Les 03a - Samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Samenvatten (van de toetsstof)

Leesvaardigheid §B5

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

 - wat het nut is van het maken van een samenvatting; 

- welke manieren er zijn om een tekst samen te vatten; 

- hoe je deze manieren toepast. 

Samenvattingen maken

Tijdens je middelbare schooltijd, maar ook op het hbo, de universiteit of later in je werk, is het handig om samenvattingen te maken. 

Bij het werken met samenvattingen snijdt het mes aan meerdere kanten: door intensief met de tekst bezig te zijn, blijft de informatie beter hangen. Daarnaast is de toetsstof veel makkelijker te leren. 

Hoofdzaken en bijzaken

Tijdens het maken van een samenvatting is het van belang dat je hoofdzaken en bijzaken van elkaar weet te onderscheiden. 

- Hoofdzaken zijn delen van de tekst die nodig zijn om de tekst te begrijpen; deze kunnen niet weggelaten worden uit je samenvatting; 

- Bijzaken zijn delen van de tekst die niet van belang zijn om de tekst te begrijpen; vaak zijn het voorbeelden of extra uitleg. 

Manieren om samen te vatten

Er zijn verschillende manieren om een tekst samen te vatten. 

Welke manier je gebruikt hangt af van het doel dat je met de samenvatting hebt en je persoonlijke voorkeur. 

Synoptisch samenvatten

Deze manier van samenvatten gebruik je als je een boek of film gaat samenvatten. 

In een synoptische samenvatting beschrijf je de loop van het verhaal, de personages, hun karakter, hun drijfveren en de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt. 

Je gebruikt deze vorm van samenvatten meestal niet om te leren. 

Indicatief samenvatten

Bij een indicatieve samenvatting geef je de lezer een indicatie van wat hij van de oorspronkelijke tekst kan verwachten. 

Je kunt dit vergelijken met een uitgeschreven inhoudsopgave. Hierbij geef je aan wat de lezer kan verwachten, zonder er dieper op in te gaan. 

Informatief samenvatten

In een informatieve samenvatting vat je alle belangrijke informatie samen die in de tekst aanwezig is. 

Over het algemeen komt hierin van elke alinea de kernzin naar voren en haal je de hoofdgedachte uit de inleiding of het slot. 

Een informatieve samenvatting is een verkorte versie van de brontekst.

Schematisch samenvatten

Bij een schematische samenvatting geef je de belangrijkste informatie in een schema weer. 

Hierbij ga je op zoek naar de microstructuur van de tekst en orden je de informatie aan de hand daarvan. 

Cijfers kun je vaak goed schematisch weergeven in tabellen. 

Aan de slag

Maak nu een samenvatting van de toetsstof (§A2 tot en met A5 op pagina 14 tot en met 29 en §B2 tot en met B4 op pagina 34 tot en met 45)

Heb je dit al gedaan? 

Maak dan opdracht 1 tot en met 3 op pagina 48 of ga leren voor de eindtoets Nederlands.