Grammatica 4.7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

grammatica 4.7

-werkwoordelijk gezegde

-naamwoordelijk gezegde

-zelfstandig werkwoord

-koppelwerkwoord

-hulpwerkwoord

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. Alle werkwoorden in een zin met uitzondering van de persoonsvorm
2. De persoonsvorm en alle zelfstandig naamwoorden in een zin
3. Alle werkwoorden in een zin inclusief de persoonsvorm
4. Het werkwoordelijk gezegde is een andere naam voor de persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

'Jasper moest eerst nog de vaatwasser uitruimen.'

Naamwoordelijk gezegde

• Bestaat uit een werkwoordelijk deel en een naamwoordelijk deel
• Het werkwoordelijk deel bevat alle werkwoorden uit de zin. 
• Een van deze werkwoorden is een vorm van een koppelwerkwoord.

Koppelwerkwoord

zijn, worden, blijven

Voorbeeld

1. Zij is voorzitter.

Zij = onderwerp

Is = koppelwerkwoord 

Want het koppelt voorzitter aan zij.

Is, is een vorm van koppelwerkwoord zijn.

Waarin verschilt een naamwoordelijk van een werkwoordelijk gezegde?

Mijn vriend wordt leraar.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het gebouw wordt afgebroken.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het jongentje loopt naar school.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De druk op de werknemers is de laatste jaren flink toegenomen.

1. werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde

Hulpwerkwoord (hww)

Bijvoorbeeld:

De kastanjeboom is omgewaaid.

wwg = is omgewaaid

omgewaaid = zww (want geeft betekenis)

is = hulpwerkwoord

Zelfstandig werkwoord (zww)

voorbeeld

1. Mijn vader heeft het hek geschilderd.

De

verkoper

glimlacht

werkwoord

lidwoord

zelfstandig naamwoord

zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord?

Ik heb gegeten
heb = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Hij fietst naar school.
fietst=

1. koppelwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. hulpwerkwoord

Wij hadden misschien met dat project mee kunnen doen 

hadden

kunnen

meedoen

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

hulpwerkwoord

Zij zou wel een nieuwe jas willen kopen

zou

willen

kopen

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

hulpwerkwoord

Hij heeft die opdracht moeten maken. 

heeft

moeten

maken

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

hulpwerkwoord

Ze BLIJFT een apart geval.

1. Koppelwerkwoord
2. Hulpwerkwoord
3. Zelfstandig werkwoord

Meneer Visser blijft altijd geduldig.

blijft = ...

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Ik weet het verschil tussen het werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde

1. ja
2. nee
3. een beetje

Ik weet het verschil tussen een hww/zww/kww

1. ja
2. nee