Hoofdstuk 4 Produceren 4.1.

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4 Produceren

§ 4.1 Productie

Programma

• Terugblik
• Leerdoelen
• Uitleg 4.1 
• Vragen
• Afsluiting en vooruitblik

Terugblik

• H3 Omgaan met geld
• Cijfers 
• Inzage

§ 4.1 Productie

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen wat het verband is tussen consumeren en produceren.
  
• Je kunt uitleggen dat er waarde wordt toegevoegd aan een product door productiefactoren in te zetten.
  
• Je kunt onderscheiden welke verschillende soorten bedrijven er zijn.
  
• Je kunt uitleggen hoe de arbeidsproductiviteit kan worden verhoogd en deze berekenen.
  

Produceren of consumeren?

• Bedrijven produceren, ze maken goederen en diensten voor anderen. Dit wordt gekocht door consumenten en door andere bedrijven.
  
• Veel consumenten kopen deze producten en diensten met het loon dat ze verdienen door werk bij bedrijven.
  
• Bij zelfvoorziening produceren consumenten voor zichzelf.
  

Kringloop vraag

Bekijk het diagram van de kringloop. De rode lijnen geven de geldstromen weer, de blauwe lijnen wat je met het geld kunt doen.

Wat moet er in de vakjes bij 1, 2 en 3 komen?

Kies uit;

• Goederen en diensten
• Arbeid
• Geld voor goederen en diensten

Antwoord

1. Geld voor goederen en diensten

2. Goederen en diensten

3. Arbeid

Volvo vraag

Volvo stapt af van toepassing leerVolvo gaat geen gebruik meer maken van leer in zijn elektrische auto’s. Volvo maakt zich zorgen over de invloed die de veehouderij op het milieu heeft. Ook zou dierenwelzijn een factor zijn die heeft meegespeeld. Volvo zegt de lederen bekleding te willen vervangen door bijvoorbeeld Nordico, een door het merk ontwikkeld textiel dat uit gerecyclede petflessen is vervaardigd. Ook noemt Volvo hout uit ‘duurzame bossen’ in Zweden en Finland en gerecycled kurk uit de wijnindustrie als alternatieven.

Volvo vraag

A. Welke vijf producenten worden in deze tekst genoemd?

B. Volvo koopt goederen van zijn leveranciers, maar toch is er geen sprake van consumptie. Leg dit uit.

Antwoorden

A. Volvo, veehouderij, Nordico, houtproducenten, bedrijven in de wijnindustrie

B. Bij consumptie wordt er iets aan een consument verkocht. Volvo is geen consument, maar een producent. Er worden dus wel onderdelen aan Volvo verkocht, maar niet aan een consument, dus valt het niet onder consumptie.

Wat heb je nodig om te produceren?

Alle bedrijven die meewerken aan de productie van een product, behoren tot de bedrijfskolom.

Ieder bedrijf in de bedrijfskolom voegt iets toe aan het product, de toegevoegde waarde. Dit bereken je door de verkoopprijs te verminderen met de inkoopprijs.
De middelen die nodig zijn om waarde toe te voegen aan een product zijn de productiefactoren:

• Kapitaal
• Arbeid
• Natuur
• Ondernemerschap

Vervolg vraag

A. Welke producent voegt in euro’s de meeste waarde toe aan dit product? Laat de berekening zien.

B. Welke producent heeft procentueel de meeste waarde toegevoegd? Laat de berekening zien.

Antwoord

A.  De fietsfabrikant, deze producent voegt € 2.000 – € 500 = € 1.500 toe aan het product. 

De andere producenten voegen minder toe:  

Fietsenwinkel: € 2.999 – € 2.500 = € 499 

Groothandel: € 2.500 – € 2.000 = € 500 

Buizenfabrikant: € 500 – € 300 = € 200 

Metaalsmelterij: € 200 – € 100 = € 100 

Bedrijf dat ijzererts delft: minder dan € 100 (niet bekend of dit bedrijf ook een inkoopwaarde heeft)

Antwoord

B. De fietsfabrikant: (€2000-€ 500)/ €500 x 100 % =   300%

De andere producenten voegen procentueel minder toe: 

Fietsenwinkel: (€ 2999- € 2500)/ €2500 x 100%=  20%

Groothandel: (€ 2500- €2000)/ €2000 x 100%= 25%

Buizenfabrikant: (€ 500- € 300)/ €300 x 100%= 67%

Metaalsmelterij: (€200- € 100)/  € 100 x 100% = 100%

Bedrijf dat ijzererts delft: kun je niet berekenen omdat niet bekend is of dit bedrijf ook een inkoopwaarde heeft.

Lasergamepistolen vraag

Rens is nog maar 15, maar verhuurt al zes jaar lasergamepistolen

Hij is nog maar 15 jaar oud, maar gebruikt woorden als ‘partner’, ‘omzet’, ‘concurrentieoverwegingen’ en ‘franchising’. Rens Zuiderwijk is dan ook een doorgewinterd ondernemer. Op zijn negende startte hij zijn bedrijf waarmee hij laserguns verhuurt, twee jaar later schreef hij zich in bij de KvK. Chief Executive Officer (CEO) staat op zijn LinkedIn-pagina. De omzet van zijn zaak: 50.000 euro per jaar.

Lasergamepistolen vraag

Lees de tekst over Rens. Leg aan de hand van de vier productiefactoren uit welke middelen Rens nodig had om zijn verhuurbedrijf te kunnen beginnen. Noem per productiefactor een voorbeeld.

Antwoord

Productiefactor: Kapitaal Middelen: geld Voorbeeld: Laserguns	Productiefactor: Arbeid Middelen: tijd Voorbeeld: uren die Rens in zijn bedrijf stopt
Productiefactor: Natuur Middelen: ruimte Voorbeeld: opslag van de guns	Productiefactor: Ondernemerschap Middelen: ideeën Voorbeeld: het idee om te gaan verhuren

Produceren of verhandelen?

Er zijn drie soorten ondernemingen:

Handelsonderneming: koopt producten in die weer worden verkocht zonder dat ze veranderd worden.

Productieonderneming: koopt grondstoffen in en maakt (produceert) daar producten van die worden verkocht aan klanten.

Dienstverlenend bedrijf: verleent een dienst.

Gamemarkt

Ook de game-industrie kan niet om het ‘Netflixmodel’ heen

Betaal je straks nog tientallen euro’s voor één game? Als het aan Microsoft ligt niet. Behalve dat het bedrijf zelf games maakt, zet het nu vooral in op de ‘Game Pass’. Dat is een abonnement dat los betalen voor games overbodig moet maken. Een terechte strategie, maar er zijn ook zorgen. Zelfstandig games maken wordt lastiger en consumenten zijn straks niet meer gewend om apart voor een spel te betalen.

Gamemarkt vragen

A. Leg uit wat er wordt bedoeld met het 

‘Netflixmodel’.

B. Wat voor soort bedrijf is Microsoft: een 

productieonderneming, een handelsonderneming 

of een dienstverlener? Leg uit dat hier meer antwoorden

 goed zijn.

C. Bereken hoeveel procent abonnementen 

uitmaken van de totale gamemarkt.

Antwoord

A. Bij het ‘Netflixmodel’ koop je één abonnement waarmee je toegang krijgt tot alle games. Dan hoef je geen aparte games meer te kopen.

B. Microsoft maakt zelf games, dus het is een productieonderneming. Als Microsoft gaat inzetten op de Game Pass, is het daardoor ook een dienstverlener geworden.

C.€ 6,6 miljard ÷ € 158 miljard × 100 = 4,2%

§ 4.1 Productie 

De arbeidsproductiviteit is de hoeveelheid producten of diensten die een arbeidskracht in een bepaalde tijd kan maken.

Een hogere arbeidsproductiviteit leidt door lagere kosten per product, omdat je dezelfde kosten verdeelt over meer producten.

Stijging arbeidsproductiviteit door:

Efficiënter werken door mechanisatie, automatisering en/of robotisering.

Meer ervaren of hoger opgeleide medewerkers.

§ 4.1 Productie 

De arbeidsproductiviteit bereken je als volgt:

Achmea 

Eind 2019 bracht verzekeraar Achmea de werkweek van de 12.000 medewerkers terug van 36 naar 34 uur, met behoud van salaris. Achmea is een zorgverzekeraar, dus in plaats van naar het aantal producten moet je nu kijken naar de omzet per jaar. De omzet is het bedrag dat Achmea per jaar verdient. Je vindt de omzet in de figuur hierboven.

Achmea vraag

A. Een jaar heeft 52 weken. Hoeveel uur werkt iemand gemiddeld per jaar als hij 36 uur per week werkt? Je hoeft bij de berekening geen rekening te houden met vakanties en vrije dagen.

B. Bereken de arbeidsproductiviteit in euro’s per medewerker per uur in 2019.

C. Bereken de arbeidsproductiviteit in euro’s per medewerker per uur in 2020.

D. Met hoeveel procent is de arbeidsproductiviteit in 2020 gestegen of gedaald ten opzichte van 2019? Schrijf je berekening op.

Antwoorden

A. 52 × 36 = 1.872 uur per jaar.

B. Omzet per uur is € 14,1 mld ÷ 52 ÷ 36 = € 7.532.051,28. 

Arbeidsproductiviteit per uur is € 7.532.051,28 ÷ 12.000 = € 627,67.

C. Omzet per uur is € 14,3 mld ÷ 52 ÷ 34 = € 8.088.235,29. 

Arbeidsproductiviteit per uur is € 8.088.235,29 ÷ 12.000 = € 674,02.

D. (nieuw – oud) ÷ oud × 100% = (674,02 – 627,67) ÷ 627,67 × 100% = 7,4% gestegen 

Afsluiting

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen wat het verband is tussen consumeren en produceren.
• Je kunt uitleggen dat er waarde wordt toegevoegd aan een product door productiefactoren in te zetten.
• Je kunt onderscheiden welke verschillende soorten bedrijven er zijn.
• Je kunt uitleggen hoe de arbeidsproductiviteit kan worden verhoogd en deze berekenen.

Afsluiting

Wat was prettig aan deze bijeenkomst en

Wat is er een volgende keer (anders) nodig?

Vooruitblik

H. 4.2. Kosten 

Lees theorie van H. 4.2.

Tot morgen!