Module: Grieken en Romeinen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Tijd van de Grieken & Romeinen

3000 v. Chr. - 500 n.Chr.

Noteren in schrift

Als je dit symbool ergens bij ziet staan dan moet je dit noteren in je schrift (aantekeningen maken).

B.V. antwoorden op vragen en/of stukjes tekst.

Vraag

Als je dit symbool ziet dan zit hier een extra vraag achter.

Bonuspunten? Wellicht...

Beeldbron

Als je dit symbool ziet dan zit hier een extra beeldbron achter. 

De informatie uit de bron kun je nodig hebben voor het beantwoorden van vragen.

Toelichting

Als je dit symbool ziet dan zit hier een extra uitleg of informatie achter.

De informatie uit de uitleg kun je nodig hebben voor het beantwoorden van vragen.

Lesson Up symbolen

Hiernaast staan de symbolen die ik gebruik in mijn presentaties.

Als je klikt op de symbolen dan kun je lezen wat ik hiermee bedoel.

Leerdoelen

• Je kunt voorbeelden geven van de Griekse & Romeinse cultuur.

• Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk ontstaan is.

• Je kunt uitleggen waardoor het Romeinse Rijk ten onder is gegaan.

• Je kunt de belangrijke begrippen uitleggen in je eigen woorden.

Schrijf zoveel mogelijk dingen op die je al weet over het tijdvak van de Grieken & Romeinen.

Het Romeinse Rijk was altijd bestuurd door keizers.

1. Waar
2. Nietwaar
3. De enige keizers waren Caesar en zijn zoon Augustus
4. Rome was een republiek en democratie

Het hele Rijk verdween in de 5e eeuw na Christus.

1. Waar
2. Onwaar

Welk deel van het Romeinse Rijk verdween in de 5e eeuw na Christus?

1. Het West-Romeinse Rijk
2. Het Oost-Romeinse Rijk
3. Het hele Romeinse Rijk
4. Het Zuid-Romeinse Rijk

Welk deel van het Romeinse Rijk bleef bestaan tot de 15e eeuw na Christus?

1. Het West-Romeinse Rijk
2. Het Oost-Romeinse Rijk
3. Het hele Romeinse Rijk
4. Geen het verdween in de 5e eeuw n.C.

Tijdvak van de Grieken & Romeinen

Het tijdvak van de Grieken & Romeinen 3000 v. Chr. tot 500 n. Chr. 

Rechts zie je het tijdvak-icoon. 

Dit plaatje hebben we in Nederland uitgekozen als symbool voor de tijd van Grieken & Romeinen. 

• Welke taal staat er op de achtergrond?
• Wat moet het witte gebouw voorstellen?
• Herken ik deze vorm in moderne gebouwen?

U.S. Supreme Court (foto opdracht)

De hoogste rechtbank in de Verenigde Staten. Gebouwd in het jaar 1935.

Deze bouwstijl noemen we neo-classicisme. Wat ruwweg vertaalt als de nieuwe klassiekers.

Griek-Romeinse bouwstijl

1. Zoek op het internet hoe de Grieks-Romeinse bouwstijl genoemd wordt.
2. Zoek naar ten minste twee voorbeelden van Grieks-Romeinse bouwstijl uit de oudheid (dus tussen 3000 v.C. en 500 n.C)
3. Zoek naar ten minste twee voorbeelden van Grieks-Romeinse bouwstijl uit latere tijden (dus na 500 n.C.)

Tijdvak icoon

1. Beschrijf alle onderdelen van het tijdvakicoon die je kan zien.
2. Probeerd van elk onderdeel uit te leggen waarom we dit gekozen hebben om als symbool te staan voor dit tijdvak.

Van wanneer tot wanneer noemen we het tijdvak van de Grieken & Romeinen?

1. Van 10.000 v.Chr tot 3.000 v.Chr
2. Van 500 v.Chr tot 1000n.Chr
3. Van 3000 v.Chr. tot 500 n.Chr
4. Van 3000 n.Chr tot 500 n.Chr

Wat staat er op het tijdvak-icoon van de Grieken & Romeinen

1. Een Griekse tempel met zuilen en een timpaan.
2. Palen en een puntdak.
3. Het is een blauw huis.
4. Wat is een tijdvak-icoon?

Het verhaal van Romulus en Remus

Dit schilderij laat het meer dan 2000 jaar oude verhaal zien over de tweelingbroers Romulus en Remus. De tweeling had een heel bijzondere afkomst: hun moeder was een priesteres en hun vader de oorlogsgod Mars. 

De oorlogsgod Mars (vader van Romulus en Remus)

De priesteres Rhea (moeder van Romulus en Remus)

Romulus en Remus als babies

De wolf die de tweeling vond en opgevoed heeft todat de jongens gevonden worden door de schaapherder Faustulus.

De schaapherder Faustulus, hij vond de tweeling bij de wolvenmoeder en nam hun mee om ze op te voeden als zijn eigen zonen.

Wolven standbeeld

• Dit standbeeld staat in Rome, leg uit waarom dit logisch is gezien het verhaal over Romulus en Remus.

Romeinse Rijk op zijn grootst

Kun je de mythische ontstaansgeschiedenis koppelen aan deze bron?

(kun je uitleggen of er een verband is)

De mythe van Romulus en Remus

Koning Proca had twee zonen, die Numitor en Amulius werden genoemd. Toen de koning op een dag ziek werd en voelde dat hij niet lang meer te leven had, riep hij zijn zoons bij zich en zei: 'Mijn einde nadert. Ik zal mijn erfenis eerlijk verdelen. Jij, Numitor, wordt koning van mijn rijk. En jij, Amulius, erft mijn rijkdom.' 

Kort daarna stierf de koning. Zijn zoons huilden bittere tranen. Numitor kreeg de kroon van zijn vader. Amulius diens geld. 

En toen begon de ellende. Hoe kon Numitor koning zijn zonder dat hij ook maar één cent te besteden had?

De mythe van Romulus en Remus

Wat Had Amulius aan geld, zolang hij niets te vertellen had? Vooral Amulius had het moeilijk. Verteerd door jaloezie stootte hij zijn oudere broer van de troon. Nu was hij de koning. Hij had macht én was rijk. Maar er was nog één probleem. Dat probleem was Numitors dochter Rhea. Als die kinderen kreeg, zou Amulius zijn rijk kunnen kwijtraken. Om van haar af te zijn stuurde hij Rhea naar de Tempel van Vesta.

Zonder dat Amulius het wist, kreeg Rhea van de god Mars een tweeling, die ze Romulus en Remus noemde. Het kon natuurlijk niet uitblijven, Amulius kwam daar op een dag achter. 

Waaro heet Mars, Mars?

De Romeinse oorlogsgod heette Mars (griekse versie is Ares). De planeet Mars is vernoemd naar de god Mars. Waarom hadden de Romeinen Mars naar oorlogsgod vernoemd?

• Mars staat het dichtst bij Aarde en is daarom soms met het blote oog te zien.
• Mars is bedekt door rood/bruin zand en rotsen.

De mythe van Romulus en Remus

Hij gaf zijn soldaten de opdracht de kinderen bij hun moeder weg te halen. 'Gooi ze in de rivier,' droeg hij hun op.

De soldaten deden wat de koning hun had gevraagd. Maar ze deden het heel voorzichting. Ze legden de twee jongetjes eerst in een rieten mand. Deze lieten ze meestromen op de rivier de Tiber. Na een poosje raakte de mand verstrikt tussen de takken van een struik. Al snel werden Romulus en Remus gevonden door een wolvenmoeder. De wolf sleepte de baby's een voor een mee naar haar grot en voedde hen met haar eigen melk.

Kaart v/h oude Rome

Hoe heet de rivier die door de stad loopt?

Bedenkt twee redenen waarom het voor steden goed is om aan een rivier te liggen.

Waarom infanticide?

Infanticide = het vermoorden van babies/kinderen

Waarom liet de koning Romulus en Remus is de rivier gooien?

De mythe van Romulus en Remus

Een paar weken later kwam Faustulus de schaapherder voorbij. Hij hoorde babygehuil en vond de kinderen in de grot. Hij nam de tweeling mee naar huis en zorgde voor hen als een vader. De jongens leerden alles over het hoeden van schapen. Ze hielden van hun nieuwe leven in de heuvels. Op een dag riep Faustulus de jongens bij zich en zei: 'Ik moet jullie iets vertellen. Ik heb ontdekt dat jullie zonen zijn van Rhea, die op haar beurt de dochter is van Numitor. Koning Amulius heeft jullie grootvader afgezet en jullie moeder gevangengenomen. Het is hoog tijd dat jullie dit weten en dat jullie gaan doen wat jullie moeten doen.'

De mythe van Romulus en Remus

Nog diezelfde dag namen de jongens afscheid van Faustulus. Na een lange speurtocht vonden Romulus en Remus hun moeder en bevrijdden haar. Ze vonden ook koning Amulius. Ze zetten hem af zodat hun eigen opa Numitor weer koning kon worden. Toen ze dat hadden gedaan, besloten de broers hun eigen stad te stichten op de plek waar de wolvin hen had gevonden. Daar, op de oevers van de Tiber, bouwden Romulus en Remus hun huizen.

Lange tijd ging het goed. Meer en meer mensen bouwden hun huizen op de zeven heuvels bij de Tiber. De stad groeide en groeide. Maar hoe heette hij eigenlijk? Wie mocht de stad een naam geven?

De mythe van Romulus en Remus

Wie was de baas? Romulus of Remus? Over deze vraag kregen de broers en ruzie die begon met harde woorden maar eindigde met geweld. Sommige mensen steunde Romulus. Andere hielpen Remus. Uiteindelijk werd het gevecht gewonnen door Romulus en zijn volgelingen. Romulus vermoordde zijn broer Remus en gaf de stad zijn naam. 

Dit is de ontstaanslegende van de stad Rome. 

Waarom zouden de Romeinen de mythe over Romulus en Remus graag hebben geloofd?

Tijdbalk van het tijdvak van de Grieken & Romeinen. Zet de bolletjes op de juiste chronologische volgorde.

3000 v.C.

500 n.C.

v.C. < 1 > n.C.

Opdracht tijdbalk uitwerken

Neem de tijdbalk over zodat je hem kunt gaan invullen. Meet en probeer de schaal goed te krijgen.

Je kunt het tekenen in een schrift of maken in Google Docs en dan op de laptop invullen. 

Tijdbalk uitbreiden.

Ga eens zoeken naar de volgende data (mag op de laptop) en schrijf ze op in je eigen tijdbalk.

• Wanneer begon de Griekse tijd?
• Wanneer bestond het rijk van Alexander de Grote?
• Wanneer was het Romeinse Rijk op het grootst? 
• Wanneer stierf Ceasar?
• Van wanneer - tot wanneer was Rome een koninkrijk?
• Van wanneer - tot wanneer was Rome een Republiek?
• Van wanneer - tot wanneer was Rome een Keizerrijk?

Splitsing van het Romeinse Rijk. In 395 n.C. was het rijk definitief uiteengevallen in een westelijk en oostelijk deel.

Val van het West-Romeinse Rijk. Met de Val van het West-Romeinse Rijk bedoelt men de afzetting van de laatste West-Romeinse keizer Romulus Augustulus op 4 september 476 n.C. door Odoaker. 

Tijd van grootste bloei van het Griekse Rijk. 1600 v.C. ~ 1400 v.C. 

Rome verslaat het koninkrijk Carthago. 146 v.C. Hierna begint het rijk snel te groeien.

Stichting Rome. 753 v.C.

Rome verovert en bezet het Griekse Rijk. 200 v.C. ~400 n.C.

Leg in je eigen woorden uit wat een een koninkrijk, republiek en keizerrijk zijn.

Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen deze drie?

00:21

Voor welke andere reden zouden de Romeinen een rivier als grens nemen?

00:21

Welke reden geeft het filmpje ervoor dat de Romeinen de Rijn als grens namen?

00:22

Op welke manier wordt het woord 'barbaren' tegenwoordig gebruikt?

Waarom zullen we dit woord daarvoor gekozen hebben?

00:51

Waarom zou het splitsen van het rijk gezien worden als het begin van het eind?

01:08

Wat wordt in het filmpje niet genoemd als oorzaak voor de val van het Rijk maar is dat wel?

1. De bevolking voelde zich niet betrokken bij het Rijk en weigerde het leger in te gaan.
2. Het Rijk verzwakte door de splitsing aan het einde van de 4e eeuw n.C.
3. Er was een periode van veel burgeroorlogen waar keizers elkaar probeerde af te zetten.
4. Andere volken zoals verschillende Germaanse stammen vielen het Rijk aan.

01:14

Wanneer werd de laatste West-Romeinse keizer afgezet?

1. 476 v. Chr.
2. 476 n. Chr.
3. 376 v. Chr.
4. 376 n. Chr.

Noem zoveel mogelijk dingen die je weet over het oude Griekenland

Het Griekse Rijk

• Stadstaten = een land dat bestaat uit één stad en het landbouwgebied om die stad heen.

• Iedere stadstaat had zijn eigen bestuursvorm en was zelfstandig
• De stadstaten hadden wel een gedeelde taal en cultuur
• Rond 800 v. Chr. begonnen de Griekse stadstaten om gebieden te koloniseren
• De reden hiervoor was een tekort aan landbouwgrond 

Opdracht 6

Griekenland is erg rotsachtig en zoals je op de kaart ziet heeft het erg veel eilandjes. 

Kun jij uitleggen waarom niet één groot aaneengesloten land ontstond zoals in b.v. Egypte? Dus waarom kwamen er allemaal stadstaten ipv. één groot land?

(Schrijf op in schrift of google docs)

Opdracht 7

Griekenland is erg rotsachtig en zoals je op de kaart ziet heeft het erg veel eilandjes. 

Kun jij uitleggen waarom er te weinig vruchtbare grond geweest zal zijn in Griekenland? Leg ook in je eigen woorden uit wat een kolonie is.

(Schrijf op in schrift of google docs)

Leg uit waarom er allemaak overblijfselen van Griekse steden gevonden kunnen zijn buiten Griekenland? Noem ten minste vier landen waar deze overblijfselen gevonden kunnen zijn.

(schrijf op in schrift op of google docs)

Sleep de koloniën naar plekken waar grote Griekse nederzettingen waren en sleep het woord Griekenland naar de juiste plek op de kaart.

Griekenland

Kolonie

Kolonie

Kolonie

Kolonie

Griekse cultuur

• geloof (polytheïsme)
• Olympische spelen
• Bouwkunst & architectuur
• Filosofie & wetenschap
• Bestuursvormen
• manier van kleden