2. Rivieren van ijs

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Herhaling 2.1

Wat is het gevolg als 2 continentale platen naar elkaar toe beweging (convergent)

1. diepzeetrog
2. mid-oceanische rug
3. plooingsgebergte
4. breukgebergte

Bij erosie

1. valt gesteente uit elkaar in kleine brokjes
2. wordt verweringsmateriaal door een schurende werking meegenomen door wind water of ijs
3. lost gesteente op in water of zuren
4. wordt gesteente achtergelaten en hoopt het op

In de Ardennen vindt verwering plaats. Wat is verwering?

1. Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.
2. Het uitschuren van hard gesteente door verweringsmateriaal.
3. Het uitschuren van hard gesteente door water, ijs of wind.
4. Het afschuren van hard gesteente door water, ijs of wind

Is dit een jong of oud
gebergte?

1. Jong gebergte
2. Oud gebergte

De Alpen is een ....

1. Middelgebergte
2. Laagland
3. Hoogvlakte
4. Hooggebergte

Erosie

Verwering

Rivieren van ijs

Rivieren van ijs

Je leert:

• hoe een gletsjer bijdraagt aan de afbraak en de opbouw van het landschap

Schrijf de volgende vragen op:

Hoe ontstaat een gletsjer? 

Laat 7 witregels tussen de twee vragen. 

Waarom worden de gletsjers steeds korter?

Waar vind je gletsjers en waarom juist daar? Laat jouw leerlingen deze vragen beantwoorden en alvast vooruit denken over de toekomst van de gletsjer.

Vragen aan de klas

• Wat is een gletsjer?
• Onder welke klimaatomstandigheden ontstaat een gletsjer?
• Welke rol speelt zwaartekracht bij het ontstaan en bij het verdwijnen van een gletsjer?
• Waarom worden gletsjers steeds kleiner? Noem de twee oorzaken die in het filmpje worden genoemd.
• In welke gebieden op aarde vind je gletsjers? Gebruik eventueel de atlas.
• Waarom zijn er zulke grote verschillen tussen de tijd die zal verstrijken voordat de gletsjers in die gebieden volledig gesmolten zullen zijn?

Morenes

Ontstaan gletsjer.

In de kommen van de bergen verzamelt zich sneeuw: firnbekken

De sneeuw blijft hier liggen en ontdooit een beetje en bevriest weer --> wordt firn

Er stapelt zich steeds meer sneeuw op in de firnbekken.

Door de hoge stapel, ontstaat er veel druk op de onderste lagen.

Door de druk wordt de sneeuw samengeperst tot ijs

Morenes

Morenes in ijs zorgen voor erosie van het landschap.

Als het ijs smelt blijven de stenen achter in het landschap: sedimentatie

Berg puin meegevoerd door de gletsjer.

Er zijn 3 soorten morenes:

- Zijmorenes

- Grondmorenes

- Eindmorenes

Wat zijn zijmorenen?

Gletsjer puin aan de zijkanten van een gletsjer.

Grondmorenen

Eindmorenen

Gletsjertunnel

Gletsjerpoort

Gletsjerrivier

Ontstaan U-dal.

Een gletsjer is breed en schuurt dus ook een breed dal uit. Het dal krijgt de vorm van een U; een U-dal.

Is het dal een V dal of een U dal?

V-dal

V-dal

U-dal

U-dal

hooggebergte 

middelgebergte 

heuvelland 

laagland 

Herhaling vorige lessen. 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

U-dal

Grote gletsjer

Firnbekken

Waterval

Kleine Gletsjer

Zijmorene

Grondmorene

Gletsjerrivier

Middenmorene

Gletsjer

poort

Eind

morene

gletsjer

rivier

Zijmorenen

 gletsjer

Mechanische verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

Chemische verwering

V-dal

V-dal: Dal dat de vorm van een V heeft en is ontstaan door de uitschurende werking van een rivier 

V-dal                     U-dal

Schrijf op de volgende vraag op 

Hoe ontstaat een waterval?