H.1 par. 2 Oorzaken Ned. opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H.1 par.2 Onvrede in de Nederlanden

Deze les: 

• herhaling reformatie/hervorming
• uitleg soorten oorzaken/gevolgen
• uitleg ontstaan Nederlandse opstand
  

Wat is geen oorzaak voor de reformatie?

1. Geestelijken leven niet volgens de regels van de kerk
2. Verkoop van aflaten
3. Bloedige godsdienstoorlogen in Europa
4. Gebruik van Latijn in de kerk

Wat is een gevolg van de reformatie?

1. Verkoop van aflaten
2. Splitsing in de christelijke kerk: katholiek/protestant
3. Verering van heiligen en relikwieën
4. Geestelijken leven niet volgens de regels van kerk

Bekijk het plaatje. Katholiek of protestant en waarom?

Politiek bestuurlijk

sociaal

economisch

cultureel

Verschillende gebieden 

alles wat te maken heeft met de manier waarop mensen in hun onderhoud voorzien en de manier waarop de opbrengst van het werk onderling wordt verdeeld. 

alles wat te maken heeft met verschillen tussen groepen mensen in een samenleving en het denk hierover 

alles wat te maken heeft met de ideeën van mensen en de manier waarop ze zich uiten. 

alles wat te maken heeft met de verdeling van de macht, de organisatie van bestuur, het denken over bestuur en het maken, uitvoeren en controleren van wetten en regels. 

Bestuur van de Nederlanden

Het land bestond uit gewesten (= provincie) met een eigen bestuur door de stadhouder. Steden werden bestuurd door regenten (rijke burgers).

1500 De Nederlanden hoorden bij het Spaanse wereldrijk van Karel V

Maatregelen van Karel V

 Vaste belastingen en zelfde regels in elk gewest = centralisatiepolitiek

Deze werden geïnd door ambtenaren van de koning i.p.v. de adel. Ambtenaren werken voor de koning dus de macht van de adel en regenten nam af. Ze verliezen privileges (= voorrechten, iets wat een groepje alleen mag)

Nederlanders willen onafhankelijk zijn! Waarom? 

Centralisatiepolitiek zou de voorrechten van deze groep afnemen om het bestuur te vormen.  

Koning van Spanje kan niet overal zijn en  stelt landvoogd aan om te regeren uit zijn naam. 

Nog meer onvrede in de gewesten!

Inquisitie --> Filips II was streng katholiek en vond het zijn taak om de protestanten (calvinisten) in de Nederlanden hard aan te pakken --> kettervervolgingen.

Smeekschrift 1566: edelen vragen aan landvoogdes, Margaretha van Parma, of vervolgingen kunnen stoppen

Economisch

Politiek-bestuurlijk

Cultureel

Vaste belastingen i.p.v. beden

Centralisatiepolitiek

Kettervervolgingen 

Landvoogd

Reformatie

Smeekschrift 1566

Als reactie op de wrede kettervervolgingen: 

Nederlandse edelen bieden het smeekschrift aan bij de landvoogdes in Brussel. 

--> gevolg: Kettervervolgingen worden tijdelijk gestopt! 

Hagenpreken

Naar aanleiding van de voorlopige stopzetting van de plakkaten wagen de protestanten zich in de openbaarheid: periode van hagenpreken (preken in de buitenlucht). 

Hooggespannen verwachtingen van de protestanten, maar niets blijkt minder waar… 

Beeldenstorm 1566

Na afloop hagenpreek menigte sloopt een klooster. 

Katholieke kerken en kloosters van binnen gesloopt en geplunderd. 

Filips II is woest en benoemt nieuwe landvoogd: de IJzeren hertog (Alva) 

Hertog van Alva neemt 2 maatregelen: 

• Raad van Beroerten (rechtbank) 
• Invoering Tiende Penning (vaste belasting)