Examentraining Leefomgeving versie stedelijke gebieden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Ruimtelijke en sociaaleconomische vraagstukken in steden

Leefbaarheid in de steden verbeteren

Stedelijke functies

Stedelijke functies

• wonen
  
• werken
  
• recreëren 
  
• verkeer
  

-> Botsen bijv. bij stedelijke distributie

-> Ruimtegebrek -> hoge prijzen -> wegtrekken bedrijven

Verkeersknooppunten

Aan de rand van de stad

wegen en openbaar vervoer komen samen 

-> Nieuwe centra

-> Reikwijdte mag niet te groot zijn, verzorgingsgebieden mogen niet te veel overlappen, drempelwaardes moeten namelijk gehaald worden. 

Drie algemene regels

• Congestie en bereikbaarheid: Belangrijk in stedelijke economische ontwikkeling
•   Locatievraagstukken (de behoefte aan ruimte en de concurrentie om de ruimte) in steden en rond steden vergen complexe afwegingen van belangen
• Steden zijn de motor van de Kenniseconomie - Vooral creatieve zakelijke dienstverlening steeds belangrijker 

ontwikkeling van de stad

1900: steden groeien in omvang, veel industrie

1970: industrie schuift uit, veel leegstand en grote stedelijke problematiek

na 1990: herwaardering stad, maar wel ruimtegebrek

Ontwikkeling van de stad

1) vanaf 1960: suburbanisatie rijkere bewoners + wegtrekken bedrijven en instanties

Beleid: stadsvernieuwing

slopen en herbouwen slechte woningen, renoveren betere woningen (19e eeuwse arbeiderswijken)

-> bevolkingssamenstelling blijft gelijk (lage inkomens, ouderen, mensen met een migratie achtergrond)

Ontwikkeling van de stad

2) Na 1990: stad weer aantrekkelijke vestigingsplaats (door kenniseconomie en zakelijke dienstverlening)

Ontwikkeling creatieve stad:

- veel hoogopgeleiden

- veel mensen in creatieve beroepen

- veel ontmoetingsmogelijkheden

Ontwikkeling van de stad

Beleid: herstructurering

Saneren en renoveren met als doel grotere, duurdere woningen en opknappen openbare ruimte (19e eeuwse arbeiderswijken + flatwijken '60 en '70)

-> Gentrification

-> Minder segregatie (als reactie op duale arbeidsmarkt door kenniseconomie)

De stad als economisch centrum

Belangrijkste productiefactor huidige economie?

• Kennis

• 'Harde' technologische kennis: technische uitvindingen
• 'Zachte' sociale kennis: kennis van het gedrag van mensen
  
  

De stad van de toekomst

Bevolkingsgroei <-> bevolkingskrimp

Ontwikkeling tot:

• Duurzame stad
• Smart city

Samenwerking rond de stad

Het openbaar bestuur werkt op de drie schaalniveaus samen aan ruimtelijke ordening. 

Van hoog naar laag schaalniveau:

• Rijk
  
• 12 provincies
  
• 388 gemeenten
  

Regionale samenwerking voorbeeld:

Herstructurering en stedelijke vernieuwing

-> vertrek oude mensen, komst nieuwe mensen.

Oude bewoners moeten opgevangen worden. Leegstand en krimp in bijv. groeikernen moet een plan voor komen.  

Figuur: afspraken woningbouw

Publiek-private samenwerking

Samenwerking tussen overheid (publieke belangen) en het bedrijfsleven (gericht op winst maken)

Buurtprofiel

Inzicht in leefbaarheid

1. Woningkenmerken
2. bewonerskenmerken
3. kenmerken van de woonomgeving

Woningkenmerken

• ouderdom
• eigendom
• woningtype
• staat van onderhoud

Bewoners-

kenmerken

• Grootte huishouden
• Etniciteit
• Inkomen
• Gezinsfase
• Leeftijd bewoners

Woningkenmerken/bewonerskenmerken

Oudere, goedkopere, slecht onderhouden huurwoningen (flatwijken, vooroorlogse wijken) 

-> arme mensen (niet-westerse allochtonen, alleenstaande ouders, ouderen)

duurdere, goed onderhouden koopwoningen (jaren '30, vinex, monumentale stadswoningen 

-> hoger inkomen, gezinnen met kinderen en autochtonen

Woonomgeving

Sociale veiligheid

• Subjectief: gevoel
• Objectief: gemeten 

Afhankelijk van persoonlijke kenmerken

Sociale veiligheid aanpakken

• Fysieke maatregelen: stadsvernieuwing, openbare ruimte aanpakken (onderhoud, overzichtelijkheid en toezicht)

• Sociale en economische maatregelen: oplossen van werkloosheid, buurtvoorzieningen (sociale cohesie)