VEI 5.4 gedrag leren 2021 2022

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Hfst 5.4 Gedrag leren.

Fijn dat jullie 

er zijn!!!!

Leg klaar:

Schrift

Boek

Pen

Device

Lesprogramma

Vorige les kort herhalen

Lesdoelen deze les bespreken

Verschillende manieren van leren

Veel filmpjes om voorbeelden te laten zien

Oefenen toetsvraag

Lesdoelen

1. Na vandaag kan je benoemen wat het verschil is tussen aangeboren en aangeleerd gedrag
2. Na vandaag kan je de verschillende manieren van leren uitleggen en herkennen

Welk leerproces hoort bij de omschrijving

Na bepaalde tijd treedt er geen (of mindere) reactie op bij een bepaalde prikkel

Iets leren in de eerste gevoelige periode van je leven

Proefondervindelijk leren

Gedrag dat wordt aangeleerd door beloning of straf

gedrag van soortgenoten t.o.v. elkaar

Leren door het gedrag van soortgenoten na te doen

In een onbekende situatie wordt de oplossing van een probleem gevonden door ervaringen op een andere wijze te combineren

Gewenning

Inprenting

Trial and error

Conditionering

Sociaal gedrag

Imitatie

Inzicht

Trial and error

Conditionering

Gewenning

Inzichtelijk leren 

Inprenting

Imiteren

Conditioneren

1. Leren door vallen en opstaan
2. Leren door een verband te leggen tussen gedrag en gevolg daarvan
3. Leren door andere dieren na te doen
4. Leren door waarden en normen te gebruiken

In een nieuwe (leer-)omgeving nieuw gedrag vertonen (ontstaan uit ervaringen en combinaties van eerdere gedragingen) is een voorbeeld van:

1. imprenting
2. inzicht
3. Trail and Error
4. oversprong gedrag

In je schrift:

Welk gedrag hoef je niet te leren, twee soorten, met voorbeelden.

Welk gedrag hoef je niet te leren?

Reflexen: zuigreflex, slikreflex, grijpreflex bij baby's

Erfelijk gedrag: spergedrag bij vogels, bijen die naar bloemen gaan om nectar te zoeken

In je schrift:

6 manieren van leren plus de beschrijving uit de woordenlijst achterin je boek!

6 manieren van leren

Inprenten                                 leren in een korte periode, direct na de geboort

Gewennen                               als mens of dier leert om niet meer te reageren op een prikkel

Trial and error                         leren van de ervaringen die je opdoet (proefondervindelijk)

Imiteren                                    leren door gedrag van soortgenoten na te doen

Inzichtelijk leren (inzicht) leren door nadenken: in onbekende situatie oplossing bedenken

Conditioneren                        leren door verband te leggen tussen gedrag en gevolgen ervan

1. Inprenten

• Een leerproces dat plaatsvindt gedurende een gevoelige periode, meestal de eerste levensfase

• Hier leren jonge dieren bijvoorbeeld hun soortgenoten herkennen

• Belangrijk voor band met de ouders

2. Gewennen

Niet meer reageren op prikkels wanneer deze geen zinvolle informatie meer bevatten.

• Paarden die moeten leren om niet meer te reageren op knallen
• Vogels die niet meer schrikken van vogelverschrikkers
  

3. Trial and error

Leren door uit te proberen (= trial) (en te falen = error)

Proefondervindelijk leren

Het schaap denkt dat hij een hond is. Door welke vorm van leren komt dat?

1. Aangeboren gedrag
2. Inprenten
3. Gewennen
4. Trial and error

4. Imiteren

Leren door het gedrag na te doen.

Wat heb jij geleerd door imiteren?

Imitatie

5. Inzicht

In een onbekende situatie wordt de oplossing van een probleem gevonden door verschillende vroeger opgedane ervaringen te combineren.

6. Conditioneren

Een verband leggen tussen tussen het gedrag en het gevolg daarvan

Bijvoorbeeld een hond die geleerd heeft dat hij een koekje krijgt als hij direct komt als hij geroepen wordt

6. Conditioneren

Dieren kan je trainen door beloning en straf.

Als de dolfijn een kunstje doet, krijgt hij een vis

Als een hond gaat zitten, krijgt hij een koekje

Als het dier het kunstje niet doet, krijgt het geen beloning, dat is eigenlijk een straf

Oefenen

Herhalen van gedrag om zo steeds beter te worden.

De nieuwe verbindingen tussen hersencellen worden zo steeds sterker.

Bijvoorbeeld woordjes leren

Hoe train je een dier?

Welke vorm van leren gebruik je daarbij?

Hoe train je dieren?

• Dieren kun je trainen door conditioneren.

• Met conditioneren beloon je dieren voor gewenst gedrag. Maar met conditioneren straf je een dier ook voor ongewenst gedrag.

• Hiernaast zie je een voorbeeld van zindelijkheidstraining. In je boek vind je een voorbeeld over dolfijnen trainen.

Normen en waarden

• Waarden geven aan wat mensen belangrijk vinden.
  (respect hebben, eerlijk zijn, trouw zijn) 
  Zijn overal hetzelfde
  
  
• Normen zijn de gedragsregels die bij een waarde horen.
  (gedragsregels: je kijkt iemand netjes aan, je zoent niet met een ander)

Kunnen per cultuur verschillen

Rolpatronen

• Bij mensen is/was er ook altijd een bepaald rolpatroon.

• Dit zijn alle gedragingen die bij een rol horen. Bijvoorbeeld de rol van man, vrouw, ouder, docent of kind.

Mannetjes honden plassen veel meer dan vrouwtjes honden. Bij welk type gedrag hoort dit?

1. Imponeergedrag
2. territoriumgedrag
3. Baltsgedrag
4. Overspronggedrag

Gedrag

Rekening houden met elkaars gedrag heet ook wel

1. a-sociaal gedrag
2. territorium gedrag
3. sociaal gedrag
4. bewust gedrag

1. aangeboren gedrag
2. aangeleerd gedrag

Imiteren leer je door:

1. Gedrag na te doen
2. Gedrag te herhalen
3. Nieuw gedrag te bedenken

Gedrag dat wordt veroorzaakt door een prikkel heet een

1. aangeboren gedrag
2. respons
3. aangeleerd gedrag
4. prikkel

Het gedrag van een hond die een pootje geeft:

1. Natuurlijk gedrag
2. Aangeleerd gedrag

Bekijk de chimpansees op de afbeelding hiernaast.

Van welk gedrag is hier sprake?

1. agressief gedrag
2. paringsgedrag
3. sociaal gedrag
4. vluchtgedrag

Bekijk de ratten op de afbeelding hiernaast.

Van welk gedrag is hier sprake?

1. agressief gedrag
2. paringsgedrag
3. sociaal gedrag
4. vluchtgedrag

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen