H6 Herhaling Leefomgeving 6.3 + 6.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leefomgeving

Herhaling: hoofdstuk 6

Onderwerpen

Leefomgeving:

4H - hoofdstuk 3 (§1 t/m §6)    -             Stedelijke gebieden

          

Herhaling: hoofdstuk 6

Boek lj. 4: Stedelijke gebieden

• De economie van de stad
• De stad van de toekomst
• Verstedelijking en het bestuur
• Vernieuwde stad
• Het buurtprofiel
• De woonomgeving

Herhaling lj. 4

• Ruimtelijke en sociaaleconomische vraagstukken in steden
• Leefbaarheid in de steden verbeteren. 

6.3: Ruimtelijke en sociaaleconomische vraagstukken in steden

6.4 Leefbaarheid in de steden verbeteren

Stedelijke functies

• wonen
  
• werken
  
• recreëren 
  
• verkeer
  

-> Botsen bijv. bij stedelijke distributie

Suburbanisatie 1960-1990: Groeikernen

- Als de mensen die het zich kunnen veroorloven wegtrekken uit de stad…

- Groeikernenbeleid

Gevolgen suburbanisatie

Effect op voorzieningen

In de binnenstad meer andere functies dan wonen

Verdwijning van steeds meer open ruimte in Nederland

Het groeikernen beleid had als doel

1. de suburbanisatie te stoppen
2. voorkomen dat het platteland helemaal werd volgebouwd
3. de suburbanisatie te bevorderen
4. re-urbanisatie op gang te brengen

De vinex wijken kan je zien als reactie op de populariteit van de groeikernen
Wat is geen overeenkomst tussen deze wijken?

1. Weinig voorzieningen
2. Veel huizen met een tuin
3. veel gezinnen
4. veel openbaar vervoer

Creatieve stad

Een stad met veel werkgelegenheid in de creatieve beroepen noemen we een creatieve stad.

Voorbeeld hiervan is: Amsterdam, Hilversum, Utrecht, Eindhoven

Creatieve stad

Kenniseconomie -> zakelijke dienstverlening

kwam op na 1990

Stadsbestuurders proberen deze bedrijven aan te trekken. 

Doel: creatieve stad

Gevolg: duale arbeidsmarkt en segregatie

Wat is het doel van het idee van de creatieve stad?

1. Meer kunst is goed voor de mensen in de stad.
2. Een stad met minstens één kunstacademie
3. De creatieve stad is een economische motor.
4. Een stad die de wijken origineel verbetert.

Wat is een duale arbeidsmarkt

1. De ene keer is er wel werk en de andere keer niet.
2. Het verschil in werk en inkomen is groot
3. Er is alleen maar plek voor laagopgeleide mensen
4. Er is veel sociale ongelijkheid

Bekijk de grafiek in de afbeelding en lees de volgende stelling:

´De kenniseconomie leidt tot een duale arbeidsmarkt.´

De grafiek ondersteunt deze stelling, is dat juist of onjuist? en waarom?

1. Juist, het inkomen van hoogopgeleiden ligt veel hoger dan het inkomen van laagopgeleiden.
2. Onjuist, de werkloosheid is onder laagopgeleiden lager dan onder de hoogopgeleiden.
3. Juist, de werkloosheid is onder laagopgeleiden hoger dan onder hoogopgeleiden.
4. Onjuist, uit dit figuur kun je niets afleiden over de kenniseconomie en de duale arbeidsmarkt.

Segregatie is ...

1. is zichtbare regionale ongelijkheid.
2. is de sociale cohesie tussen bevolkingsgroepen.
3. het onderling verbonden zijn van mensen.
4. is het gescheiden leven van bevolkingsgroepen.

De stad als economisch centrum

Belangrijkste productiefactor huidige economie?

• Kennis

• 'Harde' technologische kennis: technische uitvindingen
• 'Zachte' sociale kennis: kennis van het gedrag van mensen
  
  

Wat is een voorbeeld van zakelijke dienstverlening?

1. Supermarkt
2. Accountantskantoor
3. Gezondheidscentrum
4. Servicebalie gemeente

Maakindustrie

Kenniseconomie

Arbeiderswijken

Zakelijke dienstverlening

Gentrification

Vooral industrie

Duale arbeidsmarkt

Lager opgeleid

Creatieve klasse

Stad van de toekomst

(Milaan)

Lilypad, Vincent Callebaut

De stad van de toekomst?

De stad van de toekomst

Bevolkingsgroei <-> bevolkingskrimp

Ontwikkeling tot:

• Duurzame stad
• Smart city

Sleepvraag

Duurzame stad

Smart city

Isoleren van gebouwen

Vergroening

Sensoren in de weg

App voor leenfietsen

Samenwerking rond de stad

Het openbaar bestuur werkt op de drie schaalniveaus samen aan ruimtelijke ordening. 

Van hoog naar laag schaalniveau:

• Rijk
  
• 12 provincies
  
• 388 gemeenten
  

Regionale samenwerking voorbeeld:

Herstructurering en stedelijke vernieuwing

-> vertrek oude mensen, komst nieuwe mensen.

Oude bewoners moeten opgevangen worden. Leegstand en krimp in bijv. groeikernen moet een plan voor komen.  

Figuur: afspraken woningbouw

Publiek-private samenwerking

Samenwerking tussen overheid (publieke belangen) en het bedrijfsleven (gericht op winst maken)

om zo'n stad te creeëren heb je inwoners nodig met verschillende achtergronden, ideeën en vaardigheden zodat zij elkaar dingen kunnen leren.

in zo'n stad is rekening gehouden met de waterhuishouding, energieverbruik in een gebied en is een gezonde leefomgeving voor de inwoners. 

in deze stad speelt technologie en software een centrale rol om de stad leefbaarder te maken.

op deze plek vind je universiteiten, bedrijven en onderzoeksinstituten die elkaar versterken waardoor er innovatie plaatsvindt.

hier werken de overheid en het zakenleven samen waardoor een beter resultaat ontstaat. 

smart city

duurzame stad

creatieve stad

publiek-private samenwerking

science parcs

Ontwikkeling van de stad

1) vanaf 1960: suburbanisatie rijkere bewoners + wegtrekken bedrijven en instanties

Beleid: stadsvernieuwing

slopen en herbouwen slechte woningen, renoveren betere woningen (19e eeuwse arbeiderswijken)

-> bevolkingssamenstelling blijft gelijk (lage inkomens, ouderen, allochtonen)

Ingrijpende verbetering van bestaande woningen

Sloop en nieuwbouw van huizen

Het verbeteren van een woonwijk

Een gebrek aan woonhuizen

Herstel van historische en monumentale bouwwerken

Sanering

Woningnood

Stadsvernieuwing

Renovatie

Restauratie

Ontwikkeling van de stad

2) Na 1990: stad weer aantrekkelijke vestigingsplaats (door kenniseconomie en zakelijke dienstverlening)

Ontwikkeling creatieve stad:

- veel hoogopgeleiden

- veel mensen in creatieve beroepen

- veel ontmoetingsmogelijkheden

Ontwikkeling van de stad

Beleid: herstructurering

Saneren en renoveren met als doel grotere, duurdere woningen en opknappen openbare ruimte (19e eeuwse arbeiderswijken + flatwijken uit jaren '60 en '70)

-> Gentrification

-> Weinig segregatie naar inkomen 

Herstructurering houdt in dat

1. oude wijken in de stad kleinschalig worden opgeknapt
2. gebieden in de stad op grote schaal worden vernieuwd (met combi wonen, werken, recreëren)
3. er nieuwe wijken worden gebouwd op het platteland
4. dat de toegangswegen naar de stad worden verbeterd

Wat is het verschil tussen stadsvernieuwing en herstructurering?

1. stadsvernieuwing is voor de bestaande bewoners
2. bij herstructurering komen andere soorten mensen en functies in de wijk erbij
3. herstructurering kan ook een nieuwe functie voor oude fabrieken zijn
4. alle andere antwoorden zijn juist

Buurtprofiel

Inzicht in leefbaarheid

1. Woningkenmerken
2. bewonerskenmerken
3. kenmerken van de woonomgeving

Woningkenmerken

Bewonerskenmerken

Huur/koop

Appartement/ Eengezinswoning

Bouwperiode

Staat van onderhoud

Huishoudensamenstelling

Etniciteit

Leeftijd

gezinsfase

Inkomen

Woningkenmerken

• ouderdom
• eigendom
• woningtype
• staat van onderhoud

Bewoners-

kenmerken

• Grootte huishouden
• Etniciteit
• Inkomen
• Gezinsfase
• Leeftijd bewoners

Woningkenmerken/bewonerskenmerken

Oudere, goedkopere, slecht onderhouden huurwoningen (flatwijken, vooroorlogse wijken) 

-> arme mensen (niet-westerse allochtonen, alleenstaande ouders, ouderen)

duurdere, goed onderhouden koopwoningen (jaren '30, vinex, monumentale stadswoningen 

-> hoger inkomen, gezinnen met kinderen en autochtonen

Woonomgeving

Sociale veiligheid

• Subjectief: gevoel
• Objectief: gemeten 

Afhankelijk van persoonlijke kenmerken

Wat is subjectieve veiligheid?

1. ik erger me niet aan vandalisme
2. de gemeente snoeit de struiken voor de veiligheid
3. er worden hier 50 fietsen per week gestolen
4. de stoeptegels worden regelmatig rechtgelegd

1. Sociale veiligheid
2. Subjectieve veiligheid
3. Objectieve veiligheid
4. Sociale cohesie.

Om de leefbaarheid te verbeteren wordt er soms gekozen voor het neerzetten van extra lantaarnpalen.

Vergroot dit vooral de objectieve of subjectieve veiligheid?

1. objectieve
2. subjectieve

Sociale veiligheid aanpakken

• Fysieke maatregelen: stadsvernieuwing, openbare ruimte aanpakken (onderhoud, overzichtelijkheid en toezicht)

• Sociale en economische maatregelen: oplossen van werkloosheid, buurtvoorzieningen (sociale cohesie)

Opdrachten

Maak 

Hoofdstuk 6

§3: opdr. 1 t/m 4 

& 

§4: opdr. 1 t/m 5