Les 9. Herhalen 5.2 en 5.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag

5 min - feitje van de dag (vandaag een trailertje) 

10 min - herhalen/vragen

15 min - nieuwe stof

20 min - samenwerkingsopdracht + bespreken

10 min - afsluiten 

13 februari 1979

Sneeuwstormen 

Sneeuwduinen van 6 meter.

Voedsel per helikopter naar het noorden. 

Leerdoelen 

1. Je kunt de kritiek van Luther en Calvijn op de kerk beschrijven en verklaren.

2. Je kunt beschrijven welke tegenmaatregelen de Kerk nam ten aanzien van de hervormers. 

3. Je weet welke gevolgen de kerkhervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.

Herhaling (leerdoelen 5.2)

1. Na vandaag kan je verklaren waarom de Europeanen begonnen met de expansie overzee (economisch/politiek/religieus)

2. Je kan vertellen wat de gevolgen waren voor de plaatselijke bevolking van Amerika

3. Je kunt vertellen hoe het wereldbeeld van de Europeanen veranderde door de ontdekkingsreizen en kolonisatie

5.3 de kerkhervorming

KA 21: De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke Kerk in West-Europa tot gevolg had.

Christendom 16e eeuw

- Paus het hoofd van de kerk. 

- Iedereen die zich niet aan de norm van de Kerk houdt = ketter

- Paus wil St. Pieter bouwen

- Gaat aflaten verkopen (in plaats van ze te verdienen)

Maarten Luther (niet King!)

- monnik

- Kritiek op de kerk

- 1517: 95 stellingen over misstanden in de Kerk

- hij wilde een Hervorming/Reformatie (niet perse een splitsing! 

Rijksban. Gevolg: 

-Sommige Duitse vorsten hielpen Luther ==> splitsing in de kerk

Belangrijkste kritiek Luther

- Luxe leven geestelijken

- Aflatenhandel

- Gebruik Latijn 

- Beelden in de kerk (afleiding)

Luther was niet de eerste criticus. Waarom kwam er nu wel een hervorming/reformatie? 

De drukpers

Oorlog in het Heilig Roomse Rijk

Oorlog in het Heilig Roomse Rijk

- Kerkelijke ban en rijksban voor Luther (cancelcultuur) 

- sommige vorsten werden luthers (protestants) vanwege religieuze redenen. Anderen om economische redenen. (geld afpakken van de katholieken)

- Karel V pissig natuurlijk. Want hij wil centralisatie (weet je nog?)

- 1555 Augsburgse religievrede: je hebt het geloof van je vorst. Karel (boos) treedt gelijk af. 

Zowel een Politieke, als Religieuze nederlaag voor Karel V. Verklaar? 

Johannes Calvijn (calvinisme)

- Bijna hetzelfde gedachtegoed als Luther

- predestinatie: voor je dood staat al vast of je in de hemel komt

- Als een vorst zich niet aan Gods regels hield, mag je hem afzetten. (Luther vond dat alle vorsten door God gekozen waren) 

Contra-reformatie

- Katholieke kerk gaat priesters beter opleiden. En bisdommen werden verkleind

- Maar: Vulgaat/aflaten/relieken etc. bleven.

- En: inquisitie 

Samenwerkingsopdracht

Jullie gaan prenten analyseren. (20 minuten de tijd)

Doel: oefenen met spotprenten/bekijken of de spotprent is gemaakt door een protestant/katholiek én uitleggen waarom

Keuzewerktijd

1. Extra instructie (bij mij)

2. Werken aan huiswerk (1+ 4+ 5+6 + 8 van 5.3)