15.4 Het netvlies en de hersenen V5 2324

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

15.4 het netvlies en de hersenen

Doel 14.4 Je kunt

• uitleggen hoe het netvlies is opgebouwd
• uitleggen hoe de zintuigcellen in je netvlies werken
• uitleggen hoe je kleuren kunt zien
• uitleggen hoe je contrast kunt zien
• uitleggen hoe gezichtsbedrog werkt 

Het netvlies

Gele vlek: centrale deel netvlies met alleen kegeltjes.

Hiermee kun je het scherpst zien.

Blinde vlek: plek waar de bloedvaten en axonen het oog verlaten. Met dit stuk netvlies kun je niet zien.

Blinde vlek

Doe je linkeroog dicht.

Hou het papier op armlengte.

Kijk met je rechteroog strak naar het rondje. 

Beweeg het papier langszaam naar je toe terwijl je blijft kijken naar het rondje.

Op een gegeven moment (plm 20 cm van je af) verdwijnt het vierkantje van je beeld. 

Blinde vlek

Doe hetzelfde met een gesloten

rechteroog, maar dan moet je 

het figuur omdraaien!

Kun je ook het rondje laten verdwijnen? Wat moet je dan doen?

Kun je concluderen waar de blinde vlek op het netvlies zit?

Blinde vlek

Doordat de blinde vlek

voor beide ogen op een

andere plek van het

gezichtsveld zit zie je

toch alles.

Zit op de horizontale as van de gele vlek dichter naar de neus.

Door de blinde vlek zie ik

1. een deel van het buitenste gezichtsveld niet
2. een deel van het binnenste gezichtsveld niet
3. voor een deel van het buitenste gezichtsveld geen diepte
4. voor een deel van het binnenste gezichtsveld geen diepte

Het oog - netvlies

Je netvlies is bedekt met 

zintuigcellen:

kegeltjes en staafjes.

Staafjes                            Kegeltjes

Staafjes                            

Hiermee kun je zwart en wit zien (geen/wel licht).

Zitten buiten de gele vlek.

Bevatten rhodopsine pigment.

Rhodopsine valt uit elkaar als er licht op valt .

-> Na⁺ poorten sluiten -> hyperpolarisatie.

Staafjes geven GEEN neurotransmitter af als er licht op valt.

Rhodopsine is heel lichtgevoelig dus lage prikkeldrempel.

Staafjes                            

Na belichting wordt rhodopsine weer terug-

gevormd en kan het staafje weer opnieuw

belicht worden.

Nachtblindheid: terugvorming rhodopsine is

verstoord - duurt langer.

Kegeltjes

Hiermee kun je kleuren zien.

Zitten vooral ín de gele vlek.

Bevatten fotopsine pigment .

drie typen: gevoelig voor blauw, rood, groen licht.

Fotopsines vallen uit elkaar als er licht op valt .

-> Na⁺ poorten sluiten -> hyperpolarisatie.

Kegeltjes geven GEEN neurotransmitter af als er licht op valt.

Fotopsine is niet lichtgevoelig dus hoge prikkeldrempel.

Staafjes                             

Rhodopsine valt uiteen in retinal en opsine als er licht op valt.

Signaalcascade (waterval) -> Na+ poorten

sluiten -> hyperpolarisatie -> hoeveelheid

neurotransmitter daalt.

Lage prikkeldrempel -> er is maar weinig

licht nodig om rhodopsine uiteen te laten vallen.

Staafjes - pixels                            

Veel staafjes geven samen informatie door

aan één oogzenuwcel.

Hierdoor wordt de zenuwcel snel geprikkeld, 

er hoeft maar één staafje de prikkeldrempel te

bereiken.

Je kunt alleen niet erg scherp zien -> laag

scheidend vermogen.

Kegeltjes - fotopsine

Fotopsine valt uiteen als er licht op valt. Signaalcascade (waterval) -> Na+ poorten sluiten -> hyperpolarisatie -> hoeveelheid neurotransmitter daalt.

Hoge prikkeldrempel -> er is veel licht nodig om fotopsine uiteen te laten vallen.

                   Kegeltjes - fotopsine

Drie verschillende vormen van fotopsine:

gevoelig voor blauw, groen of rood licht.

Kegeltjes/staafjes-pixels                

Hoe scherp je kunt zien hangt af van hoeveel staafjes/kegeltjes er verbonden zijn aan één neuron.

Extra cellen

Ganglion cellen:

Voeren impulsen af naar de 

hersenen

Bipolaire cellen:

Verbinden receptorcellen met 

ganglioncellen

Door schakelingen betrokken 

bij vorming receptieve velden

Contrastversterking

Extra cellen

Amacriene- en 

horizontale cellen: verbinden 

bipolaire cellen, receptorcellen en 

ganglioncellen

Door schakelingen betrokken bij oa.

contrastversterking

Contrastversterking

Receptorcellen ontvangen licht -> remmen de verbonden horizontale cellen -> remming naastgelegen receptieve velden-> licht wordt lichter, donker wordt donkerder.

Waar staat de lichtbron?

1. Rechtsboven
2. Rechtsonder
3. Linksboven
4. Linksonder

Hoe werkt gezichtsbedrog?

Interpretatie

Impulsen vanuit de ogen komen binnen in de primaire visuele cortex. De secundaire visuele cortex interpreteert het beeld.

Dit gaat niet altijd goed.

Welke kleuren zitten in dit plaatje?

14.3 en 14.4 Diepte, contrast en interpretatie

Doel 14.4 Je kunt

• uitleggen hoe het netvlies is opgebouwd
• uitleggen hoe de zintuigcellen in je netvlies werken
• uitleggen hoe je kleuren kunt zien
• uitleggen hoe je contrast kunt zien
• uitleggen hoe gezichtsbedrog werkt 

Huiswerk

In de online methode.

Maak de opdrachten van 

14.4: Leerroute B