H3 - P3 - week 7 - les 3 - stijlfiguren 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H3 - P1 - week 8 - les 2 - grammatica verwerken

Welkom

Nederlands

Mevrouw Takken

Aanwezig op: dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag

- Welkom 

- Stillezen 

- Taalverzorging - pleonasme en tautologie - bespreken

- Taalverzorging 2 - dubbele ontkenning en contaminatie

Doelen:

- Je weet wat er gebeurt als je een stijlfout maakt en je kunt ze uit je eigen werk halen.

Let op: vandaag laatste schrijfopdracht inleveren

Einde volgende week hele dossier inleveren!

Wat gaan we doen vandaag:

4.4 B 1,2 3
4.6 B 1 2 

Stillezen

Je schrijft een commentaar op een fragment

Schrijfdossier : opdracht 5

Je schrijft een commentaar op een fragment.

Lucas Beigne, een onzekere, vijftienjarige jongen, brengt met zijn moeder de

vakantie door in het huis van zijn overleden grootvader. In het dorp gonst het

van de geruchten over zijn grootvader. Lucas komt in contact met Benoît en

Alex. Zij geven hem het idee dat hij de moeite waard is. Benoît en Alex vinden

dat alle vreemdelingen terug moeten naar hun land van herkomst. Om dit te

bereiken, wil Benoît zelfs geweld gebruiken. Hij haalt Lucas over om de pastorie,

die staat in de Cercle, een wijk met veel buitenlanders, in brand te steken. Lucas

maakt hiervoor in de schuur van zijn grootvader de brandbommen

(molotovcocktails). In de pastorie wil men asielzoekers huisvesten.

Lucas maakt ook contact met Caitlin, een meisje met wie hij vroeger bevriend

was. Caitlin vertelt hem dat Lucas’ grootvader in WOII Joden verraden heeft.

Lucas wordt verliefd op Caitlin. Zij wil echter niets weten van de extreem-rechtse

ideeën van Benoît en Alex.

Schrijfdossier : opdracht 5

Lees dit fragment en schrijf inhoudelijk commentaar bij de inhoud van dit fragment. Wat vind je van dit fragment?

Verwerk bij het schrijven van je commentaar de antwoorden op één of meer van de volgende vragen in je tekst.

a. Wat is voor jou de belangrijkste passage uit dit fragment? Vertel deze passage in je eigen woorden. Vertel waarom juist deze passage. Vertel waarom dit voor jou zo is? Wat doet deze passage jou?

b. Wat voor gevoel zou bij lezers kunnen overheersen als zij lezen over het personage Benoît. Denk bijv. aan complexe emoties als bewondering, afkeer, boosheid, angst, jaloezie en nieuwsgierigheid. Leg voor twee typen lezers uit waarom die dat zouden voelen.

c. Als Benoît en Lucas voor de pastorie staan om de molotovcocktails naar binnen te gooien (blz. 202) zegt Benoît: “Jij bent niet verantwoordelijk. Ik ben verantwoordelijk. Jij voert een opdracht uit.” Is Lucas verantwoordelijk voor zijn gedrag? Leg dit in je commentaar uit.

Schrijfdossier : opdracht 5

Bespreken 

Aan de slag:

Je kunt taal creatief gebruiken om iets duidelijk te maken, maar daarin kan het ook fout gaan. Je kunt woorden met de zelfde betekenis in een zin zetten of iets teveel willen uitleggen

Foutief gebruik pleonasme en tautologie

Contaminatie en dubbele ontkenning

Stijlfiguren

Pleonasme

Je gebruikt een woord waarvan de betekenis al aanwezig is in een ander woord in de zin. 

- Het rode bloed stroomde uit z’n neus.

- Hij liet het ingestorte huis opnieuw herbouwen.

Tautologie

Je gebruikt twee verschillende woorden die hetzelfde betekenen. 

- Zij deed direct na het ongeluk onmiddellijk aangifte.

- Hij was bedroefd en verdrietig toen zijn vriendin het uitmaakte.

Verschil

Bij een pleonasme gebruik je verschillende woordsoorten: 

witte sneeuw

Bij een tautologie gebruik je dezelfde woordsoort:

altijd en eeuwig

Pleonasme: stijlfiguur of stijlfout

Soms wordt het pleonasme als stijlfiguur gebruikt om zo een eigenschap te benadrukken: 

De zwarte vogel steekt scherp af tegen de witte sneeuw. 

Foutief pleonasme:

Dat bedrijf importeert zijn grondstoffen vanuit het buitenland.

Tautologie: stijlfiguur of stijlfout

Soms wordt de tautologie als stijlfiguur gebruikt om zo een eigenschap te benadrukken: 

Senna en Boris beloofden elkaar dat ze altijd en eeuwig samen zouden blijven. 

Foutief pleonasme:

Misschien dat ze wellicht nog even bellen. 

10 + 10 = 

10 + -10 = 

10 - -10 = 

Stijlfiguren: Dubbele ontkenning en contaminatie

10 + 10 = 20

10 + -10 = 0

10 - -10 = 20

Ik eet nooit appels =

Ik eet geen appels = 

Stijlfiguren: Dubbele ontkenning en contaminatie

10 + 10 = 20

10 + -10 = 0

10 - -10 = 20

Ik eet nooit appels = 0 

Ik eet geen appels = 0

Ik eet nooit geen appels = 

Stijlfiguren: Dubbele ontkenning en contaminatie

10 + 10 = 20

10 + -10 = 0

10 - -10 = 20

Ik eet nooit appels = 0 appels

Ik eet geen appels = 0 appels

Ik eet nooit geen appels = ∞ appels

Stijlfiguren: Dubbele ontkenning en contaminatie

10 + 10 = 20

10 + -10 = 0

10 - -10 = 20

Ik eet nooit appels = 0 appels

Ik eet geen appels = 0 appels

Ik eet nooit geen appels = ∞ appels

Deze regel verbiedt leerlingen om hun telefoon niet te gebruiken

Stijlfiguren: Dubbele ontkenning en contaminatie

10 + 10 = 20

10 + -10 = 0

10 - -10 = 20

Ik eet nooit appels = 0 appels

Ik eet geen appels = 0 appels

Ik eet nooit geen appels = ∞ appels

Deze regel verbiedt leerlingen om hun telefoon niet te gebruiken

Stijlfiguren: Dubbele ontkenning en contaminatie

Opdracht 2: Shit happens!

Drie brieven aan de buren:

1 - formeel

2 - informeel

3 - neutraal

Schrijfdossier

Opdracht 2: Shit happens!   - Drie brieven aan de buren:

1 - formeel

Je spreekt de lezer netjes aan (u, uw). De woordkeuze is niet aanstootgevend. Je spreekt de lezer direct aan, maar je blijft altijd beleefd. 

2 - informeel

Je bent vrij om de lezer aan te spreken zoals je wilt (je, jij). Je mag direct zijn, maar je wilt je doel natuurlijk wel bereiken (niet te lomp dus). 

3 - neutraal

De aanspreekvorm is netjes, maar niet formeel. Je beschrijft dat er een probleem is en je wilt dat het opgelost wordt. Hierbij spreek je de lezer niet direct aan als de overlastgever. Maar, na het lezen van deze brief voelt de lezer zich wel daadwerkelijk aangesproken. Hierdoor ben je soms passief-agressief. 

Schrijfdossier

       Stijlfout - contaminatie

Een contaminatie is een vermenging van twee uitdrukkingen die niet klopt. Een contaminatie kan ook een vermenging van twee woorden zijn waardoor je een nieuw woord krijgt dat niet klopt.

voorbeelden

• het kost duur (het kost veel / het is duur)
  
• mond-op-mondreclame (mond-tot-mondreclame / mond-op mondbeademing)
• Nachecken (checken / nagaan) 

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

       Stijlfout - contaminatie

5

Er zijn ook contaminaties die zo zijn ingeburgerd dat ze niet meer als fout worden beschouwd.

• Overnieuw                             (over + opnieuw)
  
• Onderdeel uitmaken van     (onderdeel zijn van + deel uitmaken van)
  
• Bekritiseren                           (beoordelen + kritiseren

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

       Even oefenen - welke stijlfout?

5

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

       Even oefenen - welke stijlfout?

5

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

Wat is een contaminatie?

1. twee woorden die tegenovergesteld zijn.
2. twee woorden die hetzelfde betekenen.
3. twee woorden die door elkaar worden gehaald.
4. twee woorden die een ontkenning aangeven.

Dit team maakt onderdeel uit van de leerlingenraad

1. contaminatie
2. dubbele ontekenning
4. pleonasme

Hij behoort tot een van de beste voetballers

1. contaminatie
2. dubbele ontkenning
3. overdrijving

dat kost duur

1. contaminatie
2. dubbele ontekenning
3. tautologie
4. pleonasme

een houten boomstam

1. contaminatie
2. dubbele ontekenning
3. tautologie
4. pleonasme

Ik heb nooit geen geld om kleren te kopen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie
4. dubbele ontkennig

Toen de vriendinnen naar Walibi waren geweest, slenterden ze langzaam terug naar de trein

1. tautologie
2. pleonasme
3. incongruentie
4. dubbele ontkennig

Ik heb nooit geen jas aan in de lente.

1. Overdrijving
2. Pleonasme
3. Contaminatie
4. dubbele ontkennig

De oude bejaarde ging op donderdag een gezellig potje klaverjassen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie
4. dubbele ontkennig

Ik wil niet dat jij deze vraag niet fout doet.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie
4. dubbele ontkennig

Begrijpend lezen moet hij telkens overnieuw doen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie
4. dubbele ontkennig

Wat ga je doen:

Hoofdstuk 5 online:
5.4 B opdracht 1, 2, 3 en 4

Wanneer maak je dit:

- Deze les, huiswerk dinsdag

Hoe:

Kijk na als je klaar bent.
Leer de theorie bij van de stijlfiguren (4.4 en 5.4)

Heb je 4.4 B en 4.6 B ook al af? - zo niet, dan maak je dat alsnog

Aan de slag: