7. Sociale kwestie en de socialisten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Sociale kwestie

&

de socialisten

Doel

• industrialisatie zien als een spil in de sociale kwestie
• Het ontstaan van vakbonden en de socialisten verklaren vanuit de sociale kwestie
• Drijfveren, programma en leider SDAP situeren
• verschil sociaal-democraten en communisten uitleggen en verklaren
• Revolutie van Troelstra uitleggen

Begrippen

• industrialisatie
• sociale kwestie
• vakbond
• sociaal democratische arbeiders partij (SDAP)
• Troelstra
• sociaal-democraat
• communist
• revolutie Troelstra
• liefdadidgheid
• sociale wetgeving
• Armenwet
• Kinderwetje van Van Houten
• Ongevallenwet
• Woningwet
• Sociale grondrechten (al gekend)
  

Personen

• Troelstra

Jaartallen

• 1870: begin Industriële revolutie Ned.
  
• 1880: begin socialisme
  
• 1918: revolutiepoging Troelstra
  
• 1983: invoering sociale grondrechten
  

Wanneer ben je eigenlijk arm?

Videofragment Daens

Hierop moet je leten tijdens de video:

• In welke omstandigheden werkt men?
• Zijn er zaken die nu niet meer zouden kunnen?
  

Hoe waren de werkomstandigheden?

slechte werkomstandigheden

• onveilig en ongezond, saai werk
• lange werkdagen (14u/dag)
• lage lonen => amper gezin onderhouden
• Geen rechten !
  

Kinderarbeid

• Goedkoper dan volwassenen.
• Nauwelijks onderwijs gehad (leerplicht vanaf 1900)
• Noodzakelijk voor onderhoud gezin.

en nu...

Videofragment Daens

Hier moet je letten tijdens de video:

• In welke omstandigheden leefde men?
• Speelt geloof een belangrijke rol in het leven?
  

Hoe waren de leefomstandigheden?

Erbarmelijke woonomstandigheden

• slechte kleine huisjes (krotten)
• grauwe arbeiderswijken
• veel gezinsleden
• slecht eentonig voedsel (vlees was zeldzaam)
  
• hoge kindersterfte
• weinig hygiëne -> één toiletblok voor heel de wijk.
  

https:

Waarom deed de regering niets tegen deze ellendige situatie?

Vakbond !

• arbeiders werken samen 
• vakbond verdedigen belangen arbeiders bij fabrieksbazen

Uitnodiging voor de oprichtingsvergadring van de SDAP door W. Vliegen (1894)

De toestand van het volk wordt steeds ellendiger. De werkloosheid stijgt ieder jaar meer en meer. De levensstandaard van de arbeiders wordt steeds lager. De regering doet niets, negeert of verwerpt elke hervorming. In de meeste lanen wordt de regering gedwongen hervormingen in te voeren, omdat de druk van de onderste klasse te groot is.

In Nederland denkt de regering dat hier geen behoefte is aan verandering. De oorzaak van dit alles is niet ver te zoeken. De verlangens en eisen van het volk hebben in Nederland geen organisatie die machtig genoeg is om die eisen tot hun recht te laten komen. De verdrukte klasse mist zo'n organisatie om de aandacht van de regering te krijgen.

Sociaal Democratische ArbeidersPartij (SDAP)

• Doel : socialistische maatschappij

1. streven naar gelijkheid (algemeen kiesrecht)
2. kleine inkomensverschillen, verdelen rijkdommen
3. grote bedrijven in handen overheid

• Leider: Troelstra

oorlogsleed

hongersnood

monster kapitalisme

levensmiddelenwoeker

anarchie

Spotprent vanJohn Rabou

Socialist vs liberaal

socialist

liberaal

Iedereen moet kunnen doen wat hij wil.

Niet iedereen kan doen wat hij wil, want armen hebben minder mogelijkheden.

De overheid moet zorgen dat arme mensen een een beter leven krijgen.

Politiek is een zaak voor goed opgeleiden.

Sociaal Democratische ArbeidersPartij (SDAP)

• ca 1900: verbetering sociaal-economische omstandigheden arbeiders
  => sociaal-democraten vs communisten
• Revolutiepoging Troelstra (1918)
  Opstanden in Europa na WO I
  Ophitsen arbeiders 
  Betrouwbare legereenheden gestuurd door kabinet + burgerwachten
  Triomftocht voor koningin Wilhelmina
  SDAP verdedigen parlementaire democratie
   

Sociale kwestie

Sociale kwestie

• Grote vraag naar liefdadigheid (sociale kwestie)
• sociale wetgeving:

1. Armenwet (1854)
2. Kinderwetje van Van Houten (1874)
3. Ongevallenwet (1901)
4. Woningwet (1901)