Bloemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Bloemen

Havo/Vwo 1

Thema 7 - basisstof 1 & 7

De vorige keren hebben we het over de wortels, stengels en bladeren gehad van een plant. En vandaag is de bloem dan aan de beurt.

Bloem

Waar denken jullie aan als we het over bloemen hebben?

Reuzenaronskelk

• Regenwoud van Sumatra
• Eens in 4-5 jaar
• Geur van rottend vlees
• Vliegen en aaskevers
• 3 meter hoog

Bijzondere bloem, want hij ruikt niet lekker en hij is niet bepaald klein. Deze reuzenaronskelk komt voor in het regenwoud van Sumatra, een van de eilanden van Indonesië. Deze plant die bloeit maar eens in de 4 of 5 jaar. Omdat het zo lang duurt voordat ie bloeit, is het juist heel bijzonder als je er 1 ziet bloeien.

Als ie eenmaal bloeit, spreid de bloem een vieze geur van rottend vlees. Hiermee kan hij vliegen en aaskevers lokken en dus geen bijen en vlinders. 

En hij kan dus 3 meter hoog worden. Nou kan je op deze foto niet goed zien hoe groot hij is.

Maar op deze wel. 

Leerdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• De onderdelen van een bloem met hun kenmerken en functies benoemen en herkennen.
• Omschrijven wat eenslachtige en tweeslachtige bloemen zijn.
• Omschrijven wat eenhuizige en tweehuizige planten zijn. 

Deze les

• Theorie
• Checken
• Zelfstandig werken
• Tekenen 
• Afronden 

Onderdelen bloem

Bloemkelk

• Beschermen tegen kou en uitdroging 

Wanneer een bloem nog in knopvorm is en nog niet is gaan bloeien wordt de bloem als het ware beschermt tegen kou en uitdroging. Dat doen de kelkbladeren, zij zitten om te bloemknop heen gevouwen. Wanneer de bloem gaat bloeien, vouwen de kelkbladeren mee naar buiten. 

Bloemkroon

• Kroonbladeren
• Groot opvallend van kleur
• Aanlokken van insecten 

Wat is een bloemkroon van een bloem, dat zijn de mooie gekleurde delen van een bloem. zoals op de afbeelding. Deze bloemkroon bestaat uit kroonbladeren die groot en opvallend van kleur zijn. De kleur is om insecten aan te lokken voor bestuiving. Dat wordt een ander keer preciezer uitgelegd. 

Meeldraden

• Geheel = meeldraad
• Stuifmeel = pollen
• Mannelijke geslachtscellen

Dan heb je ook nog de meeldraden van een bloem. 1 zo'n meeldraad bestaat uit 2 delen: namelijk de helmknop en de helmdraad.  Zo'n helmknop bestaat weer uit helmhokjes waar stuifmeelkorrels in  zitten. Stuifmeel kennen jullie wss ook wel als pollen. De stuifmeelkorrels zijn de mannelijke geslachtscellen van een plant. Als je hooikoorts hebt dan ben je allergisch voor het stuifmeel van bepaalde planten. 

Stamper

• Geheel = stamper
• Eicel = vrouwelijke geslachtscel  

Het volgende onderdeel van een bloem is de stamper. De stamper bestaat uit drie delen: Stempel, stijl en vruchtbeginsel. In het vruchtbeginsel bevind zich het zaadbeginsel waarin de vrouwelijke geslachtscel van de plant zit: het eicel. 

Meeldraden en de stamper zijn dus nodig om voort te kunnen planten. 

Nectar

• Trekken insecten aan 

Naast de mooie gekleurde kroonbladeren om insecten aan te lokken, maken bloemen soms ook nectar aan. Insecten die vinden nectar lekker en als je wat lekker vind dan ga je daar op af. 

Onthoud dit plaatje met de kroonbladeren, kelkbladeren etc. Want we gaan zo even oefenen.

Eenslachtig of tweeslachtig

• Tweeslachtig = Twee geslachten
• Eenslachtig = Eén geslacht (mannelijk of vrouwelijk)

De bloemen die we net hebben gezien hebben zowel een stamper als meeldraden, zowel mannelijke geslachtscellen als vrouwelijke geslachtscellen. Als één bloem twee soorten geslachtscellen heeft spreken we over een tweeslachtige bloem, hij heeft du twee geslachten. 

Er zijn ook planten die bloemen maken met maar één geslacht per bloem. Op deze manier kunnen ze zelfbestuiving voorkomen. Deze bloemen met maar één geslacht heten ook wel eenslachtige bloemen. Deze kunnen dus of mannelijk zijn of vrouwelijk, afhankelijk of ze een stamper of meeldraden hebben. 

Courgette en pompoenbloemen zijn bijvoorbeeld eenslachtig. Er zijn dus vrouwelijke en mannelijke bloemen. 

Links zie je courgettebloemen met boven de zichtbare vruchtbeginsel.

Rechts zijn pompoenbloemen waarvan de kroonbladeren verwijdert zijn. Links is de vrouwelijke bloem met haar stampers en rechts is de mannelijke bloem met een meeldraad.

Eenhuizig of tweehuizig

• Eenhuizige planten --> Zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen.
• Tweehuizige planten --> Planten die alléén mannelijke bloemen dragen of alléén  vrouwelijke bloemen

Naast dat er bloemen zijn die maar één soort geslachtscel dragen, zijn er ook plantensoorten die maar één soort bloem groeien, dus een plant met bijvoorbeeld alleen maar mannelijke bloemen. Deze planten worden ook wel tweehuizige planten genoemd. 

Wanneer een plant zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen groeit spreken we over eenhuizige planten. 

3	10
4	8

Meeldraad

Kroonbladeren

Stamper

Kelkbladeren

Het vrouwelijke geslachtscel van een plant is te vinden in helmknop

1. Waar
2. Niet waar

Stijl

Vruchtbeginsel

Stempel

Stuifmeel

Helmdraad

Helmknop

Helmhokje

Welk onderdeel van een bloem lokt insecten aan?

1. Meeldraden
2. Kelkbladeren
3. Kroonbladeren
4. Stamper

Wat is de functie van kelkbladeren?

Mannelijke deel van een plant

Vrouwelijke deel van een plant

Zaadbeginsel

Helmhokje

Stuifmeel

Eicel

Vrouwelijke bloem

Mannelijke bloem

Meeldraden

Stamper

Een plant met alleen bloemen die meeldraden heeft is...

1. Eenhuizig
2. Tweehuizig

Planten met bloemen die zowel stamper als meeldraden heeft is...

1. Eenslachtig
2. Tweeslachtig

Deze bloem is...

1. Tweeslachtig
2. Vrouwelijk
3. Mannelijk

Aan de slag

Wat --> Hoofdstuk 7.1  maken opdracht 3 t/m 5

Tijd --> 15 minuten

Klaar --> Interessante bloem opzoeken en aan het eind laten zien aan de klas      en/of

Extra basisstof 7 van thema 7 lezen en maken

kom je er niet uit, probeer het antwoord in de tekst op te zoeken. Kom je er dan nog niet uit steek dan even je hand op. En voor thuis geldt hetzelfde. 

Tekenen

Hoe?

• Potlood 
• Papier
• Tekenen wat je ziet
• Groot en duidelijk

Wat

Kievitsbloem

Leerdoelen

Aan het eind van de les kan ik:

• De onderdelen van een bloem met hun kenmerken en functies benoemen en herkennen.
• Omschrijven wat eenslachtige en tweeslachtige bloemen zijn.
• Omschrijven wat eenhuizige en tweehuizige planten zijn. 

Voor de volgende keer

• Thema 7 - Basisstof 2 opdracht 3 t/m 5
• Inleveren tekening