3.1 Brazilië: reus in Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 3: Blik op de buitenwereld

Paragraaf 3.1.: Brazilië: reus in Zuid-Amerika

Paragraaf 3.2.: De positie van Brazilië in de wereld

De blauwe Amazone 

Aan de slag

Maken volgende vragen 

 START opdrachten 1 en 2 

Maken instaptoets 

Straks nabespreken

De blauwe Amazone 

Paragraaf 3.1: Brazilië: reus in Zuid-Amerika

Leerdoelen

Na deze paragraaf:

- Waarom is Brazilië een grootmacht binnen Zuid-Amerika 

- Weet je welke producten Brazilië ex- en importeert;

- Waarom zijn de economische en politieke relaties van Brazilië met de andere Zuid-Amerikaanse landen beperkt?

Zuid-Amerikaanse grootmacht

Brazilië steekt ver boven de andere 

Zuid-Amerikaanse landen uit qua:

- oppervlakte

- bevolking 

- bruto nationaal product (bnp)

Brazilië is een regionale grootmacht 

 Maar: Chili, Argentinië en Uruguay hebben een hogere

VN-Ontwikkelingsindex / human development index (hdi).

 

Exportpakket

Aan het exportpakket van een land kun je vaak zien welke positie een land in het wereldsysteem inneemt:

- centrum: hoogwaardige halffabricaten en eindproducten / diensten

- semiperiferie: zowel hoogwaardige als laagwaardige producten 

- periferie: grondstoffen en laagwaardige industrieproducten

Exportpakket

Wat valt op aan exportproducten?

Waarom risico?

Exportpakket

Wat valt op aan exportproducten?

Brazilië is niet afhankelijk van één exportproduct:

- Suriname: 85% export van goud

- Venezuela: 60% van aardolie

- Chili: 50% van koper 

Importpakket

Wat valt op aan importpakket?

Verklaring?

Importpakket

Importpakket: aandeel grondstoffen relatief klein, 

aandeel halffabricaten en eindproducten groot.

Grondstoffen uit Brazilië:

- bewerken ze voor een deel zelf

- gaan voor een deel onbewerkt naar het  buitenland 

en worden als eindproduct weer geïmporteerd 

 VB: export van ruwe aardolie, import  van benzine

Ruilvoet?

De verhouding tussen het prijspeil van de iutvoer en de invoer.

Handelsbalans

Verhouding tussen de waarde van import en export

Kan positief of negatief zijn.

+ positieve handelsbalans: handelsoverschot, grotere waarde export dan import 

- negatieve handelsbalans: andersom

Handelsbalans

Handelsbalans Brazilië schommelt tussen positief en negatief

Grote gevolgen negatieve handelsbalans op de Braziliaanse arbeidsmarkt en economie (zoals in 2014)

• Veel werkloosheid (20 miljoen in 2014)
• Protesten tegen overheidsbeleid, men voelde

     zich te weinig beschermd door overheid.

Lezen en verwerken

Maken volgende vragen van par. 3.1

1bc,2,3,4,5,

Samenwerking binnen Zuid-Amerika

Sinds 2014 is de waarde van de export en de import weer toegenomen, maar vooral door de handel met de VS, China en landen in Europa.

De handel van Brazilië met andere Zuid-Amerikaanse landen is beperkt.



Historisch-culturele barrières

Brazilianen spreken Portugees in plaats van Spaans.

Brazilië lang tijd gericht op Europa en de VS, en niet op de buurlanden

Fysische barrières

Goede verbindingen zijn een belangrijke voorwaarde voor eenheid, handel en samenwerking op een continent.

 In Zuid-Amerika is de aanleg van infrastructuur ingewikkelder en  kostbaarder dan in Europa.

Natuurlijke oorzaken:

- grote afstanden

- weinig bevaarbare rivieren

- Amazoneregenwoud

- Andesgebergte

Fysische barrières

Verbeteren infrastructuur speerpunt

Verschillende belangen maakt het soms lastig:

• Brazilië kan Azië beter bereiken via de Grote Oceaan 
• Gevolg: meer handel of meer concurrentie?(Peru of Chili)

Meer gevolgen?

Fysische barrières

Aanleg van infrastructuur heeft ook gevolgen voor de traditionele levenswijze van inheemse volken en voor natuurgebieden in het binnenland.

Economische barrières

De Zuid-Amerikaanse landen hebben min of meer hetzelfde exportpakket.

Daardoor elkaars concurrenten:

- voor het binnenhalen van investeringen

- bij het vinden van handelspartners

- bij het bieden van de beste vestigingsplaats voor

 bedrijven door het aanwijzen van speciale economische zones (SEZ)

 

China is voor Brazilië de belangrijkste handelspartner,

maar geldt ook voor Chili en Peru

Politieke barrières

Op politiek gebied in Zuid-Amerika: politieke polarisatie

Tijdens verkiezingen: een beweging naar (extreem)rechts of (extreem)links.

Dus: uiteenlopende visies op grensoverschrijdende problemen als migratie, klimaatverandering en criminaliteit. 

Hierdoor politieke integratie vrijwel onmogelijk

Politieke barrières

Voorbeelden samenwerkingen die op dit moment weinig voorstellen:

- PROSUR (soort ‘rechtse’ EU)

- UNASUR (soort ‘linkse’ EU)

Brazilië is lid van de Mercosur (Mercosul):

 Argentinië ,Paraguay, Uruguay.

Vrijhandelsakkoord waarbij vrij verkeer van personen,

 goederen, kapitaal wordt bevorderd.

Maakt ook handelsafspraken met bijvoorbeeld de EU

Mercosur (1991)

Interne vrije handel en vrij verkeer van personen, goederen en kapitaal.

=einde van protectionisme en importsubstitutie

Samenwerkingsverbanden in Zuid-Amerika:

Mercosur/Mercosul:markt in zuiden 

UNASUR/UNASUL:

• Economische (sinds 1991) samenwerkingsverband met landen in Zuid Amerika
• Geen onderlinge belastingen
• Vrijhandel onderling
• Gemeenschappelijke tariefmuren (protectionisme)
•  Blok tegen andere economische samenwerkingsverbanden
• Brazilië speelt een hoofdrol 

• Breder samenwerkingsverband
• Samenwerken op het gebied van politiek, transport, energie, communicatie, natuurbeheer, gezondheid, onderwijs en sociale ontwikkeling. 
• Voorkomen toetreden Z-A landen bij de V.S.
• Politiek leiderschap (Brazilië) 
• Suriname, Bolivia, Colombia, Ecuador, Peru, Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay, Venezuela, Guyana en Chili.

Lezen en verwerken

Maken volgende vragen van paragraaf 3.1

6, 7, 8 

nos.nl

Leerdoelen

Na deze paragraaf:

- Waarom is Brazilië een grootmacht binnen Zuid-Amerika 

- weet je welke producten Brazilië ex- en importeert;

- Waarom zijn de economische en politieke relaties van Brazilië met de andere Zuid-Amerikaanse landen beperkt?