5.4 Kunnen we zo sociaal blijven?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 5

5.1 Stuurt de overheid de economie?

5.2 Het huishoudboekje van de overheid?
5.3 Hoe sociaal is ons land?

Alle burgers en bedrijven samen noem je de ...

1. Particuliere sector
2. Primaire sector
3. Collectieve sector
4. Secundaire sector

Wat zijn kenmerken van collectieve voorzieningen?

1. De particuliere sector betaalt de voorzieningen.
2. De overheid betaalt de voorzieningen.

Sleep de goederen en/of diensten naar de juiste sector.

collectieve sector

particuliere sector

Marktwerking betekent dat alle bedrijven in deze sector onderling moeten concurreren met hun prijzen en kwaliteit om klanten te winnen.

1. Juist
2. Onjuist

Privatisering betekent dat de overheid een particulier bedrijf overneemt

1. Juist
2. Onjuist

Directe belastingen

Indirecte belastingen

Betaal je rechtstreeks aan de overheid

Belasting over inkomen en winst

Zitten verwerkt in de prijs van producten

btw en accijns

Bij een begrotingsoverschot heeft de overheid....

1. meer inkomsten dan uitgaven
2. meer uitgaven dan inkomsten

Directe en indirecte belastingen zijn de grootste inkomsten van de overheid.

1. Juist
2. Onjuist

Nederland is een sociaal land. We hebben veel sociale verzekeringen. Deze zijn verdeeld in volksverzekeringen en werknemersverzekeringen.

1. Juist
2. Onjuist

Volksverzekeringen heeft iedere inwoner van Nederland recht op.

1. Juist
2. Onjuist

Welke verzekering(en) is of zijn een voorbeeld van een volksverzekering ...?

1. WW
2. WIA
3. AOW
4. ANW

5.4 Kunnen we zo sociaal blijven

Leerdoelen 5.4

• Wat is vergrijzing en wat zijn de gevolgen?
• Hoe kan de sociale zekerheid betaalbaar blijven?
• Hoe wil de overheid de kosten van de zorg beperken?

Vergrijzing 

• Actieven
• Alle mensen met betaald werk
• zij betalen premies en belastingen (% van het inkomen)
• Niet-actieven
• Mensen zonder betaald werk, die een uitkering ontvangen. 
• Tot de groep niet-actieven behoren ook de AOW'ers. Deze groep groeit al jaren (= vergrijzing). Wat betekent dit voor Nederland ?

Vergrijzing:

• het aandeel ouderen in de totale bevolking neemt toe en de gemiddelde leeftijd van de bevolking stijgt

De AOW

Algemene Ouderdoms Wet

De werkenden van nu betalen de AOW van nu.

Uitkeringen:

Samenwonend of getrouwd   €    832,86 p.p. 

Alleen wonend                  € 1.218,19 p.p.

Omslagstelsel

Actieven betalen mee aan de inkomens van de inactieven

Herverdeling van inkomens

Verhoging AOW-leeftijd

Door de AOW-leeftijd te verhogen zijn er minder mensen die een AOW-uitkering krijgen (inactieven) en zijn er meer mensen die werken en betalen voor de AOW (actieven)

Hoe houden we de AOW betaalbaar?

Welke andere oplossingen zien jullie voor het betaalbaar houden van de AOW?

Hoe houden we de AOW betaalbaar?

• de AOW-leeftijd verder te verhogen van 65 naar 67 jaar
• de premies + loonbelasting te verhogen
• de AOW-uitkeringen te verlagen;
• de arbeidsparticipatie (arbeidsdeelname) te laten toenemen;
• de AOW-ers ook AOW-premie te laten betalen;
• de AOW niet meer aan iedereen te geven, maar alleen aan ouderen met geen of een laag pensioen.

Probleem!

+ Inactieven

- Actieven

Dus....

• Vergrijzing = in verhouding meer ouderen dan jongeren
• Gevolg: AOW wordt onbetaalbaar! Dus AOW-leeftijd verhogen!
• Of: uitkeringen verlagen, meer premie betalen, zelf sparen

De zorgverzekering (18+)

• Verplichte basisverzekering voor volwassenen, de prijs noem je premie
• verplicht eigen risico van € 385 per jaar, per persoon
• vrijwillige aanvullingen mogelijk (meer premie)
• acceptatieplicht

Marktwerking

Aan de zorg geeft de overheid veel geld uit. Om die kosten te beperken moeten ziekenhuizen en zorgverzekeraars met elkaar concurreren om klanten te krijgen. > (marktwerking)  

Concurreren doen ze door middel van prijzen, kwaliteit of service.

          Zelf aan het werk 

Huiswerk voor aanstaande vrijdag:

Lezen en maken opdracht 15 + 17, 21 t/m 23 en 27+ 28
plus de gele invulsamenvattingen.

Afronding van deze les 

• Wat zijn de gevolgen van vergrijzing
• Hoe kan de sociale zekerheid betaalbaar blijven
• Hoe wil de overheid de kosten van de zorg beperken

Wat heb je geleerd?

Iedereen heeft recht op een AOW- uitkering als de AOW-leeftijd bereikt is.

1. Juist
2. Onjuist

Wie behoren NIET tot
de 'inactieven'?

1. AOW-ers
2. Arbeidsongeschikten
3. Daklozen
4. Werklozen

Om de AOW te kunnen blijven betalen kan de overheid:
1. De AOW-leeftijd verder verhogen
2. De AOW-uitkering kunnen verlagen
3. Meer belasting heffen

1. 1 is juist
2. 1 en 2 zijn juist
3. 1, 2 en 3 zijn juist
4. Allemaal onjuist

Door het verhogen van de AOW-leeftijd

1. neemt het aantal actieven toe
2. neemt het aantal inactieven toe
3. wordt vergrijzing tegen gegaan
4. wordt de AOW ook hoger

De AOW is een basispensioen, dat door de staat wordt uitgekeerd aan alle Nederlanders van 67 jaar en ouder. Dat kost heel veel geld.
Hoe komt de regering aan dat geld?

1. Alle werkende Nederlanders moeten iedere maand een deel van hun loon afstaan.
2. De staat verkoopt jaarlijks een deel van zijn goudvoorraad.
3. Het wordt geleend van de banken.
4. De werkgevers betalen het uit hun winsten.