeschouwers prima. Maar het was onduidelijk waarom de vrouwen in Manets werk geen kleding droegen. Manet schilderde veel naakt en daar moesten de mensen erg aan wennen.

protest

Lunch op het gras

Manet had weinig op met geschiedenis, maar hij maakte wel schilderijen over politieke gebeurtenissen in zijn eigen tijd, bijvoorbeeld die in Mexico in de jaren 1861-1867. Tijdens de oorlog van 1870-'71, tussen Frankrijk en Pruisen, was Manet lid van de Franse Nationale Garde, met de opdracht Parijs te verdedigen. Gelukkig is hij nooit direct betrokken geweest bij een gevecht. Na de afslachting door het Franse leger van minstens 20.000 soldaten, heeft Manet daarvan tekeningen gemaakt.

oorlog

In 1874 bracht hij samen met Renoir en Monet schilderend de zomer door in de buurt van Parijs. Hij kiest voor een lichte en heldere kleuren en schildert voor het eerst ook veelvuldig in de buitenlucht. Ook werd zijn toets losser en zijn werkwijze vluchtiger, waar hij eerder van zijn modellen altijd verlangde dat ze langdurig voor hem poseerden. Hij ging steeds meer schilderen in de stijl van de impressionisten.

impressionisme

Tijdens de Salon van 1881 kreeg Manet een medaille, de Légion d'Honneur, de erkenning die hij altijd al gewild had. In 1882 maakte hij het doek Een bar in de Folies-Bergère, dat geldt als zijn laatste meesterwerk. Op 30 april 1883 stierf Manet aan een ziekte, waardoor hij steeds verder verlamd raakte. Hij had de ziekte al in 1848 had opgelopen. Het laatste half jaar van zijn leven had Manet bijna voortdurend pijn. Hij werd begraven op het Cimetière de Passy in Parijs.

laatste jaren

Légion d'honneur

Manet was een impressionist. Het impressionisme ontstond in Frankrijk, in de tweede helft van de negentiende eeuw. Toen in Parijs de pest heerste, ontvluchtte een groep schilders de stad. Ze stichtten een schilderskolonie op het platteland en zochten daar de rust en de natuur. Het impressionisme was een reactie op de schoolse manier van werken die tot dan toe populair was: alles moest heel precies en gedetailleerd worden geschilderd. Bijna als een stilstaand beeld, of een foto.

stroming

De impressionisten wilde dat niet. Zij wilden juist vooral de sfeer van een moment vastleggen en de beweging vangen. Ze schilderden snel en los, zonder duidelijke lijnen, maar allemaal kleine streepjes of stippen. Daardoor zie je het beeld niet heel scherp, maar juist vaak wat wazig of dromerig. Net alsof je door je wimpers kijkt. Het licht en de veranderende kleuren van het moment wat ze schilderen zijn heel belangrijk. Dit proberen de schilders goed te "vangen". Ze schilderden daarom ook het liefst de natuur, of mensen in de buitenlucht. Andere impressionisten zijn bijvoorbeeld Monet, Renoir, Cézanne en Degas.

stroming

Vrouw met parasol

The Escape of Henri de Rochefort

Manet gebruikte vaak de techniek van het Pointillisme. Zoek op wat dat is en schrijf het in je eigen woorden op. De aboriginals, de eerste menselijke bewoners van Australie, schilderden ook met stippen. Maar het effect was heel anders! Maak een schilderij zoals de aboriginals dat deden.

Stap 1: teken op gekleurd papier heel dun met potlood de omtrek van een dier stap 2: neem een wattenstaafje en zet stippen over je potloodlijn gebruik hierbij 1 kleur. Stap 3: vul het dier op met stippen. Maak strepen e.d. door stippen in verschillende kleuren te gebruiken. stap 4: maak de achtergrond. Je kunt patronen maken door verschillende kleuren te gebruiken.

opdracht

Judith Leyster

ÉDOUARD MANET