Diabetes

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Waar denken jullie aan bij het woord Diabetes?

Anatomie van het lichaam

        Welke organen spelen een rol bij 

                               diabetes?

Geef het goede antwoord

Anatomie van het lichaam

Alvleesklier:

- ligt links achter/onder de maag

- 2 hoofdfuncties:

1. maakt insuline aan

2. helpt bij de spijsvertering

- geeft insuline af aan het bloed

- eilandjes van Langerhans

(daar wordt de insuline gemaakt)

Anatomie van het lichaam

Lever: 

- ligt rechts boven in de buikholte

- maakt giftige stoffen in je lichaam onschadelijk

- Kan suiker (glucose) opslaan --> wordt vrijgegeven bij inspanning

- opslag van vet

Wat is Diabetes mellitus?

Het lichaam kan de bloedsuiker niet meer in evenwicht houden

Glucose (bloedsuiker) is langdurig verhoogd, blijft in het bloed 

Bij een gezond persoon: 

maaltijd

nuttigen, glucose stijgt

alvleesklier produceert insuline

insuline zorgt voor opname glucose in lichaams-cellen

glucose daalt 

Welke soorten diabetes kennen jullie?

Soorten diabetes 

• Diabetes type 1
• Diabetes type 2

SUB types:

• Zwangerschapsdiabetes
• LADA
• MODY
• Secundaire diabetes

Diabetes mellitus type 1

• 'insuline- afhankelijke diabetes mellitus'
  
• Lichaam is gestopt met aanmaak insuline 
• Lichaam 'vergist' zich
• Valt eigen lichaamscellen aan 

Ontstaan van diabetes mellitus type 2:

• Meest voorkomende vorm 
• Verloop geleidelijk
• Insuline resistent
• Lichaam maakt nog wel insuline aan
• Er is meer insuline nodig 

Wat gebeurt er?

1. Alvleesklier maakt meer insuline aan 
2. Overbelasting van eilandjes van Langerhans 
3. Alvleesklier niet meer in staat voldoende insuline aanmaken 
4. Relatief te kort aan insuline
   

Zwangerschapsdiabetes 

• Vanaf 24e week
• Tijdelijk
• Diabetes type 2
•  Baby te zwaar 

LADA

• Latent autoimmune Diabetic in adults
• Type 1 op latere leeftijd
• Langzamer
• Langere tijd zonder insuline  

MODY

• Maturity - onset Diabetic of the young
• Erfelijke vorm
• Niet voldoende insuline
• Begin tussen 10 en 25 jaar

Secundaire diabetes

• Gevolg van andere ziekten 

Iatrogeen diabetes

• Door medisch handelen  

Symptomen bij diabetes mellitus type 1

• Veel plassen
• Dorst en veel drinken
• Slecht genezende wondjes
• Slecht of wazig zien
• Misselijkheid en braken
• Vermoeidheid
• Een verhoogde gevoeligheid voor infecties
• Gewichtsverlies
• Jeuk
• Stemmingswisselingen, verhoogde prikkelbaarheid
• (tijdelijk) uitblijven van menstruatie 
• Erectiestoornissen  

Symptomen bij diabetes mellitus type 2

• Veel plassen
• Dorst en veel drinken
• Slecht genezende wondjes
• Slecht of wazig zien
• Vermoeidheid
• Verhoogde gevoeligheid voor infecties

Anders dan bij type 1: geen gewichtsverlies

Diagnostiek

• Nuchter bloedonderzoek
• Hoeveelheid glucose uitgedrukt in millimol

• Nuchter> 7 mmol/l
• Niet nuchter> 11 mmol/l

• HbA1c

Complicaties 

Complicaties 

Ketoacidose 

Verzuring van bloed door te weinig insuline

Hyperosmolair hyperglykemisch syndroom 

Hyperglykemie met ernstige dehydratatie

Behandeling Diabetes mellitus type 1

• Toedienen insuline 

Soorten insuline

•  Mix kort- langwerkend: Novomix 
• Langzaam werkende insuline is troebel

Soort	opname	werking	insuline
kort werkend	10-30 minuten	2 tot 8 uur	Novorapid
middellangwerkend	1 - 2 uur	16 tot 24 uur	Insulatard
Langwerkende	1-2 uur	24 uur	Lantus

Behandeling diabetes mellitus type 2

Standaard stappenplan. 

Nog niet meteen nodig om insuline toe te dienen.

Standaard stappenplan

1. Leefstijl- en voedingsadviezen
2. Orale bloedglucose verlagende medicijnen
3. Combinatie verschillende tabletten
4. Gebruik van insuline naast tabletten 

Freestyle libre

• Sensor 
• Reader of smartphone
•  Geen vingerprikken meer

Bloedglucose 

Hyperglykemie: >11 mmol/l

Hypoglykemie:  <4 mmol/l

 * Dit is ook persoonlijk

Wat te doen?

Hyperglykemie:

• Lichaam wil zelf het teveel aan suiker kwijtraken door te plassen
• Veel drinken (zonder suiker)
• Beweging
• Insuline

Als klachten verergeren altijd meteen 112 bellen!

Hypoglykemie:

• Suiker in vorm van glucosetabletten 
•  Suikerhoudende limonade 
• Langwerkende suikers
• Glucagon neuspoeder of injectie8

Metformine

• Orale bloedglucose verlagend middel
• Minst heftige bijwerkingen
• Kan geen te lage bloedsuiker veroorzaken 

De praktijk

De vingerprik

• Zijkant van de vinger
• Handen wassen
• Cliënt 1e druppel, zorgmedewerker 2e druppel
• Naaldje in de naaldencontainer

Complicaties 

• Geen mooie bloeddruppel
• De meter gaat niet aan
• De meter geeft geen bloedglucosewaarde aan
• Het testveld vult zich niet direct met goed bloed
• de meter geeft 'LO' of 'HI' aan 

Insuline injecteren

• Insulinepen op kamertemperatuur 
• Noteer aanbreekdatum
• Dubbele controle 
• Nieuwe pen bij minder dan 12 IE
• Wissel de injectieplaats af

www.vilansprotocollen.nl

Complicaties 

•  Doseersysteem blokkeert 
• Veiligheidssysteem wordt voortijdig geactiveerd
• Teveel eenheden ingesteld

www.vilansprotocollen.nl