1.3 - B - Het begin van de Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.3 Het begin van de Opstand

Leerdoel

• Je kunt uitleggen hoe de Nederlanden uiteenvielen in de Noordelijk en Zuidelijke Nederlanden. 
  

Planning

• Moord op Willem van Oranje 
• De Nederlanden raken verdeeld.
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Waarom is het wel belangrijk om ons volkslied te kennen?

Een regel uit het Wilhelmus:
"De koning van Hispanje heb ik altijd geëerd"
Waarom wordt de koning van Spanje genoemd in ons volkslied?

1. Omdat de koning van Spanje ons volkslied heeft geschreven
2. Omdat de koning van Spanje ook onze koning was
3. Omdat ons volkslied verkeerd vertaald is
4. Omdat Willem van Oranje (Wilhelmus) geboren was in Spanje

Van Oranje...

In 1544 erfde de elfjarige Willem het prinsdom Orange van zijn op 15 juli dat jaar overleden neef René van Chalon. 

Omsloten door Frankrijk was Orange een soeverein territorium van ongeveer 12 bij 25 kilometer, vlak bij Avignon in het stroomgebied van de Rhône.

De Nederlanden raken verdeeld (1)

• 1579: Unie van Utrecht: Noordelijke gewesten in strijd tegen Spanjaarden.  
• Geboorte van Nederland
  
• Plakkaat van Verlatinghe 1581
• Noordelijke Gewesten zetten Filips II af als koning-->
• "Als een vorst zijn plichten niet nakomt, maar, zijn onderdanen probeert te onderdrukken als slaven, dan is hij geen vorst, maar een tiran. Dan mogen we  hem afzweren en een andere leider kiezen".

De Nederlanden raken verdeeld (2)

• Zuidelijke Gewesten bleven trouw aan Spaanse koning. 
  
  
• Protestanten uit het zuiden vluchtten naar het noorden 
• Katholieken uit het noorden vluchtten naar het zuiden. 

• Spanje boekt veel overwinningen 
• 1585 val van Antwerpen.
  
• Een duidelijke tweedeling. Zie hiernaast

Moord Willem van Oranje

• Filips II denkt dat de opstand stopt als Willem van Oranje dood is. 
• Wie hem doodt krijgt 25.000 geldstukken. 
• 71 kilo goud = 4 miljoen euro(2021)
• In 1584 wordt hij doodgeschoten door Balthazar Gerards in Delft
  
• Gerards wordt opgepakt en ter dood veroordeeld. 
  
• Gruwelijke marteling

Bron: Willem van Oranje wordt in Delft vermoord (1584). 

Zijn rechterhand, waarmee hij het moorddadige feit mede gepleegd heeft, zal met een gloeiende tang worden afgeknepen; vervolgens zal men met gloeiende tangen op verscheidene plaatsen op zijn lichaam, zoals zijn armen, benen en tenen waar het meeste vlees zit, het vlees afknijpen tot op het bot. Vervolgens vierendele men hem levend, beginnend van onder, waarna het hart uit zijn borstkas gesneden en hem in het gezicht zal worden geworpen. Ten slotte zal men zijn hoofd afhakken waarna zijn vier uiteengetrokken delen op de Haagpoort, Oostpoort, Ketelpoort en de Waterslootsepoort tentoongesteld dienen te worden. Zijn hoofd moet op een staak gespietst en vervolgens bij het voormalige huis van de prins worden geplaatst. Zijn bezittingen worden geconfisqueerd en komen aan de Heer ten goede.

Terechtstelling van Balthasar Gerards op de Markt; gravure van Frans Hogenberg, 16e eeuw. 

Kogelgaten van de moord op Willem van Oranje in 1584

Klaar met P1-3 -> Aan de slag!

Met:

- Restant opdracht P3 maken 

- Flitskaarten

- Test jezelf(online via methode) 

- Mindmappen/samenvatten

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de Nederlanden uiteenvielen in de Noordelijk en Zuidelijke Nederlanden.