Les 05 - Samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

B5 Samenvatten

leesvaardigheid

Programma

1. Doel benoemen
2. Wat weten we nog.....
3. Instructie les 5 
4. Aan de slag
5. Afsluiting 

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- wat het nut is van het maken van samenvattingen; 
- hoe je hoofdzaken van bijzaken kunt onderscheiden;

- welke manieren er zijn om samenvattingen te maken. 

Wat zijn hoofdzaken van een tekst?

Bijzaken zijn:

Wat is de hoofdgedachte van
een tekst?

1. gedachte uit je hoofd
2. samenvatting van een tekst in één zin
3. samenvatting van een tekst
4. één zin in de tekst

Wat is een kernzin?

1. De kernzin is de hoofdgedachte van de tekst
2. In de kernzin staat de belangrijkste informatie uit een alinea
3. In de kernzin staat het belangrijkste uit de hele tekst

Het tegenovergestelde van hoofdzaken is bijzaken.

Bijzaken kunnen zijn:

1. voorbeelden
2. belangrijke informatie
3. toelichting
4. uitleg

Hoofd- en bijzaken

Voordat je begint met samenvatten is het belangrijk dat je onderscheid gaat maken tussen hoofd- en bijzaken

De delen van de tekst die je nodig hebt om het verhaal te kunnen begrijpen zijn hoofdzaken. 

Hoofd- en bijzaken

Wat niet zo belangrijk is, zijn de bijzaken. Bijzaken zijn vaak voorbeelden of een toelichting. Bijzaken hebben wel met het onderwerp van de tekst te maken, maar ze doen er niet toe als je een samenvatting wilt maken.

Samenvatten

In je tijd hier op school, maar ook tijdens je vervolgopleiding en je werkzame leven zul je veel informatie moeten verwerken. 

In zulke gevallen is het handig om samenvattingen te maken. Deze helpen je de tekst te verwerken en hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden. 

Soorten samenvattingen

Het soort samenvatting dat je maakt, hangt af van wat je ermee wilt en je persoonlijke voorkeur. 

We onderscheiden de synoptische, indicatieve, informatieve en schematische samenvatting

Synoptisch samenvatten

Deze manier van samenvatten gebruik je als je een boek of film gaat samenvatten. 

In een synoptische samenvatting beschrijf je de loop van het verhaal, de personages, hun karakter, hun drijfveren en de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt. 

Je gebruikt deze vorm van samenvatten meestal niet om te leren. 

Indicatief samenvatten

Bij een indicatieve samenvatting geef je de lezer een indicatie van wat hij van de oorspronkelijke tekst kan verwachten. 

Je kunt dit vergelijken met een uitgeschreven inhoudsopgave. Hierbij geef je aan wat de lezer kan verwachten, zonder er dieper op in te gaan. 

Indicatie --> aanwijzing 

Informatief samenvatten

In een informatieve samenvatting vat je alle belangrijke informatie samen die in de tekst aanwezig is. 

Over het algemeen komt hierin van elke alinea de kernzin naar voren en haal je de hoofdgedachte uit de inleiding of het slot. 

Een informatieve samenvatting is een verkorte versie van de brontekst.

Schematisch samenvatten

Bij een schematische samenvatting geef je de belangrijkste informatie in een schema weer. 

Hierbij ga je op zoek naar de microstructuur van de tekst en orden je de informatie aan de hand daarvan. 

Cijfers kun je vaak goed schematisch weergeven in tabellen. 

Aan de slag 

• Werk nu aan opdracht 1 tot en met   4 op pagina 48/49. 
• Klaar? Ga stillezen
• Je mag zachtjes overleggen met je   buur.
  
• Je maakt de opdrachten in je  schrift!
  
• Let op spelling en het maken van   goede zinnen!

B5 Samenvatten

leesvaardigheid

Programma

1. Nakijken
2. Wat weten we nog.....
3. Instructie opdracht
4. Aan de slag
5. Afsluiting 

NAKIJKEN

• B5 opdracht 1 tot en met  4 op pagina 48/49. 

Wat weten we nog?

Wat is het verschil tussen hoofdzaken en bijzaken?

Wat is een samenvatting?

Welk soort samenvatting zou je maken van de paragraaf 'Samenvatten' in het handboek? Stel je voor dat je de paragraaf moet leren.

1. Informatieve samenvatting
2. Schematische samenvatting
3. Synopsis
4. Indicatieve samenvatting

Je moet voor school een boekverslag schrijven.

1. Synoptische samenvatting
2. Indicatieve samenvatting
3. Informatieve samenvatting
4. Schematische samenvatting

Je wilt belangrijke punten van een tekst met cijfermatige gegevens overzichtelijk weergeven.

1. Synoptische samenvatting
2. Indicatieve samenvatting
3. Informatieve samenvatting
4. Schematische samenvatting

Welke samenvatting bestaat uit een samenvatting van het verloop van een verhaal, een beschrijving van personen incl. karakters en een beschrijving van de omgeving?

1. Synoptisch samenvatten
2. Indicatief samenvatten
3. Informatief samenvatten
4. Schematisch samenvatten

Je wilt een samenvatting van een hoofdstuk maken om de belangrijkste punten voor een proefwerk te leren.

1. Synoptische samenvatting
2. Indicatieve samenvatting
3. Informatieve samenvatting
4. Schematische samenvatting

Soorten samenvattingen:

- synoptisch: samenvatting van boek op film

- indicatief: je geeft aan wat de lezer kan verwachten

- informatief: korte versie van de originele tekst

- schematisch: in een schema

Oefening samenvatten

Je gaat nu een samenvattingsopdracht maken

over:

'Nederlanders “naïef” over digitale veiligheid’